Prema navodima koje je Pavle Karović unio u Službenički list, znao je francuski, njemački i engleski jezik. Iako je trebalo da protekne petnaest godina do unapređenja u najviši činovnički položaj tog doba, on je kao lični prijatelj Vojislava Marinkovića bio v.d. generalnog političkog direktora, načelnik PO MIP i v.d. prvog pomoćnika ministra tokom 1929-1932. godine.

Ivo Andrić je rođen u Travniku, poslije smrti oca s majkom se preselio kod tetke u Višegrad. Maturirao je u Sarajevu 1912. godine, apsolvirao u Zagrebu 1919. godine. Najveći dio Prvog svjetskog rata proveo je u austrougarskim zatvorima i internaciji zbog svog nacionalnog rada u korist Srbije i dinastije Karađorđevića. Poslije puštanja na slobodu kratko vrijeme je proveo kao neborac u austrougarskoj vojsci, ali je nakon šest mjeseci otpušten zbog lošeg zdravstvenog stanja, koje je bilo narušeno teškim životnim uslovima u zatvoru i internaciji. Preko prijatelja, tadašnjeg ministra vjera Tugomira Alaupovića, prvo se zaposlio kao sekretar Ministarstva vjera 1919, a potom je premješten u službu MID-a sa ukaznim postavljenjem za vicekonzula Generalnog konzulata u Njujorku, 1920. godine, koje je preinačeno. Bio je privremeno otpušten iz službe MID-a, kao vicekonzul u Gracu, i nastavio je rad u konzulatu kao dnevničar dok nije okončao svoje školovanje. Poslije odbranjene doktorske disertacije vraćen je u službu MID-a, ali je morao da provede dvije godine na radu u centrali. Unaprijeđen je u savjetnika 1934, a u pomoćnika ministra 1937. godine. Prema navodima koje je unio u Službenički list, imao je aktivno znanje francuskog, njemačkog i italijanskog jezika, a pasivno poljskog, španskog i ruskog jezika. Kasnije je tvrdio da je tokom rada u Generalnom konzulatu u Bukureštu naučio i rumunski.

Pavle Karović i Ivo Andrić koristili su svoja prijateljstva za prijem ili napredovanje u službi MID-a. Iako se za prvog ne može tačno utvrditi da li je imao svog zaštitnika prilikom zapošljavanja, poznato je da mu je ministar Vojislav Marinković povjerio neke od najodgovornijih dužnosti na osnovu njihovog ličnog odnosa. Kod Iva Andrića je očigledan uticaj Tugomira Alaupovića za prijem u državnu službu i potonji prelazak u konzularnu službu Kraljevine SHS. Ipak, Karović i Andrić su poticali iz dvije različite sredine. Djetinjstvo i mladost su proveli u bitno drugačijim uslovima. Stoga je Pavle Karović, kao rođeni Beograđanin sa bliskim vezama u srpskoj eliti, zastupao gledište da bi za pripavnike ministarstva trebalo da se biraju ljudi iz elitnih društvenih krugova. S druge strane, Ivo Andrić je oštro kritikovao ustaljeni sistem prijema sinova iz uglednih porodica. I pored razlika u osnovnim polazištima, obojica su se slagala u ocjeni da je među diplomatsko-konzularnim činovnicima bilo osoba nesposobnih za tu službu koji su svoju karijeru zasnivali na protekcijama.

Prijem novih činovnika u diplomatsku i konzularnu službu prvi put je detaljno razrađen Pravilnikom donijetim 9. marta 1922. godine. Konkursi su raspisivani jednom godišnje. Kandidati su morali da ispune više uslova: 1) starost između 21 i 32 godine; 2) regulisanu vojnu obavezu; 3) stečenu diplomu nekog od jugoslovenskih ili stranih fakulteta, stručne diplomatske ili konzularne škole u inostranstvu čije diplome su priznavale nadležne prosvjetne vlasti Kraljevine SHS. Prijemni ispit se komisijski polagao pismeno i usmeno. Članovi ispitne komisije su bili: pomoćnik ministra inostranih djela ili njegov zamjenik, direktor PO MID i potreban broj profesora univerziteta ili neke od stručnih škola. Komisija je odlučivala iz koje od tri predviđene oblasti će kandidat polagati pismeni ispit: Diplomatske istorije od početka 19. vijeka do danas, Narodne istorije, Teorije i prakse Međunarodnog i Javnog prava.

PRIREDIO: MILADIN VELjKOVIĆ

(NASTAVIĆE SE)

---