Mnogi miješaju napad maslinine muve sa napadom svrdlaša masline - jer kad vide istačkane plodove, svi misle da je to maslinina mušica, međutim, kad se uzme žilet i napravi poprečni presjek, kod maslinove mušice vidi se da one polažu jaja u vidu zareza, klinasto, dok su kod svrdlaša te ubodne rupe okrugle i udubljene, kaže Mileva Marić iz Savjetodavne službe u Herceg Novom.
Maslinin moljac u našim uslovima ostvaruje tri generacije: lisnu, cvjetnu i generaciju ploda. Sa stanovišta masline najpogubnija je cvjetna, odnosno generacija koja se javlja na plodu. Ovaj moljac prezimljava u stadijumu larve u listovima i aktivira se negdje u maju a prve infestacije na cvjetovima se javljaju kada se cvjetovi nalaze još u pupoljku. Moljci probijaju cvjetni pupoljak, unutra izjedaju cijeli sadržaj cvijeta, napuštaju taj pupoljak, prelaze na drugi i cijelu cvjetnu resu obavijaju paučinom. Nakon te generacije i prelaskom iz larve u lutku razvija se novi imago koji vrši infestaciju na plodu. On napada plodove ne manje od tri milimetra u prečniku i polaže jaja u čašicu ploda.
- Larva koja se „ispili” iz jajeta smješta se u mezokarpu između opne i sjemenjače. Kasnije larva izjeda i cijelu sjemenku. Takvi plodovi brzo opadaju, ako i ostanu na grani, oni su sitni i imaju mali procenat korisnog maslinovog ulja. Za razliku od maslinine mušice kod koje sjemenka ostaje čitava, kod maslinovog moljca ona je izjedena - naglašava Marić.
Zaštita protiv maslininog moljca druge generacije dijelom se obavlja u fazi kraja cvjetanja, međutim od tada do zaštite od maslinine mušice koja je orijentaciono negdje krajem jula, mi taj dio imamo nepokriven, što se tiče zaštite od ove štetočine. U tom intervalu od nekih mjesec dana, trebalo bi da izvršimo još dva tretiranja. Što se tiče preparata, nema nijedan registrovani za svrdlaša, ali zemlje iz okruženja koriste iste one preparate koji se koriste i kod maslinine mušice- organofosfati i preparati na bazi deltametrina.
Zaštita se vrši i protiv cvjetne generacije i protiv generacije koja se javlja na plodu. Preparati za zaštitu protiv štetnika u maslinarstvu su striktno određeni. Nemamo neki izbor preparata, obično su to preparati na bazi dimetoata ili na bazi deltametrina. U organskoj proizvodnji oni se ne mogu koristiti, već se preporučuju preparati na bazi spinosada, avamektrina, rotenona. Njihovo djelovanje je dosta usporeno za razliku od onih koji se koriste u konvencionalnoj proizvodnji. Zaštita protiv maslininog moljca ne može se vršiti napamet, nego se ona vrši na osnovu praćenja (monitoringa). To vrše određene službe iz Biotehničkog instituta, koje postavljaju lovne klopke i na taj način određuju momenat kada treba da se izvrši tretiranje.
- Posljednjih godina smo imali priliku da se borimo sa pipom „svrdlaš masline” koja izaziva štete na plodu, gdje se na jednom plodu može naći više primjeraka larve. To je isto tvrdokrilac crvene boje veličine oko pet milimetara, koji se javlja u različitim fazama razvoja masline. Njena aktivnost počinje u aprilu, pa sve dok se formira plod, otprilike pet milimetra, oni nemaju neku štetnost na maslinama, već se u tom periodu hrane cvjetovima, što nije od ekonomske važnosti za maslinu. Prve štete koje svrdlaš izaziva su kad su plodovi oko pet milimetara veličine, tada napadaju sorte koje su sitnijeg ploda. Ovaj tvrdokrilac,čiji usni aparat ima izduženu rilicu, napada ubodom vršni dio ploda i kroz taj ubod dolazi do sušenja vrha ploda, koji potom opada.
Moguće je da nakon tih uboda veliki dio zametnutih plodova opadne. Prije nego što se formira koštica u plodu masline, ovaj štetnik, to je njegova druga generacija, polaže jaja u plod, izjedajući tako i košticu-sjemenku, kao što to radi maslinov moljac.
M.D.P.