Zahtjevi Evropske unije (EU) predstavljeni u zajedničkoj pregovaračkoj poziciji za poglavlje 27 jasno reflektuju probleme i neodržive prakse u Crnoj Gori na koje je Koalicija 27 ukazivala tokom prethodnih godina, a posebno u oblasti upravljanja otpadom, zaštite prirode, kvaliteta vazduha, vode, klime i horizontalnog zakonodavstva, saopšteno je iz Koalicije 27, mreže koju čini 20 nevladinih organizacija koje se bave životnom sredinom i klimatskim promjenama.
– Iako je EU objavila svoju poziciju, pregovaračka pozicija Crne Gore kao zemlje kandidata i dalje je zadržala stepen tajnosti „interno“, zbog čega pozivamo Vladu Crne Gore da ovaj dokument učini dostupnim javnosti. Porazna je činjenica da nevladin sektor ostvaruje kvalitetniji i bolji dijalog sa tijelima EU nego sa odgovornim nacionalnim institucijama, i da o zahtjevima naše države, koji se zapravo tiču svih crnogorskih građana, saznajemo ili nagađamo iz zajedničke pregovaračke pozicije – navodi se u saopštenju Koalicije 27.
Smatraju da zahtjevi iz pregovaračke pozicije EU slikovito prikazuju koliko je sve manje vremena ostaje za obezbjeđivanje djelotvornog sprovođenja složenih direktiva.
– Kako je u navedeno u početnom zahtjevu, EU očekuje da zaštita životne sredine sada bude uključena u definisanje i sprovođenje svih sektorskih politika, kao i da sve nove investicije, poput HE na Morači, istraživanja nafte i gasa, malih hidroelektrana, treba već sada da odražavaju nacionalno zakonodavstvo u oblasti životne sredine u skladu s evropskom pravnom tekovinom. Smatramo da je za ispunjavanje ovog zahtijeva potrebno uraditi prije svega nacionalnu reviziju strateških i investicionih planova, počevši od strategije razvoja energetike, turizma, saobraćaja, kao i prostornih planova višeg reda. Takođe, smatramo da je neophodno uozbiljiti primjenu zakonskih propisa vezanih za zaštitu potencijalnih Natura 2000 područja, očuvanje dobrog ekološkog statusa voda i procjenu uticaja na životnu sredinu, sa svrsishodnim javnim raspravama – saopštili su iz Koalicije 27.
Kada je riječ o prelaznim mjerama, iz Koalicije 27 podsjećaju da EU upozorava Crnu Goru da mora imati detaljne planove implementacije praćene jasno utvrđenim fazama za primjenu pravne tekovine.
– Za oko 13 najtežih direktiva obavezali smo se 2016. god (NSAP) da hitno, a do kraja 2018. godine donesemo specifične planove za implementaciju direktiva (DSIP). To se posebno odnosi na direktive o otpadu, vodama i emisijama zagađenja u vazduh, pošto su one od ključnog značaja za komponentu povraćaja troškova i biće visoko prisutne u strategiji finansiranja tokom dužeg vremenskog perioda. Izostanak ovih planova govori o tome koliko smo spremni za budući proces pregovora – istakli su iz mreže NVO.
Kako su ocijenili, kritična nespremnost države vezana je upravo za oblast upravljanja otpadom i situaciju da dvije lokalne samouprave nijesu uspostavile sistem upravljanja otpadom u skladu sa zakonom, dok u cijeloj državi postoje samo četiri gradska postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda, uz neprihvatljivu dinamiku izgradnje novih postrojenja i kanalizacione mreže.
A.O.

---