Organizovani kriminal nije nova pojava na Zapadnom Balkanu, u čemu svoj udio imaju i kriminalne grupe iz Crne Gore, koje su svoje obračune proširile i na druge evropske države. Ipak, uprkos vidljivosti organizovanog kriminala, istraživanja na tu temu su ograničene. Informacije su često anegdotske, a podaci ograničeni i često nepouzdani, navodi se u izvještaju „Globalne inicijative“ (Tackling serious and organized crime in the Western Balkans), koji je objavljen u maju. Jedno od ključnih zapažanja izvještaja je da nezakoniti protok kroz luke, gradove i granične prelaze na Zapadnom Balkanu omogućava politička ekonomija kriminala, koja je duboko usađena u ekonomsku strukturu zemalja regiona.

– Političke elite često pružaju zaštitu od zakona kriminalnim grupama i njihovim aktivnostima, koje im, zauzvrat, pomažu da se obogate – konstatovano je u izvještaju.

Prema izvještaju, bolji kvalitet informacija omogućio bi tačniju sliku, a time i efikasnije odgovore u borbi protiv organizovanog kriminala i korupcije u regionu. Autori izvještaja sugerišu nadležnima u zemljama zapadnog Balkana da je u borbi protiv organizovanog kriminala potrebno poboljšati pristupe razmjeni informacija, uz rad na uspostavljanju nacionalnog statističkog sistema koji bilježi i analizira organizovani kriminal, uključujući i sastav organizovane kriminalne grupe.

– Međunarodni partneri i civilno društvo bi trebalo da koriste kvalitetne izvore i podatke o organizovanom kriminalu na Zapadnom Balkanu, uz efikasnije koordinisan način analize obrazaca i trendova. Sve zainteresovane strane treba da daju prioritet rezultatima, a treba povećati i podršku krivičnopravnim sistemima, prvenstveno u smislu da se nedostaci tih sistema procijene objektivnije i nepristrasnije, kako bi se, u konačnom, povećala njihova efikasnost – piše u izvještaju.

Kriminalna organizacija koja je osumnjičena za međunarodni šverc kokaina, a koju većinom čine crnogorski državljani, kilogram te droge je kupovala za 5.000 do 6.000 eura, a prodavala za 30.000 do 40.000 eura, saoapšteno je u martu ove godine iz Specijalnog državnog tužilaštva. Kako su tada saopštili, ova kriminalna organizacija je katamaranom i jahtama krijumčarila kokain od Južne Amerike do Evrope, a za kupovinu brodova korišćeni su falsifikovani pasoši.

– Strukture organizovanog kriminala na Zapadnom Balkanu su dinamične, u rasponu od hijerarhijske mafijaške grupe do fleksibilnih mrežnih organizacija. Ove grupe ne ograničavaju svoje aktivnosti na Zapadni Balkan, već djeluju na transregionalnom i globalnom nivou. Grupe u regionu se često opisuju kao moderne i oportunističke, sa sposobnošću da se lako prilagode novim okolnostima. Prilike se često stvaraju kroz strateško korišćenje korupcije. Organizovani kriminal i korupcija na Zapadnom Balkanu nisu ograničeni na „podzemlje“, već imaju znatan uticaj i na sfere politike i biznisa. To rezultira kulturom ili ekosistemom organizovanog kriminala. Da biste pomogli u uklanjanju ove kriminalne, političke i ekonomske konfiguracije, neophodni su tačniji podaci – navodi se u izvještaju „Globalne inicijative“.

Ž.B.

---

Luke i aerodromi su žarišta nezakonitih aktivnosti
Kako se navodi u izvještaju „Globalne inicijative“, budući da je Zapadni Balkan tranzitni region, žarišta nelegalnih aktivnosti su luke i aerodromi, mjesta gdje stvari mogu ulaziti i izlaziti.

– Zemlje koje čine region zapadnog Balkana usko su povezane na lokalnom, nacionalnom i transnacionalnom nivou, što olakšava širenje organizovanog kriminala. Trenutni trendovi takođe ukazuju na porast aktivnosti krijumčarenja ljudi i povećan nivo sajber-kriminala u regionu – piše u izvještaju.