-Piše: Prof. dr Veselin Jovović

Vojska je održavala redovna takmičenja, a na njima su mogli učestvovati i građani. Gađanja su obavljana na posebno uređenim strelištima. Među njima, najpoznatije je bilo strelište ispod Đinova brda na Cetinju. Najbolji strijelci dobijali su novčane nagrade. Krajem prošlog vijeka korišćene su mete slične današnjim, pa se već tada može govoriti o modernom streljaštvu. Na gađanju oktobra 1890. godine prvi je pucao sam knjaz Nikola, potom vojvode, pa članovi diplomatskog kora i na kraju prosti vojnici.

Mačevanje, kao vještina rukovanja hladnim oružjem (mačem, sabljom), razvilo se od ratničkog mačevanja. Ono je u početku bilo dio viteške i vojne obuke. Kao moderni sport, pojavljuje se na Cetinju 1891. godine, u okviru „Društva za gimnastiku, tociljanje i borenje“. U boračkoj (mačevalačkoj) sekciji uglavnom su bili oficiri i studenti. U sastavu društva „Gorski vijenac“ 1984. godine osniva se i mačevalačka sekcija. Iste godine održana je priredba gdje su učestvovala tri para mačevaoca. Prisutna publika je njihove vještine pratila sa izuzetnim interesovanjem i znatiželjom. Ovaj sport se posebno njegovao u vojsci, jer je on kao sport, usko vezan za vojne vještine, pa nije ni čudo što su ga najviše upražnjavali crnogorski oficiri.

Konjički sport obuhvata razne vrste aktivnosti čovjeka i konja u obliku takmičenja. Pripitomljavanje konja uzgajanjem pojavilo se već u primitivnim ljudskim zajednicama. U Evropi se pripitomljeni konji pojavljuju u bronzano doba, najprije u srednjoj Makedoniji.

U srednjem vijeku konjički sport pojavljuje se u obliku raznih viteških turnira. Kod našeg naroda su se, pored konjskih trka, njegovale i druge igre (alka, džilit). Na narodnim svetkovinama su od davnina priređivane konjičke i druge igre, što je opjevano i u narodnim pjesmama. Konjičke trke održavane su na livadi, pašnjaku, i na tvrdoj cesti. Jahači su na trkama jahali i bez sedla, što je iziskivalo posebnu vještinu.

Konjički sport dobija svoje organizovane oblike tek početkom XX vijeka. Veliko interesovanje za razvoj konjičkog sporta pokazao je i sam kralj Nikola, koji je bio veliki ljubitelj konja i vrlo vješt jahač. Ovim sportom su se isključivo bavili oficiri konjičkih i artiljerijskih jedinica, a sprovodili su dresuru, terensko jahanje i razne konjičke igre. Ove igre i takmičenja, najčešće su priređivana u zatvorenim krugovima, pa time nijesu imala šire društveno i sportsko značenje.

Klizanje se u Crnoj Gori pominje 1889. godine. Prvo društvo osnovano je 1891. Godine na Cetinju, na početku kao sekcija „Društva za gimnastiku, tociljanje i borenje“. Nakon intenzivnog rada ova sekcija se izdvaja iz navedenog društva i osniva samostalno „Klizačko društvo“, koje izdaje i svoj Ustav 30. oktobra 1892. godine. Društvo sve više propagira razvoj klizanja, pa je u štampi često pisano o klizanju kao o zdravom i lijepom sportu. Za klizanje je bila urađena nevelika, ali „dosta lijepa tocijaljka“ između Grude i Orlovog krša. Na njoj se svakodnevno okupljala najčešće mladež, koja je savladavala vještine klizanja.

Rezultati ovog društva nijesu poznati, osim činjenice da je klizanje u zimskom periodu imalo dosta poklonika. Na klizalištu je pored onih uvježbanijih bilo i početnika, kod kojih su se često mogli vidjeti „svaki padeži“. Nije poznato da li je klizanje sprovođeno i u drugim mjestima Crne Gore.

Da bi se treniralo i nakon zimskog perioda pored dvorca na Cetinju je 1910. god. napravljen od betona ograđeni prostor za sketing (koturanje), gdje se pomoću klizaljki sa malim točkovima unekoliko nadoknađivalo klizanje na ledu. Ovaj sport privukao je dosta mladih, koji su se prilično brzo obučavali. Povodom prigodnih svečanosti organizovana su i takmičenju u koturanju.

Nastaviće se

---