-Piše: Dragiša Dožić

Drugi važan momenat koji bi trebalo da je bitan pri dobijanju saglasnosti za gradnju mHE je mišljenje javnosti na Studiju procjene uticaja na životnu sredinu. Kod nas je, nažalost, sud javnosti dezavuisan, uprkos brojnim protestima građana na sjeveru Crne Gore. Pretpostavljam da je Crna Gora potpisnica Arhuske konvencije UN, koja garantuje pravo građana na zdravu životnu sredinu. Učešće javnosti u odlučivanju po ovoj konvenciji ima jaču snagu od nacionalnih zakonskih odredbi.

Ovom tekstu pridružujem pismo „Lekcija iz ekologije” kao apel da jedinstveno ustanemo protiv zakona profita tajkunskog lobija u očuvanju najvrednijih planetarnih vrijednosti i kvaliteta života na njoj. Tekst je napisao Slobodan Gane Milosavljević, slikar i vajar, profesor u penziji.

„U srpskoj staroslovenskoj mitologiji voda i izvori su sveti i u narodu izuzetno poštovani. Smatra se da su izvori života. Svako živo biće ima oko 70 odsto vode u svom tijelu. Toliko i planeta Zemlja ima vodene površine, u odnosu na kopno. Naučno je dokazano da biljke prepoznaju dobre i loše ljudske podsticaje. Zato treba da znamo da će priroda, što je budemo više skrnavili, to vraćati rigoroznom osvetom. Čovjek ne može učiniti ništa protiv prirode, a da to nije učinio protiv sebe i svog rada”.

Rečice, izvori i potoci su ukras našeg kraja, sjevernog regiona države, ekološko bogatstvo, stanište mnogih endemičnih i zaštićenih biljnih vrsta i zbog toga je potrebno što hitnije razmotriti izmjene Zakona o zaštiti prirode, čime bi se zabranila izgradnja mHE na prostorima bilo da su pod zaštitom Uneska i upisani kao univerzalne prirodne vrijednosti ili su obuhvaćeni projektom „Čovjek i biosfera”, bilo da su potencijalni prostori za upis na listu svjetske prirodne baštine.

Zaključno, svima nama za nekoliko godina slijedi opisani scenario borbe za pijaću vodu, zbog toga, kada je riječ o gazdovanju najvažnijim prirodnim resursom, „u pamet se Crnogorci”. Aleternativa čistoj vodi ne postoji i nema života bez nje.

Eventualna izgradnja vojnog poligona na planini Sinjavini za uništavanje viška naoružanje i streljačku obuku je paradoks koji se ne može pravdati. Tim opredjeljenjem razum je izgubljen. Gradnjom vojnog poligona na Sinjavini plato te planine se devastira i zagađuju se vodeni čvorovi i vodene žice, koje se gravitaciono slivaju rastresitim terenom i izbijaju u obliku vrela, izvora i rječice Bistrice u podnožju lipovskih sela. Savina voda na Sinjavini, izvori i vrela u lipovskoj dolini jedina su izvorišta pitke vode za snabdijevanje domaćinstava u tom dijelu opštine. Posledice gradnje vojnog poligona na Sinjavini su brojne, pa čak i da ostane status poligona, u šta treba opravdano sumnjati.

Balkan je strateška pozicija NATO-a, s ciljem da sve zemlje zapadnog Balkana budu njegove članice. Sve to kako bi se blokirao uticaj moćne Rusije i u blizini njenih granica instalirali raketni sistemi radi njene totalne izolacije. Takve doktrine su danas neodržive, kao i postojanje unipolarnog svijeta. Rusija, Kina, Indija, pa i Turska, članica NATO-a, grade multipolaran svijet.

Uništavanjem ubojnog naoružanja nastaju hemijski procesi i reakcije, tom prilikom ispuštaju se razni otrovni produkti u obliku gasova i čestica, koji isparavaju ili ostaju u zemlji i dalje se razlažu. U konkretnom slučaju, produkti sagorijevanja koji ostaju u zemlji i talože se tamo gdje se formira – nastaje čvorište voda, koje gravitaciono otiču kroz izuzetno propustljiv teren – krečnjačko-dolomitskog sastava, prema naseljima Gornje i Donje Lipovo.

Poligon bi, prema biološko-ekološkim zakonitostima uništavao životnu sredinu na širim prostorima i cijeli biodiverzitet. Truju se živa bića, čovjek i progoni sa svog vjekovnog ognjišta, jer je planina Sinjavina i resursi koje ima, prvenstveno voda, vazduh i pašnjaci, sastavni dio njegovog domaćinstva. Suludo je raspravljati o gradnji, posebno ovakvog objekta, bez prethodno urađene analize uticaja na životnu sredinu.


(Nastaviće se)

---