-Piše: BORIVOJE ĆETKOVIĆ

Dr Milo Bošković potiče iz znamenitog bratstva Boškovića, njegovi preci su se krajem XVII ili početkom XVIII vijeka, zbog turske osvete, selili sa Orje Luke i naselili u crmničko selo Gornji Brčeli. U borbama protiv Turaka isticali su se hrabrošću (djed dr Mila, Milo Jokov bio je nosilac Obilića medalje), kao i u oba svjetska rata. I u NOP-u se Boškovići ističu junaštvom – imaju više boraca, nosilaca Partizanske spomenice 1941. godine. Da pomenem Đura, brata dr Mila, bio je pravnik i revolucionar, učesnik je NOB-a od 1941. godine, posebno se istakao za vrijeme bitke na Sutjesci 1943. godine, a poginuo je poslije rata kao oficir Ozne u borbi protiv ostataka četničkih grupa. Njegova depeša (bio je komesar IV crnogorske proleterske brigade), kojom je obavijestio Vrhovni štab da „od brojnog stanja II bataljona jedva da je ostalo pola, no za sve zadatke računajte na nas, kao da smo u punom sastavu stroja”, često je citirana u literaturi posvećenoj NOB-u. I sestra Velika nosilac je Partizanske spomenice 1941. godine, ostaće upamćena i po svojoj ličnoj, građanskoj hrabrosti kada je u vrijeme IB-a 1948. godine na zahtjev Udbe, (radila je u Maršalatu) da se odrekne svoga muža Vojina Srdanovića, visokog oficira JNA, (kao i mnogi njegovi ratni drugovi nije vidio put kojim se jugoslovenski državni i partijski vrh tada zaputio), rekla da se žena odriče muža kada je prevari, (takav je tada bio običaj u njenom plemenu), a koliko ona zna, to se nije desilo, te nema ni pomena o odricanju. Dakako, cijena za takav odgovor bila je visoka – pod hitno je penzionisana. Kakva su zla vremena zavladala u Jugoslaviji poslije 1948. godine moguće je da je Velikina odanost mužu ibeovcu imala uticaja da tadašnji partijski i državni vrh dr Mila Boškovića tek 27. novembra 1953. godine ukazom predsjednika FNRJ J.B. Tita proglasi za narodnog heroja. A herojstvo mu je trostruko: ilegalni rad štamparije u okupiranom Beogradu, ustaško zvjersko mučenje u Zagrebu i partijski rad u Jasenovcu, kao i junačko držanje pred ustaškim zlikovcem Šakićem. Dr Bošković je rođen 20. oktobra 1911. godine u selu Gornji Brčeli, u Crmnici u, (za crnogorsku sirotinju), dosta imućnoj porodici. Naime, otac Ivo radio je u Sjedinjenim Američkim Državama, gdje je stekao određeni imetak, pa je mogao da školuje sinove. Nakon završene osnovne škole u rodnom mjestu i gimnazije na Cetinju, upisao je medicinu u Bolonji, gdje je i diplomirao 1937. godine. Neposredno pred rat dolazi u Beograd, specijalizira parazitologiju, zaposlivši se kao asistent Bakteriološkog instituta Veterinarskog fakulteta u Beogradu. Član KPJ postao je 1940. godine.

Dr Bošković je, rekli bi, atipičan Crnogorac koji je došao da živi i radi u Beogradu – završio je medicinski fakultet i imao dobro plaćeni posao. Za razliku od Mila, većina Crnogoraca, uglavnom studenata, živjeli su teško, i razumljivo je da su se opredjeljivali za KPJ i njenu ideologiju. Beogradski buržuji žalili su se da crnogorski studenti zavode njihovu djecu, učlanjuju ih u SKOJ i KPJ.

Dr Boškovića nije sirotinja natjerala da prihvati ideju socijalne pravde i jednakosti kao svoj pogled na svijet i čovjeka, kao svoj životni kredo, opredijelio se, dakle, za KPJ iz ubjeđenja. A, Komunističkoj partiji tada pripadalo je sve što je bilo progresivno, spremno na veliku žrtvu u borbi protiv nepravde i bogataškog tlačenja naroda, sirotinje. U šta će se ona pretvoriti poslije oslobođenja (pretvoriće se u brojčano ogromnu birokratizovanu, hijerarhizovanu partiju, koja će postupno kliziti u nacionalizam i restauraciju kapitalizma), to je posebno pitanje, i ovdje o tome neće biti riječi.

MN: Na partijskom zadatku. Ilegalna štamparija CK KPJ na Banjičkom vencu br. 12

Ilegalna štamparija CK KPJ postojala je u Beogradu na Banjičkom vencu od 1. avgusta 1941. do 31. avgusta 1943 godine. Svetozar Vukmanović Tempo je prije odlaska za Bosnu polovinom jula 1941. organizovao ljude i način rada, obezbijedio mašine i materijal za rad štamparije. Tempo je izabrao stručne ljude i odane Partiji, među njima je bio i dr Milo Bošković, znali su se kao učenici cetinjske gimnazije.


(NASTAVIĆE SE)

---