Lo­gič­no je oče­ki­va­ti da će ve­ći­na dr­ža­va ko­je su pri­zna­le sa­mo­pro­gla­še­nu ne­za­vi­snost Ko­so­va po­dr­ža­ti pri­jem u Une­sko, me­đu­tim do­ku­men­ta­ci­ja ko­ju smo u ovoj knji­zi pri­ku­pi­li je sna­žan ar­gu­ment u na­šu ko­rist, iako zna­mo da na­uč­ni ar­gu­men­ti obič­no ustuk­nu pred po­li­tič­kim in­te­re­si­ma. Ako, ko­jom sre­ćom, do­đe do od­la­ga­nja ras­pra­ve o pri­je­mu Ko­so­va u Une­sko on­da ima vre­me­na da se u na­red­nom pe­ri­o­du ovo pi­ta­nje nad­le­žno­sti nad na­šom kul­tur­nom ba­šti­nom ras­pra­vi i do­go­vo­ri u bri­sel­skom di­ja­lo­gu, iz­ja­vio je u in­ter­vjuu „Da­nu” di­rek­tor Bal­ka­no­lo­škog in­sti­tu­ta SA­NU dr Du­šan Ba­ta­ko­vić, ko­ji je ko­u­red­nik i je­dan od auto­ra knji­ge „Hri­šćan­sko na­sle­đe Ko­so­va i Me­to­hi­je. Du­hov­no i kul­tur­no sre­di­šte srp­skog na­ro­da”, ko­ja je do­bi­la spe­ci­jal­nu na­gra­du za knji­gu iz di­ja­spo­re na ovo­go­di­šnjem Me­đu­na­rod­nom saj­mu knji­ge u Be­o­gra­du.
● Ka­ko je do­šlo do na­stan­ka ove knji­ge ko­ju, od nje­nog ob­ja­vlji­va­nja na en­gle­skom je­zi­ku po­čet­kom 2015., naj­če­šće ozna­ča­va­ju kao „srp­sku ta­pi­ju na ba­šti­nu Ko­so­va i Me­to­hi­je”?
-Ova mo­nu­men­tal­na, en­ci­klo­pe­dij­ski bo­ga­ta knji­ga, na pre­ko 1.000 stra­na na en­gle­skom je­zi­ku i sa oko 900 ilu­stra­ci­ja, na­sta­la je za­slu­gom vla­di­ke Mak­si­ma Va­si­lje­vi­ća, glav­nog ured­ni­ka pu­bli­ka­ci­je, ko­ji je pri­ku­pio nov­ča­ne pri­lo­ge u di­ja­spo­ri. Dok je vla­di­ka Mak­sim bio za­du­žen za li­kov­ni dio knji­ge, me­ni je, kao ko-ured­ni­ku, bi­lo po­vje­re­no da oda­be­rem na­uč­nu i do­ku­men­tar­nu gra­đu, ko­ja za­u­zi­ma sko­ro po­lo­vi­nu knji­ge. Knji­ga „Hrišćan­sko na­sle­đe Ko­so­va i Me­to­hi­je. Du­hov­no i kul­tur­no sre­di­šte srp­skog na­ro­da”, na­sta­la je po ugle­du na ču­ve­nu zbir­ku svje­do­čan­sta­va i do­ku­me­na­ta „Za­du­žbi­ne Ko­so­va” iz 1987. Prem­da su iz „Za­du­žbi­na Ko­so­va” pre­u­zi­ma­ni tek po­je­di­ni odjelj­ci, po­seb­no do­ku­men­ti i svje­do­čan­stva, od sred­njeg vi­je­ka, pre­ko do­ku­me­na­ta iz tur­ske vla­da­vi­ne, ova no­va spo­men-knji­ga na en­gle­skom je­zi­ku je je­dan ši­ri i re­pre­zen­ta­tiv­ni­ji zbir ra­zno­vr­sne do­ku­men­ta­ci­je, od vla­dar­skih po­ve­lja, cr­kve­nih iz­vo­ra, do pu­to­pi­snih svje­do­čan­sta­va i di­plo­mat­ske pre­pi­ske. Pa­ra­lel­no s tim, pre­do­če­na je svjet­skoj jav­no­sti i na­ša umjet­nič­ka i knji­žev­na ba­šti­na ko­ja svje­do­či o kon­ti­nu­i­te­tu zna­ča­ja ko­sov­ske mi­sli kao no­se­ćeg stu­ba na­šeg na­ci­o­nal­nog iden­ti­te­ta. Uze­ti za­jed­no, uklju­ču­ju­ći i pra­te­će na­uč­ne stu­di­je do­bi­ja­mo auten­tič­nu srp­sku ta­pi­ju na pre­bo­ga­tu du­hov­nu, kul­tur­nu i isto­rij­sku ba­šti­nu Ko­so­va i Me­to­hi­je. Knji­ga ta­ko­đe do­no­si re­pre­zen­ta­tiv­ne pre­vo­de na­še na­rod­ne epi­ke i umjet­nič­ke po­e­zi­je, po­sve­će­ne Ko­so­vu, od ep­skih pje­sa­ma ko­sov­skog ci­klu­sa iz Vu­ko­vih zbir­ki i Nje­go­še­vog „Gor­skog vi­jen­ca” do sa­vre­me­ne po­e­zi­je. Pre­do­če­na su ta­ko­đe i sa­vre­me­na tu­ma­če­nja ko­sov­skog za­vje­ta, po­čev­ši od Iva An­dri­ća do ni­za na­ših naj­u­gled­ni­jih du­hov­ni­ka od vla­di­ke Ni­ko­la­ja do Am­fi­lo­hi­ja i Ata­na­si­ja.
