Podvodna izložba fotografija „Živo more Crne Gore” Ivane Orlović Kranjc i Janeza Kranjca, sa 20 radova dimenzija 30 x 40cm, štampanih na specijalnom papiru i pričvršćenih najlonskim koncem na dno mora, izazvala je u akvatorijumu blizu Instituta za biologiju mora nesvakidašnje interesovanje brojne publike. Bilo je tu ljubitelja ronjenja i poštovalaca morskog svijeta, ali i onih koji su se prvi put sa maskom i ronilačkom opremom otisnuli u dubine. Ekipa od dvadesetak mladih instruktora su četiri puna sata bez pauze bili u vodi, objašnjavajući zainteresovanima kako se koristi oprema za ronjenje i prateći svakoga u podvodnom obilasku izložbe postavljene na dubini od dva metra.
– Prezadovoljni smo kako je izložba uspjela, bilo je najavljeno 65 ljudi, međutim, na spisku sam izbrojala preko 100 ljudi, bilo je veliko interesovanje. Posebno nam je drago što su ljudi ne samo željeli da vide podvodne fotografije, nego i što su nam pružili priliku da ih upoznamo sa ovim podvodnim svijetom, da prvi put oni zarone i da na taj način promovišemo Plavu planetu. Što više ljudima približimo ronjenje i podvodni svijet, oni će željeti sami da rade, da razmišljaju o ekologiji, kako da sačuvamo svoju životnu sredinu. Pozivam sve da stave masku na lice, da zarone i zavire u tajanstveni podvodni svijet, jer toliko toga ima da se otkrije i da se uživa, poručila je Ivana Orlović Kranjc. Ljudi različite dobi prvi put su u Crnoj Gori u morskoj vodi gledali fotografije hobotnice, jastoga, murine, meduze, a naročito one na kojima se vidi „makro svijet” sakriven u mikrokosmosu. Čak i obučeni ronioci, kaže Ivana, prođu pored tih majušnih stvorenja, veličine dva-tri milimetra, a da bi ih prepoznali, treba da budu potkovani znanjem. Mala „staklena kozica” toliko je majušna, da živi na morskoj sasi, a da bi ste je fotografisali, potrebno je da prestanete da dišete, da „izoštrite oko” i tek onda da je ugledate.
Ivana i Janez su profesionalni ronioci 30 godina, instruktori ronjenja i profesionalni fotografi, global ambassador-i kompanije ronilačke opreme Mares, stalni saradnici časopisa National Geographic Srbija. Njihove fotografije objavljene su u mnogim časopisima širom svijeta, autori su nagrađivanih dokumentarnih filmova, učesnici samostalnih i grupnih izložbi.
– Ovo je divna prilika da ljudi vide čega ovdje ima, takođe i da probaju da zarone i osjete taj podvodni svijet za kojim smo mi tako „ludi”. Velika privilegija je biti ispod vode, a kada se još susretnete sa tim morskim stanovnicima, onda je doživljaj potpun – kaže Janez Kranjc.
Izložba je organizovana u okviru Kotor Art festivala u saradnji sa ronilačkim klubom „Svet ronjenja” iz Beograda, najvećim klubom u Srbiji, čiji članovi svake godine dolaze na plažu Jaz. Najavljuju dalju saradnju sa KotorArtom, u okviru kojeg iduće godine planiraju snimanje i projekciju filmova o podvodnom svijetu. Učesnici su beogradskog Međunarodnog festivala podvodnog filma, koji u decembru okuplja ronioce cijelog svijeta, a smatraju da bi pravo mjesto za takav festival bio Kotor. Saradnja ronilačkog kluba „Svet ronjenja” i Instituta za biologiju mora postoji već duži niz godina. Ivana i Janez su nesebično ustupili svoje fotografije za potrebe sajta akvarijuma Boka, a za potrebe podvodne izložbe i svoju opremu i stručni rad, istakla je dr Vesna Mačić u ime suorganizatora iz IBM.
– Za sve to je potrebno mnogo znanja i zbog toga nam je značajna saradnja sa Institutom za biologiju mora, jer uzajamno učimo – mi njima šaljemo fotografije, oni nama informacije i tako učimo. Nažalost, nismo biolozi, voljeli bismo da jesmo. U Beogradu postoji „Ihtiologija”, koja se bavi rječnim ribama, što nas nije interesovalo. Na ovaj način mi smo to kompenzovali – naučnici u Kotoru imaju znanje, a mi podvodno znanje i onda smo se spojili u „super-tim” koji može da edukuje dalje. Tu se uključio i naš National Geographic Srbija i zajedno sa njima pišemo te blogove i tekstove, edukujemo ljude šta se to dešava dolje i zašto bi trebalo da zarone sa nama – kaže Ivana. Aparati koje ona i Janez koriste su marke „Nikon”, klase D-850 (D-810), najmoderniji, sa kućištima koja su skupa, kao i blicevi, rasvjeta, stakla... Svaki taj set košta oko desetak hiljada eura. Imaju dva seta, koji su profesionalni i za slikanje i za snimanje filmova svuda u svijetu. Prošle nedjelje bili su u Egiptu, pet dana slikali okruženi ajkulama, što je za njih bilo izuzetno iskustvo, objašnjava Ivana i dodaje da je ronila i sa krokodilom i sa velikom bijelom ajkulom. Ronili su u sudaru dva okeana u Južnoj Africi, u nestvarnim podvodnim ambijentima Maldiva i Filipina i učestvovali u mnogim ekspedicijama u Crvenom moru. Ali isto tako oni vole da zarone i kod Ade Ciganlije, jer i tamo žive ribe, školjke, i male bijele slatkovodne meduze, za koje ljudi i ne znaju da se pojavljuju na temperaturi od 28 stepeni. Svaka voda ima neku svoju tajnu, samo je treba otkriti, poručuje Ivana.
Svoj „kopneni” nastavak podvodna izložba imala je sinoć na Pjaci od kina, gdje je na video-bimu predstavljeno još 40 fotografija svijeta crnogorskog podmorja, koji su Janez i Ivana Kranjc fotografisali profesionalnim aparatima tokom zadnjih deset godina. Izložba je prije tri mjeseca bila u Turskoj, a poslije Kotora seli se u Srbiju, putovaće ove zime po gradovima, gdje će biti prikazivana po bazenima. Na taj način animiraju mlade da se okrenu sportu i da ih privuku ronjenju.
M.D.Popović