-Piše: DR RADENKO ŠĆEKIĆ

Najveći dio ljudi prihvata određenu ideologiju identifikujući se sa nekom idejom. Ideologije imaju serije sakralnih dokumenata (kao što su statuti, povelje, manifesti, deklaracije) i svoje heroje (očeve osnivače, mislioce). Ruski boljševici su očekivali da im pripadne počast da Sovjetski Savez postane domovina čovječanstva, zahvaljujući tvrdnji da upravljaju zakonima istorije. Ali, zemlja u kojoj su pobijedili, nasleđe kojim je trebalo da upravljaju, društvo koje su morali da preobraze i politička shvatanja koja su isticali u prvi plan, doveli su do toga da ideje koje su imali o sebi i slika koju su željeli da daju budu još upadljivije kontradiktorne. Iluzija o brisanju svega i počinjanju iz početka, koja je sastavni dio ideje o revoluciji, takođe pomaže da se ideja o revoluciji univerzalizuje. Učenje o diktaturi proleterijata opravdavalo je nasilje. Društvo je takvo inkorporirano u državu što je i krajni cilj totalitarizma da društvo služi državi. Kada su komunistički režimi odustajali od utopijskih ciljeva i navodno privremeno suspendovali građanske slobode, kada su napuštali internacionalizam i prihvatali nacionalne programe, razlika u odnosu na fašističke režime se smanjivala, jer i fašizam i komunizam su htjeli „čovjeka po mjeri svoje politike”. Pobjedom Oktobarske revolucije u Rusiji 1917. godine uspostavljen je novi društveni sistem i obrazovan Sovjetski Savez. Nova vlast je razvila agresivnu indoktrinaciju i propagandu radi nametanja određenih stavova i načina mišljenja kao i proširenja i jačanja političke vlasti. Zbog toga se odmah na početku obrazuje Odjeljenje agitacije i propagande (Agitprop), kao i Sekcija za međunarodnu propagandu čiji je cilj bio da doprinese širenju komunizma u svijetu. Komunizam se u praktično-političkom smislu iskazuje kao partijsko-državna diktatura. Kao jedan od glavnih stubova režima, politička policija, iako je često mijenjala ime, ostajala je dosledna u sprovođenju svoje funkcije. Tako, Soba 75, začetak buduće političke policije zamijeniće pet nedjelja nakon Oktobarske revolucije novi organ. Naime, dekretom od 20. decembra 1917. obrazovana je Sveruska izvanredna komisija za borbu protiv kontrarevolucije i sabotaže ili ČEKA. Bila je to dobro organizovana politička policija, a istovremeno i obavještajna služba, koju su činili ideološki veoma ubijeđeni i podobni kadrovi. Na čelu službe stajao je Feliks Đeržinski, porijeklom iz jedne poljske plemićke porodice Godine 1922. osnovana je nova ustanova političke policije, GPU, koja je naslijedila od ČEKA-e (osim rukovodioca Feliksa Đeržinskog), glavnu rezidenciju – Lubjanku 2, ime koje je izazivalo užas: „Bilo je dovoljno da noću probudiš bilo koga i vikneš: `Lubjanka`!, pa da mlad, zdrav i snažan čovjek pogleda u svoje bose noge, oprosti se sa svima i zaplače kao dijete.” Narodni komesarijat unutrašnjih poslova (NKVD) jeste nova ustanova političke policije koja je oformljena 1934. na čelu sa Ježovim. NKVD je bio glavni organ zadužen za sprovođenje odluka o masovnim čistkama i o organizovanju GUL–aga, i pod tim imenom je egzistirao do 1946. godine. Diktatura proleterijata postala je diktatura partije koja je koristila nasilje protiv radnika i seljaka sa istim intenzitetom kao i protiv buržoazije. Nijesu svi boljševici mogli da prećute svoje neslaganje sa time, ali u praksi nije postojala druga mogućnost. U tom smislu boljševik Rjzanov kaže: „Kažu da engleski parlament može da učini sve osim da promijeni muškarca u ženu. Naš Centralni komitet daleko je moćniji. On je promijenio više od jednog čovjeka nezainteresovanog u revoluciju u staricu, čiji broj raste iz dana u dan „Teško pobijeđenima”, govorili su još stari Rimljani, što je značilo ne samo fizičko uništavanje pobijeđenih ili njihovo pretvaranje u robove, već je značilo i znači da pobjednik piše istoriju pobjedničkog rata, ovladava prošlošću, ovladava pamćenjem. U tom smislu je Džordž Orvel dao jasnu i nedvosmislenu formulu: „Onaj koji kontroliše prošlost kontroliše i budućnost,“ dok je još prije njega ruski istoričar Pokrovski tvrdio „da je istorija politika projektovana na prošlost”. Pamćenje čini čovjeka čovjekom a lišen pamćenja, čovjek se pretvara u bezobličnu masu iz koje oni koji kontrolišu prošlost mogu da oblikuju šta im je po volji. Ideolog tumači događaje iz prošlosti u skladu sa svojim interesom, tako da po volji prekraja činjenice, ili ih uništava, ili izmišlja nove. Otuda se za takvog ideologa – istoričara kaže: „Istorija nas uči da ne vjerujemo istoričarima i što istoričari mogu to istorija nikada nije mogla.”


(NASTAVIĆE SE)

---