Izvještaj o sprovođenju strategije za sprečavanje zloupotrebe psihoaktivnih supstanci za period od 2013. do 2020. godine u Crnoj Gori, koji je uradio NVO „4 lajf” uz tehničku i stručnu podršku Kancelarije Ujedinjenih nacija za droge i kriminal, pokazao je da svaki 137. stanovnik Podgorice koristi narkotike intravenskim putem i da lična upotreba i posjedovanje droge za ličnu upotrebu nijesu kažnjeni Krivičnim zakonom Crne Gore.

U izvještaju koji je dostavljen NVO „4 lajf” se navodi da Zakon o sprečavanju zloupotrebe droga predviđa mjere za sprečavanje upotrebe opojnih droga i za tretman korisnika opojnih droga.

– Jedan od programa koje je podržala Komisija za raspodjelu dijela prihoda od igara na sreću je projekat NVO „Juventas” pod nazivom „Korak naprijed”, u kojem je za 18 mjeseci registrovano 1.598 zavisnika i korisnika droga. Prema ovim podacima, otprilike svaki 137. stanovnik Podgorice koristi droge intravenskim putem. Ova informacija je više nego zabrinjavajuća, posebno ako se uzme u obzir da veliki broj zavisnika koji ubrizgavaju drogu i nijesu došli po pomoć u Dropu i NVO Centar „Juventas”. Nevladina organizacija Cazas se takođe bavi programima smanjenja štete. Institut za javno zdravstvo Crne Gore sproveo je nacionalnu istragu zloupotrebe droga 2017. godine. Najnovija anketa EMCDDA, kao i studija Instituta za javno zdravlje sugerišu da je upotreba droga u porastu, što bi trebalo da bude veoma zabrinjavajuće. Prethodna istraživanja EMCDDA koja se sprovode svake četiri godine pokazuju povećanje broja mladih ljudi koji zloupotrebljavaju marihuanu i to do 50 odsto. I istraživanje Instituta za javno zdravlj iz 2017. godine sugeriše da je u populaciji od 15 do 35 godina 14,3 odsto ikad koristilo ilegalne droge, a 11,2 odsto ih je koristilo u prethodnoj godini. To je alarmantna informacija. U periodu od 2008. godine na teritoriji Crne Gore uspostavljena je 21 opštinska kancelarija za prevenciju narkomanije, čiji je cilj prevencija zloupotrebe droga među mladima kroz različite aktivnosti. Opštinske kancelarije za sprečavanje zloupotrebe droga finansiraju se iz budžeta opština u kojima posluju i koordinira se Odejeljenjem za droge koje je kao organizaciona jedinica dio Ministarstva zdravlja. Prethodna empirijska istraživanja i statistički podaci pokazuju da u zatvorima u Crnoj Gori ne postoji adekvatan tretman zatvorenika – zavisnika od psihoaktivnih supstanci. Obratite pažnju na značajno prisustvo obrazovnih potreba, za razliku od nedostatka obrazovnih aktivnosti, potrebe za sticanjem profesionalnih kompetencija i nedostatka stručne obuke. Za zavisnike u zatvorima nema programa rehabilitacije i resocijalizacije, osim programa nevladinih organizacija. Programi se ne sprovode u kontinuitetu. Takođe, nema post-penalnog tretmana koji je nastavak tretmana nakon oslobađanja – navodi se u izvještaju.

U izvještaju se takođe navodi i da, iako Strategija predviđa praćenje i evaluaciju implementacije ovog dokumenta, niti su dodijeljena sredstva da se sprovedu ove aktivnosti, niti ima nadzornog tijela.

– U našoj tradiciji monitoring jedva da postoji. Obično se radi formalno zato što nije uključen kao sastavni dio regulatornog ili programskog praćenja. Obično se svodi na samovrednovanje jer ga sprovode agencije zadužene za specifične programe. Takođe je karakteristično i što nedostaje analitičko-istraživački aspekt monitoringa. Neadekvatno praćenje i evaluacija obično imaju dvije posledice – ograničeno znanje onih koji implementiraju određeni strateški dokument o svom napretku, sposobnostima i problemima, pa je shodno tome ograničena sposobnost aktera da ispravi procedure koje rezultiraju lošim uticajem na samu zajednicu. Bolesti zavisnosti su direktno povezane sa organizovanim kriminalom, prostitucijom, povećanim brojem samoubistava i generalno predstavljaju značajnu prepreku razvoju društva zasnovanog na principima socijalne pravde i inkluzivnosti – navode u izvještaju.

D.B.

---

Registar ne funkciniše
U izvještaju se navodi da nacionalni informacioni sistem za droge Registar zavisnosti ne funkcioniše na način kako bi trebalo, jer su u njega uneseni samo podaci iz zdravstvenih ustanova, a takvo prikupljanje se ne može smatrati relevantnim.

– Relevantne institucije i nacionalne vlasti moraju izgraditi kapacitete za standardizovano prikupljanje podataka i informacija u skladu sa prirodom i prirodom podataka koji se prikupljaju u sistemu zdravstvene zaštite, policiji, carini, pravosuđu, sistemu socijalne zaštite, zatvorskom sistemu, naučnim institucijama i obrazovnom sistemu i rezultate njihove analize treba koristiti za izradu zakonodavstva i strateških ili akcionih planova – Strategija 2013–2020. Uspostavaljene aktivnosti su postavljene široko i uopšteno i nemaju njihovu implementaciju u praksi – navodi se u izvještaju.



”U periodu od 2008. godine na teritoriji Crne Gore uspostavljenoa je 21 opštinska kancelarija za prevenciju narkomanije, čiji je glavni cilj prevencija zloupotrebe droga među mladima kroz različite aktivnosti