Cr­no­gor­ski elek­tro­di­stri­bu­tiv­ni si­stem (CE­DIS) je za 11 mje­se­ci pro­šle go­di­ne iz­vr­šio 416 ob­ra­ču­na neo­vla­šće­ne po­tro­šnje elek­trič­ne ener­gi­je ili to­li­ko po­tro­ša­ča stru­je uhva­tio u kra­đi. Naj­ve­ći broj neo­vla­šće­nih po­tro­ša­ča je u Nik­ši­ću, 169, dok uku­pan iz­nos ob­ra­ču­nat po osno­vu neo­vla­šće­ne po­tro­šnje za 11 mje­se­ci iz­no­si pre­ko 480 hi­lja­da eura.
Iz CE­DIS-a su nam po­ja­sni­li da se is­klju­če­nja u tra­fo-re­jo­ni­ma gdje je im­ple­men­ti­ran AMM si­stem vr­še da­ljin­ski, a da u tra­fo-re­jo­ni­ma, gdje je neo­p­hod­no ma­nu­el­no, od­no­sno ruč­no is­klju­či­ti ko­ri­sni­ka, po­sto­je pro­ble­mi.
– Ne­ri­jet­ko se eki­pe sek­to­ra za mje­re­nje sre­ta­ju sa ne­ko­rekt­nim po­na­ša­njem, pa se osim ver­bal­nog vri­je­đa­nja de­ša­va­lo da po­je­di­ni ko­ri­sni­ci ne do­pu­ste ula­zak na­šim kon­tro­lo­ri­ma u dvo­ri­šte, za­tvo­re ka­pi­ju ili pu­ste pse. Va­žno je na­gla­si­ti da Za­kon o ener­ge­ti­ci, član 204 stav 4, oba­ve­zu­je ko­ri­sni­ka da do­zvo­li i omo­gu­ći ovla­šće­nim li­ci­ma ener­get­skih su­bje­ka­ta pri­stup mjer­nim ure­đa­ji­ma i in­sta­la­ci­ja­ma, kao i mje­stu pri­ključ­ka ra­di oči­ta­va­nja, pro­vje­re is­prav­no­sti, ot­kla­nja­nja kva­ro­va, za­mje­ne i odr­ža­va­nja ure­đa­ja i iz­mje­šta­nja mjer­nih mje­sta ili ob­u­sta­ve is­po­ru­ke ener­gi­je u slu­ča­je­vi­ma neo­vla­šće­nog ko­ri­šće­nja ener­gi­je ili ne­pla­ća­nja ra­ču­na za is­po­ru­če­nu ener­gi­ju u skla­du sa utvr­đe­nim ro­ko­vi­ma i uslo­vi­ma – na­ve­li su iz CE­DIS-a.
Dio kon­tr­o­la, ka­ko su is­ta­kli, spro­vo­di se u ci­lju ot­kri­va­nja neo­vla­šće­nog ko­ri­šće­nja mre­že.
– Neo­vla­šće­na po­tro­šnja pred­sta­vlja pro­blem za sve ko­ri­sni­ke si­ste­ma, jer ne­plan­sko pri­klju­če­nje po­tro­ša­ča na elek­tro­di­stri­bu­tiv­nu mre­žu, ne­ri­jet­ko, ugro­ža­va si­gur­nost na­pa­ja­nja i iza­zi­va pre­op­te­re­će­nja na dje­lo­vi­ma mre­že. Za­to je je­dan od ključ­nih za­da­ta­ka CE­DIS-a da u kon­ti­nu­i­te­tu ra­di na su­zbi­ja­nju neo­vla­šće­ne po­tro­šnje u ci­lju kva­li­tet­ni­jeg na­pa­ja­nja ko­ri­sni­ka. No­ve teh­no­lo­gi­je nam omo­gu­ća­va­ju pra­će­nje to­ko­va ener­gi­je, što za­pra­vo zna­či da ima­mo smjer­ni­ce za pro­na­la­že­nje di­je­la mre­že gdje po­sto­ji pro­blem, či­me je lo­ci­ra­nje neo­vla­šće­nog ko­ri­šće­nja znat­no olak­ša­no u od­no­su na pret­hod­ni pe­ri­od. Da­kle, sa­vre­me­ne teh­no­lo­gi­je ni­je­su ap­so­lut­no imu­ne na mo­guć­nost neo­vla­šće­ne po­tro­šnje, ali je pro­ces ot­kri­va­nja znat­no olak­šan – is­ta­kli su iz ener­get­ske kom­pa­ni­je.
Kon­tro­lori CE­DIS-a, ka­ko su na­gla­si­li, sva­ko­dnev­no iz­la­ze na­kraj sa slo­že­nim si­tu­a­ci­ja­ma, od ko­mič­nih do iz­u­zet­no ne­pri­jat­nih. Za nas su iz­dvo­ji­li jed­nu.
– Pri­li­kom kon­tro­le do­ma­ćin­stva za ko­je su lo­gič­ke kon­tro­le uka­zi­va­le na sum­nji­vu po­tro­šnju, eki­pa je za­te­kla go­spo­đu ka­ko pr­ži na špo­re­tu. Čim je go­spo­đa ugle­da­la eki­pu, ona i uku­ća­ni su se ras­tr­ča­li po ku­ći i užur­ba­no za­tvo­ri­li vra­ta pred kon­tro­lo­rom. Eki­pa je ob­ja­sni­la da tre­ba da ura­de kon­tro­lu mjer­nog ure­đa­ja ko­ji se na­la­zi u ku­ći. Dok je ona tvr­di­la da je kod nje sve u re­du, ulje na špo­re­tu se za­pa­li­lo. Kon­tro­lor joj go­vo­ri: „Go­spo­đo, pa­zi­te va­tra!”, ona ka­že: „Ma ne­ka go­ri, sa­mo ne ula­zi­te!” – is­pri­ča­li su iz CE­DIS-a.
D.M.


