-PIŠE: DR RADENKO ŠĆEKIĆ

U 19. vijeku ishod borbe za hegemoniju uglavnom je zavisio od toga čije oružje pobjeđuje; danas taj ishod zavisi i od toga čija interpretacija događaja pobjeđuje. Medijski geopolitički rat je danas najvidljivi na prostoru Sirije, Ukrajine, Baltika, Balkana. Svakodnevno smo svjedoci spinovanih informacija, optužbi, demantija i sl. Diverzifikacija moći uticala je više na Hladni rat nego što je to učinila ravnoteža snaga. Po završetku Hladnog rata, prosta podjela na tzv. „slobodni demokratski svijet” i tzv. „kraljevstvo zla iza gvozdene zavjese” više nije bila održiva. Tada su se tvorci javnog mnenja na Zapadu našli pred određenim teškoćama, jer do tada važeća paradigma više nije bila efektna, pa je postalo teže političkim elitama da dobiju javnu podršku za određene spoljnopolitičke planove i akcije. Zato se poseglo za intenzivnom i agresivnom kampanjom, putem medija i PR agencija da publici nametne željena projekcija stvarnosti. Trebalo je pod hitno naći novu opasnost po „slobodni svijet”. Protiv koje se treba boriti, pokazati svoju političku snagu i moć savremenog oružja i time pokazati globalnu dominaciju. Naravno, pritom će i vojno-industrijski kompleks imati profit. Invazija Iraka na Kuvajt se, nakon rušenja Berlinskog zida i raspada Istočnog bloka, pokazala kao „dobra prilika”. Za promovisanje početka jedne nove ere u kojoj će postojati samo jedna super-sila, SAD i globalno biti nametnut Novi svjetski poredak, neoliberalizam i apsolutna dominacija meke moći Zapada u formi industrije zabave, filmova, serija, muzike, mode, kulture, diskursa. Naravno, uz svesrdnu pomoć masovnih medija kao moćnog sredstva u širenju željene politike. Osjećanje permanentne prisutnosti važnim događajima bitno je uticalo na oblikovanje javnog mnenja i time uticalo na stavove, ali i ponašanje primalaca informacija na globalnom nivou. Moć medija je očigledna ako pored načina predstavljanja događaja, postanu i jedini izvor informacija, onda je prihvatanje takvog ugla viđenja izloženih stavova informacija presudno za obrazovanje javnog mnenja ne samo širokog auditorijuma, već često i glavnih političkih odlučilaca. Želimo li kontrolisati društvo moramo kontrolisati informacije – mogla bi biti jedna od krilatica ovakvih elita. Iako su vodeći mediji poslužili kao propagandno sredstvo američke vlade i vojske, oni nijesu isključivo propagandni instrument države. Ratne sukobe karakteriše i stalno „hranjenje” medija, odnosno često davanje odabranih materijala kako novinari ne bi imali potrebu da se upuštaju u istraživanja („manipulacija preplavljivanjem”). Osnova „strategije planiranja informacija”: da se nikada ne bi našli u defanzivnom položaju u odnosu na medije je u tome da sredstvima informisanja date teme za veći broj dana. Mediji u toj situaciji ne znaju šta se stvarno zbiva. Brojnim vojnim i humanitarnim intervencijama SAD nastoje da prošire svoj uticaj u svijetu, a u tom smislu vode se sledećom logikom – SAD moraju istrajati u svom istorijskom zadatku jedine supersile, dok se pri tome okreću drugima da plaćaju račune održavanja svjetskog reda i mira. Svjedočeći pred američkim Kongresom, tadašnji pomoćnik državnog sekretara SAD, Lorens Iglberger je objašnjavao da će se Novi svjetski poredak koji se pojavljuje, bazirati na nekoj vrsti novog izuma u sprovođenju diplomatije: „Tako što će drugi plaćati troškove intervencija SAD u održavanju reda.” Druge zemlje uglavnom su težile da postanu dio tog sistema, prihvatajući američku premoć i dominaciju američkih vrijednosti, kao što su slobodno tržište i demokratija. Nemajući adekvatnog oponenta, ponašali su se kao „svjetski policajac” a često i kao „nezgrapni slon u staklenoj prostoriji”, koristeći „izvoz demokratije” za širenje svoga političkog i vojnog uticaja, kreirajući tzv. „Vašingtonski konsenzus” Američka administracija na čelu s Bušom i potpredsjednikom Čejnijem (koja je zvanično vladala SAD od 2001. do 2009.) imala je kristalno jasno stratešku misiju: ostvariti kontrolu nad prostorom Evroazije koja je bogata mineralima i to kroz odvajanje Rusije i Kine, postavljanjem lanca vojnih baza od Bliskog istoka do Gruzije, te kontrolisanjem naftovoda na cjelokupnom evroazijskom kontinentu. U Pentagonu je vojni establišment taj plan nazvao „dominacijom punog spektra” koja podrazumijeva kontrolu kopna, mora i vazdušnog prostora, svemira pa čak i kibernetskog prostora.


(NASTAVIĆE SE)

---