-PIŠE: DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ


Film „Ubod smrti“ (1990), studija traume koju je poslijeratno otuđenje ostavilo na mladi bračni par, u godini pojavljivanja je u Kanu osvojio Veliku nagradu žirija i odličje FIPRESCI-ja, i donio Oguriju međunarodnu slavu. Oguri je tokom devedesetih godina snimio samo još jedan film – „Nemuru otoko“ (1996), koji se sastoji od niza prepletenih priča i sjećanja stanovnika idilične oblasti u planinama Japana, koji je predivno snimio Osamu Maruike.

Glavna preokupacija kinematografije Micua Janagimačija je otuđenost Japanaca od prirode kao posledica brze tehnološke modernizacije. To je veoma značajna tema u društvu koje praktikuje neki oblik panteizma, koji se vezuje za šintoističku vjeru. Njegov film „Jukyusai no chizu“ (1979) govori o studentu koji ne uspijeva da pronađe svoje mjesto u društvu i, raznoseći novine, vodi iščašeni gerilski rat protiv urbanog haosa. „Saraba itoshiki daichi“ (1982) prikazuje otuđenog kamiondžiju koji, reagujući na sterilno industrijsko okruženje, postaje narkoman i ubica. Međutim, Janagimači svjetsko priznanje dobija tek s filmom „Himatsuri“ (1985), inspirisanim stvarnim masovnim ubistvom koje se 1980. dogodilo u oblasti Kumano na jugu Japana. U toj oblasti, šintoističkoj svetinji, gdje bogovi još obitavaju i u gorama i u moru, planeri građevinskog razvoja žele da izgrade turističko odmaralište i vodeni park. Protagonista je četrdesetogodišnji drvosječa i zagriženi šintoistički vjernik koji, nakon neuspuelih pokušaja da zaustavi modernizaciju oblasti, pribjegava krajnjem činu samoizražavanja i sačmarom ubija svoju porodicu i samog sebe. Poslije filma „Himatsuri”, Janagimači se okreće kineskim temama. „Sjenka Kine“ (1991) snimljena je na lokaciji kamerom Tojomičija Kurite. U filmu „Ai ni tsuite, Tokyo” ugnjeteni kineski student u Tokiju sukobljava se sa šefom jakuza. „Tabisuru pao-jiang-hu” (1995) je japansko-tajvanska koprodukcija koja prikazuje porodicu putujućih kineskih zabavljača i trgovaca narodskim ljekovima, te njenim naporima da preživi u savremenom svijetu.

Prvi ozbiljan film Šindžija Somaja bio je „Ulov“ (1983), dokumentaristička priča o životu i radu beskompromisnog lovca na tune na Pacifiku. Film odlikuju ekstremno dugački kadrovi. Međutim, munjevit uspjeh donio mu je „Taifu kurabu” (1985), film koji je nagradu u konkurenciji omladinskog filma Međunarodnog festivala u Tokiju podijelio s ostvarenjima „Vrijeme je stalo“ (1982) Petera Gotara i „At“ (1982) Alija Ozgenturka. „Taifu kurabu”, kao i njegov prethodni film, odlikuju veličanstveno razotkrivajuće kadar-sekvence. Film prati četvoro srednjoškolaca koji zbog sezonske oluje ne mogu da izađu iz školske zgrade. Prije svoje prerane smrti, Somaj je režirao još osam filmova, od kojih su neki snimljeni veoma brzo, „Rabu hoteru“, 1985, navodno za deset dana, na međupovezanim setovima unutar studija (Yuki no dansho-jonetsu, 1985), ali sve odlikuju dugi kadrovi i isprekidani snimci u pokretu umjesto narativne montaže. Najimpresivniji su „Ohikkoshi“ (1990), o djevojci koja se bliži punoljetstvu i pokušava da se pomiri s razvodom svojih roditelja, koji je prošao zapaženo u Kanu, i „Ah haru“ (1998), o skitnici koja se pretvara da je odavno nestali otac porodice i osvaja srce građanske porodice. Film je osvojio Nagradu međunarodne kritike na Berlinaleu 1999. godine.

Najpoznatiji reditelj poslije novog talasa nesumnjivo je Džuzo Itami, bivši glumac, čija je crna komedija „Ososhiki” (1984) osvojila priznanje Japanske akademije za najbolji film i nagrade na brojnim festivalima. To je zajedljiva, komična pripovijest o tome kako srednja klasa u usponu obavlja jedan od najkomplikovanijih, najskupljih i najvažnijih društvenih rituala. Itami, koji je istovremeno i scenarista i producent svojih filmova, potom nastavlja u istom maniru i snima „Tampopo“ (1986), komediju o seksu, hrani i ishrani, i „Marusa no onna” (1987), satiru o komplikovanosti japanskog poreskog sistema. Nedavno je režirao komedije „Minbo-no onna“ (1992) i „Daibyonin“ (1993). Prva govori o reketaškom lancu jakuza, a druga o nepredvidljivosti savremenih bolnica, i to na osnovu Itaminog vlastitog iskustva, siledžije u službi jakuza su mu isjekle lice i vrat, osvetivši se zbog kritike na njihov račun u filmu „Minbo-no onna”. Itamijevi poslednji filmovi mahom su bili autobiografski.


NASTAVIĆE SE

---