Ame­rič­ka Cen­tral­na oba­vje­štaj­na agen­ci­ja (CIA) je od 1945. go­di­ne uspje­šno uklo­ni­la ili ubi­la niz li­de­ra ši­rom svi­je­ta, ali je od po­kre­ta­nja is­tra­ge u Se­na­tu se­dam­de­se­tih bi­la pri­mo­ra­na da ogra­ni­či ta­kve ope­ra­ci­je, pi­še „Gar­di­jan”.
Me­đu naj­o­zlo­gla­še­ni­jim ope­ra­ci­ja­ma CIA ko­je su ima­le za cilj ubi­stva svjet­skih li­de­ra, spa­da­ju po­ku­ša­ji ubi­stva ku­ban­skog pred­sjed­ni­ka Fi­de­la Ka­stra snaj­pe­ri­ma, ali i za­vje­ra­ma ko­je mo­gu da se mje­re sa naj­ma­što­vi­ti­jim špi­jun­skim film­skim fan­ta­zi­ja­ma, po­put eks­plo­di­ra­ju­ćih ci­ga­ra i otrov­nog ro­ni­lač­kog odi­je­la, na­vo­di list.
Iako su po­ku­ša­ji CIA u slu­ča­ju Fi­de­la Ka­stra bi­li bez­u­spje­šni, ame­rič­ka oba­vje­štaj­na agen­ci­ja uspje­la je da uklo­ni, ka­ko di­rekt­no, ta­ko i in­di­rekt­no, či­tav niz svjet­skih li­de­ra.
Pre­ma po­da­ci­ma Mi­ni­star­stva za dr­žav­nu bez­bjed­nost Sje­ver­ne Ko­re­je, CIA i da­lje pri­mje­nju­je sta­re me­to­de.
U sa­op­šte­nju ob­ja­vlje­nom u pe­tak, ovo mi­ni­star­stvo je op­tu­ži­lo ame­rič­ku Cen­tral­nu oba­vje­štaj­nu agen­ci­ju i ju­žno­ko­rej­sku oba­vje­štaj­nu slu­žbu da sto­je iza ne­dav­nog na­vod­nog po­ku­ša­ja ubi­stva sje­ver­no­ko­rej­skog li­de­ra Kim Džong Una.
Po­ku­šaj na­vod­no ob­u­hva­ta „pri­mje­nu bi­o­he­mij­skih sup­stan­ci, uklju­ču­ju­ći i ra­di­o­ak­tiv­nu sup­stan­cu i otrov­nu na­no­sup­stan­cu”, a pred­nost ta­kvog na­pa­da je u to­me „što ne zah­ti­je­va pri­bli­ža­va­nje me­ti na­pa­da, jer smrt­ne po­sle­di­ce na­stu­pa­ju po­sli­je šest ili 12 mje­se­ci”.
Za na­pad je na­vod­no di­rekt­no od­go­vo­ran Sje­ver­no­ko­re­jac ko­ji ra­di za stra­ne oba­vje­štaj­ne slu­žbe.
Iako ta­kve tvrd­nje ne mo­gu da se od­ba­ce kao pot­pu­no be­smi­sle­ne, ima­ju­ći u vi­du dug spi­sak umi­je­ša­no­sti SAD u pu­če­vi­ma i ubi­stvi­ma ši­rom svi­je­ta, agen­ci­ja je mo­ra­la da ogra­ni­či ova­kva ubi­stva na­kon što je is­tra­ga ame­rič­kog Se­na­ta se­dam­de­se­tih go­di­na obje­lo­da­ni­la raz­mje­re ta­kvih ope­ra­ci­ja, na­vo­di Gar­di­jan.
Na­kon is­tra­ge, ta­da­šnji pred­sjed­nik Dže­rald Ford pot­pi­sao je 1976. de­kret u ko­me se ka­že: „Ni­je­dan funk­ci­o­ner vla­de SAD ne­će uče­stvo­va­ti, ni­ti bi­ti dio za­vje­re u ostva­ri­va­nju po­li­tič­kog ubi­stva”.