● Kao da ste pred­vi­dje­li da će ova knji­ga bi­ti glav­ni do­ku­men­ta­ci­o­ni ma­te­ri­jal u po­bi­ja­nju za­htje­va Pri­šti­ne da Ko­so­vo po­sta­ne član Une­ska?
-Ima­li smo upra­vo ta­kav pred­o­sje­ćaj, pa je, kra­jem pro­šle go­di­ne, od na­šeg Mi­ni­star­stva spolj­nih po­slo­va za­tra­že­no da is­po­slu­je da ova knji­ga do­bi­je i za­štit­ni znak Une­ska, što je čest slu­čaj sa pu­bli­ka­ci­ja­ma ove vr­ste. Na­ža­lost, po­dr­ška Une­ska je iz­o­sta­la, iz po­li­tič­kih raz­lo­ga, jer se već u po­ta­ji spre­ma­la kan­di­da­tu­ra Pri­šti­ne.
● Mo­že li ova knji­ga da po­mog­ne u bor­bi za spr­e­ča­va­nje ula­ska Ko­so­va u Une­sko?
-Na­rav­no da mo­že, po­go­to­vo me­đu oni­ma ne­u­pu­će­ni­ma i još neo­pre­de­lje­ni­ma. Knji­ga do­no­si neo­bo­ri­ve ar­gu­men­te u na­šu ko­rist, na­ro­či­to pro­tiv pro­gla­še­nja na­še ba­šti­ne za ko­sov­sku, a su­tra i za al­ban­sku, i znat­no po­ja­ča­va srp­ski zah­tev za od­la­ga­njem pri­je­ma Ko­so­va u Une­sko, ali će od­lu­ka o Une­sku ve­ro­vat­no bi­ti pre­vas­hod­no po­li­tič­ka. M.Nje­guš

Primjerak i za papu

● Ka­ko je re­a­go­va­la dr­ža­va Sr­bi­ja na po­ja­vu ove knji­ge? Da li je šti­vo is­ko­ri­šće­no bor­bi pro­tiv pri­je­ma Ko­so­va u Une­sko?
-Pr­vo­bit­ne re­ak­ci­je bi­le su mla­ke i pro­to­ko­lar­ne, ali kad je po­sta­lo sko­ro iz­vje­sno da će Ko­so­vo pro­ći u član­stvo Une­ska, na­še dr­žav­ne in­sti­tu­ci­je su se za­in­te­re­so­va­le za na­še dje­lo en­ci­klo­pe­dij­ske vri­jed­no­sti, jer ono sa­dr­ži i isto­rij­sku do­ku­men­ta­ci­ju i mno­go­bro­ja sa­vre­me­na svje­do­če­nja o iz­go­nu ko­sov­sko-me­to­hij­skih Sr­ba, ru­še­nju cr­ka­va po­sle ju­na 1999., o mar­tov­skom po­gro­mu 2004. itd. Zbog to­ga je pred­sjed­nik Sr­bi­je ot­ku­pio sto pri­mje­ra­ka i raz­di­je­lio ih am­ba­sa­do­ri­ma akre­di­to­va­nim u na­šoj ze­mlji, a jed­na pri­mje­rak po­nio je ne­dav­no i u Va­ti­kan na po­klon pa­pi.