Kriminalni obračuni crnogorskih klanova – „škaljarskog” i „kavačkog” – u kojima je od 2015. godine stradalo više od 50 muškaraca, iziskuju ozbiljnu organizaciju nabavke oružja i eksploziva koji se koriste za likvidacije žrtava. Ono što je posebno važno i jednom i drugom klanu jeste da sakrije tragove odakle je oružje nabavljeno, kao i ko je posrednik, a ko glavni izvor. Sumnja se da crnogorski kriminalci nabavljaju ilegalno oružje iz „nepresušnih” izvora, najčešće iz Albanije, Srbije i sa Kosova. Prema statistici Globalne inicijative protiv transnacionalnog organizovanog kriminala, objavljene 2. novembra, a na osnovu podataka objavljenih prije tri godine, procijenjeno je da je u Crnoj Gori bilo 170.000 komada nelegalnog oružja. Vjeruje se da taj broj sada može biti i veći, a njegov rast uslovljava sve intenzivniji rat klanova.
Globalna inicijativa navodi da je nedozvoljeno oružje na zapadnom Balkanu prijetnja, te da je jugoistočna Evropa preplavljena oružjem, naročito iz nasleđa ratova u bivšoj Jugoslaviji. Neke zemlje u regionu i dalje proizvode oružje, pa postoji zabirnutost da se ono, granate i eksplozivi sa jugoistoka Evropa koriste za nasilje bandi kao i od strane ekstremista i terorista.
Jugoistočna Evropa preplavljena je zaostalim oružjem iz ratova u bivšoj Jugoslaviji, uključujući i ono uvezeno tokom devedesetih godina, koje je za sobom ostavila Jugoslovenska nacionalna armija i ono koje se koristilo na Kosovu 1999. i u Sjevernoj Makedoniji 2001.
Prema konzervativnim procjenama UN i Europola, kao i regionalnih eksperata, više od tri miliona komada nezakonitog oružja nalazi se u šest zemalja zapadnog Balkana, uključujući i Hrvatsku. To je prosjek od 30, legalno i ilegalno, komada oružja na 100 stanovnika.
– Istraživanje o malokalibarskom naoružanju pokazuje da su 2017. godine Crna Gora i Srbija, svaka sa po 39,1 komada oružja na 100 stanovnika, rangirane na trećem u svijetu i na prvom mjestu u Evropi po broju oružja u civilnom posjedu. Ostale zemlje zapadnog Balkana su, takođe, visoko na listi: Bosna i Hercegovina je na petom mjestu u Evropi i deveta u svijetu – 31,2 na 100 stanovnika. Sjeverna Makedonija je sedma u Evropi i 13. u svijetu sa 29,8 na 100 stanovnika. Kosovo se nalazi na 11. mjestu u Evropi sa 23,9 komada na 100 stanovnika i 16. u svijetu. Gotovo sve vrste malokalibarskog i vojnog oružja mogu se nabaviti na zapadnom Balkanu i u Hrvatskoj – protivtenkovsko oružje, eksploziv, minobacači, ručna raketa, lanseri i laki protivavionski topovi – navodi se u izvještaju Globane inicijative.
Evropska unija prepoznala je problem ilegalnog posjedovanja oružja na zapadnom Balkanu i uključena je u zajedničke programe sa regionalnim vladama. Francuska i Njemačka 2017. godine pokrenule su inicijativu za suzbijanje krijumčarenja vatrenog oružja na zapadnom Balkanu, sa akcionim planom do 2024. godine.
Ž.B.
Većina oružja sakrivenaVećina ovog oružja, kako je navedno, sakrivena je u domovima ljudi, na crno ili je u posjedu kriminalaca.
– Kao dio Berlinskog procesa, mapa puta za održivo rješenje za ilegalno posjedovanje, zloupotrebu i trgovinu malog oružja, lakog oružja i municije u regionu usvojen je na samitu zapadnog Balkana u Londonu tokom jula 2018. S obzirom na količinu oružja koja je u opticaju, potrebna je hitna akcija kako bi se smanjio rizik da ono dođe u ruke kriminalaca i terorista – zaključili su iz Globalne inicijative protiv transnacionalnog organizovanog kriminala.
)){kind=small}