Upr­kos to­me, SAD ni­ka­da pot­pu­no ni­su na­pu­sti­le ovu stra­te­gi­ju i sa­mo su pro­mi­je­ni­le ter­mi­no­lo­gi­ju: umje­sto o aten­ta­ti­ma, sa­da je ri­ječ o ci­lja­nom ubi­ja­nju, a umje­sto o va­zdu­šnom na­pa­du na pred­sjed­ni­ka, o na­pa­du dro­nom na „te­ro­ri­stič­kog li­de­ra”.
Me­đu svjet­skim vo­đa­ma ko­ji su bi­li žr­tve po­ku­ša­ja ubi­stva iz va­zdu­ha bi­li su li­bij­ski li­der Mu­a­mer Ga­da­fi 1986, srp­ski pred­sjed­nik Slo­bo­dan Mi­lo­še­vić 1999. i irač­ki pred­sjed­nik Sa­dam Hu­se­in 2003.
CIA je 1960. go­di­ne po­sla­la na­uč­ni­ka da smr­to­no­snim vi­ru­som ubi­je kon­go­an­skog pr­vog pre­mi­je­ra Pa­tri­sa Lu­mum­bu, za ko­ga je Ame­ri­ka pro­ci­je­ni­la da je pre­vi­še bli­zak Ru­si­ji.
Bu­du­ći da je on iste go­di­ne smi­je­njen dru­gim sred­stvi­ma, ta­kav po­ku­šaj je po­stao iz­li­šan.
CIA je 1973. uče­stvo­va­la u or­ga­ni­zo­va­nju svr­ga­va­nja či­le­an­skog pred­sjed­ni­ka Sal­va­da­roa Aljen­dea, ko­ji je za Ame­ri­ku bio pre­vi­še li­je­vo ori­jen­ti­san, pre­mi­nuo je dan na­kon pu­ča.
Na­vod­na za­vje­ra u Sje­ver­noj Ko­re­ji pod­sje­ća na ubi­stvo ru­skog di­si­den­ta Alek­san­dra Li­tvi­njen­ka 2006. pi­še list i na­vo­di da je bri­tan­ska is­tra­ga okon­ča­na na­kon što je za­klju­če­no da ga je ubi­la ru­ska oba­vje­štaj­na agen­ci­ja ko­ri­ste­ći po­lo­ni­jum u ča­ju.
SAD je raz­vi­la so­fi­sti­ci­ra­ni­je me­to­de od ove, na­ro­či­to u obla­sti elek­tron­skog i saj­ber-ra­to­va­nja.
Do­ku­ment ko­ji je Vi­ki­liks ob­ja­vio ra­ni­je ove go­di­ne ot­kri­va da je CIA u ok­to­bru 2014. po­ku­ša­la da ha­ku­je auto­mo­bil­ske kon­trol­ne si­ste­me, što bi agen­ti­ma omo­gu­ći­lo iza­zi­va­nje sa­o­bra­ćaj­nih ne­sre­ća. Ne­dav­no ne­u­spje­li ra­ket­ni te­sto­vi Sje­ver­ne Ko­re­je, kao i ve­li­ki pro­ma­ša­ji u iran­skom nu­kle­ar­nom pro­gra­mu, pri­pi­su­ju se di­rekt­nom ili in­di­rekt­nom uba­ci­va­nju vi­ru­sa u nji­ho­ve ra­ču­nar­ske si­ste­me.
SAD su pri­zna­le osam po­ku­ša­ja aten­ta­ta na Ka­stra, ma­da je on tvr­dio da ih je bi­lo mno­go vi­še i da se mje­re sto­ti­na­ma.„Da je pre­ži­vlja­va­nje aten­ta­ta olim­pij­ska di­sci­pli­na, ja bih osvo­jio zlat­nu me­da­lju”, re­kao je jed­nom pri­li­kom, na­veo je Gar­di­jan.(RTS)