Ugra­đu­ju još 45 hi­lja­da bro­ji­la

U sep­tem­bru je CE­DIS za­po­čeo tre­ću fa­zu pro­jek­ta una­pre­đe­nja si­ste­ma mje­re­nja u di­stri­bu­ci­ji kroz za­mje­nu po­sto­je­ćih bro­ji­la no­vim – elek­tron­skim bro­ji­li­ma. Tre­ća fa­za, ka­ko su na­ve­li, pod­ra­zu­mi­je­va ugrad­nju 45 hi­lja­da no­vih mul­ti­funk­ci­o­nal­nih bro­ji­la do ja­nu­a­ra 2019. go­di­ne. Pro­je­kat je za­po­čet u de­cem­bru 2011. go­di­ne, od ka­da je ugra­đe­no oko 268 hi­lja­da bro­ji­la, či­me je po­kri­ve­no pre­ko 70 od­sto kon­zu­ma. Re­a­li­za­ci­ja ovog, za CE­DIS stra­te­škog pro­jek­ta, do­pri­ni­je­la je tran­sfor­ma­ci­ji elek­tro­di­stri­bu­tiv­ne mre­že u mo­der­nu i ener­get­ski efi­ka­sni­ju. Pro­je­kat pod­ra­zu­mi­je­va ne sa­mo za­mje­nu sta­rih bro­ji­la no­vim, već i re­kon­struk­ci­ju mre­že i opre­me, či­me je znat­no po­ve­ćan kva­li­tet i bez­bjed­nost u na­pa­ja­nju elek­trič­nom ener­gi­jom i sma­nje­ni gu­bi­ci na mre­ži u tra­fo-re­jo­ni­ma ko­ji su uklju­če­ni u si­stem da­ljin­skog oči­ta­va­nja.


Mje­seč­no tri i po hi­lja­de kon­tro­la

Ugrad­nja no­vih, elek­tron­skih bro­ji­la, znat­no je po­jed­no­sta­vi­la pro­ces oči­ta­va­nja, a po na­lo­gu snab­dje­va­ča i is­klju­če­nja sa mre­že.
– Kon­kret­no u no­vem­bru je oči­ta­no ukup­no 342.769 mjer­nih mje­sta, ili 90 od­sto od ukup­nog bro­ja (neo­či­ta­na mjer­na mje­sta na­la­ze se u objek­ti­ma ko­ji ni­je­su stal­no na­sta­nje­ni), dok je pro­ce­nat oči­ta­no­sti mjer­nih mje­sta ko­ja su opre­mlje­na no­vim, elek­tron­skim bro­ji­li­ma, 99 od­sto – na­ve­li su iz CE­DIS-a.
Po­red oči­ta­va­nja i is­klju­če­nja, u nad­le­žno­sti sek­to­ra za mje­re­nje CE­DIS-a su po­slo­vi u ko­je spa­da kon­tro­la mjer­nih mje­sta, ugrad­nja kon­cen­tra­to­ra u re­jo­ni­ma gdje se im­ple­men­ti­ra si­stem da­ljin­skog mje­re­nja, za­mje­na i iz­mje­šta­nje bro­ji­la, kon­tro­la po­tro­ša­ča kod ko­jih su za­te­če­ne ne­pra­vil­no­sti, za­tim rje­ša­va­nje re­kla­ma­ci­ja po pri­go­vo­ri­ma, pri­klju­če­nja ko­ri­sni­ka na mre­žu i osta­lo. Na ni­vou Cr­ne Go­re, za 11 mje­se­ci 2017. go­di­ne, u pro­sje­ku je re­a­li­zo­va­no oko 3.500 kon­tro­la mje­seč­no.