-PIŠE:BORIVOJE ĆETKOVIĆ

U socijalističkoj Jugoslaviji istoričari su isticali značaj Titovog dolaska na čelo partije 1937. godine kao datum koji je presudno uticao na dalji razvoj partije i revolucionarnog pokreta. Ugledni crnogorski i jugoslovenski istoričar Jovan R. Bojović napisao je 1977. godine da su jugoslovenska i svjetska istoriografija s pravom ocijenili da je 1937. godina jedan od prelomnih momenata u istoriji Komunističke partije Jugoslavije i uopšte revlucionarnog pokreta u Jugoslaviji. „Tada je, naime, na kormilo Partije došlo novo rukovodstvo, na čelu sa Josipom Brozom Titom”. (Bojović, „Durmitorska partizanska republika”, Istorijski institut SR Crne Gore i skupštine opština Žabljak, Šavnik i Plužine, Titograd, 1977.)

Treba shvatiti vrijeme kada dr Bojović iznosi svoje mišljenje, (inače prihvaćeno i od drugih istoričara), ideološki i politički pritisak na istorijsku nauku; nije bilo moguće saopštiti ocjene koje su se kosile sa dominirajućim i obavezujućim partijskim stavovima.

I Tito 1937. godinu smatra presudnom za KPJ, budući da je tada „svom odlučnošću čistila i očistila svoje redove od raznih frakcionaša i elemenata tuđih Partiji”. „Odbacivši sav taj balast, Partija je brzo i snažno jačala svoje redove do 1941. godine. Zato je ona dočekala spremno invaziju fašističkih hordi na Jugoslaviju i kao avangarda radničke klase Jugoslavije znala je da organizuje i povede narode u borbu protiv okupatora”. (Tito, Referat, Pedeset godina revolucionarne borbe komunista Jugoslavije, održan na svečanoj sjednici devetog Kongresa SK Jugoslavije).

Dakle, 1937. godina ostaće upamćena kao godina čistki. Jednu čistku je sprovela sama partija, odnosno njen novi vođa, „oslabađajući se frakcionaša i tuđih elemenata”, dok je ona druga „djelo” Kominterne, NKVD-a i Staljina.

Mnogi jugoslovenski revolucionari koji su likvidirani u vrijeme Staljinovih „čistki” bili su tabu tema u Titovoj Jugoslaviji. Jedna od tih zabranjenih „tema” bio je i Mustafa Golubić, njegovo zagonetno hapšenje i likvidacija od strane Gestapoa u ljeto 1941. god.

Mustafa Mujko Golubić (1889–1941), Musliman iz Stoca, bio je dobrovoljac srpske vojske iz balkanskih ratova i Prvog svjetskog rata, član revolucionarne organizacije „Mlada Bosna” i član tajne oficirske organizacije „Crna ruka”, a poslije rata istaknuti komunista i saradnik Kominterne i sovjetski obavještajac. Baš zato što se o Golubiću svojevremeno nije smjelo govoriti nastale su razne teorije o njegovom hapšenju. Sumnja se da je Ivan Stevo Krajačić organizovao njegovo potkazivanje, drugi su mišljenja da je iza toga stajao Tito lično, dok neki pominju Đilasa i Čolakovića. Postoji i verzija da je uhapšen slučajno u jednoj akciji Gestapoa. Herojski se držao pred Gestapoom. Zvjerski su ga mučili i sa prebijenim kostima strijeljan je u Pionirskom parku u Beogradu. Prema jednoj verziji, nakon oslobođenja Beograda 1944, sovjetski obavještajci pronašli su njegov grob i posmrtne ostatke prenijeli u Moskvu, gdje je i sahranjen uz najviše vojne počasti i proglašen herojem Sovjetskog Saveza. Dakle u SSSR- u je slavljen, a u Jugoslaviji je bilo zabranjeno pominjanje njegovog imena.

Tito je kompleksna ličnost, istorijski značajna – obilježio je čitavu jednu epohu. Da je o vođi jugoslovenskih komunista objektivno teško pisati svjedoči nam i njegov prvi i najveći biograf Vladimir Dedijer u „Novim prilozima”; poslije Titove smrti, divinizacija vođe zamijenjena je kritičkim ocjenama. I Đilas je jedan od mnogih koji su pisali o Titu: dok je imao moć, Tita je dizao u nebo, a poslije pada spušta ga na zemlju. Negira mu mnogo toga i teško ga optužuje da je u ratu vodio računa samo o svojoj bezbjednosti.


(NASTAVIĆE SE)

---