Tribina „Riječ” Udruženja književnika Crne Gore povodom proslave dana Ćirila i Metodija organizovala je veče „Isprva bješe slovo”, u Duhovnom centru „Simeon Mirotočivi” na Nemanjinoj obali. Veče je bilo posvećeno slovenskim apostolima – solunskoj braći i njihovim učenicima Klimentu i Naumu, čija je zasluga za stvaranje osnove srpskog jezika i ćiriličnog pisma nemjerljiva. O radu Ćirila i Metodija i ovovremenom položaju srpskog jezika i ćiriličnog pisma u Crnoj Gori govorili su književnici Todor Živaljević Velički i Milica Kralj, urednica Tribine „Riječ”.
– Nijedan datum u istoriji srpskog naroda i istoriji slovenskih naroda ne može se porediti s djelovanjem solunske braće – Ćirila i Metodija, i potom Svetog Save. Poznato je da narodi koji posjeduju pismo ne mogu iščeznuti iz istorije. Solunska braća postavila su osnove za nastanak jednog od najsavršenijih pisama na svijetu – staroslovenske ćirilice. Prve knjige u Evropi štampaju se ćirilicom 1491. u Krakovu i 1494. godine na Cetinju. Prve riječi koje je Ćirilo ispisao novostvorenim pismom – ćirilicom, prevodeći Jevanđelje po Jovanu, i definišući samostvoreno božanstvo jezika i njegov najviši ishodišni smisao, glasile su: „Iskoni bješe slovo i slovo bješe u Bogu i Bog bješe u Slovu” – kazala je Milica Kralj.
Ona je dodala da u UKCG pisci drže do ćirilice.
– S ponosom mogu da kažem da su knjige svih vodećih pisaca danas, članova UKCG štampane na ćirilici i da svaki pisac drži do neprevaziđenog ćiriličnog integriteta, čuvajući osobenost vlastitog pisma i ćiriličnog znaka – kazala je Kralj.
Književnik Todor Živaljević Velički je istakao da upravo u trenutku u kome zahvaljujući novim tehnologijama možemo da raspolažemo neizmjernim bazama podataka, počinjemo da primjećujemo da naš odnos sa prošlošću postaje rasijan, isprekidan, gotovo zlovoljan i nedovoljan.
– Misionari ili mučenici, svi oni koji se danas bore za izvornost naše pismenosti koji nam je preko prvog pisma glagoljice, i njene prilagođenije verzije slovenskom jeziku – ćirilice, boreći se sa globalistima koji čitav svijet hoće kako jezikom, tako i pismom, uvezivanjem u jedno da pokore, samo ide u prilog tezi da borba za ćirilicu neprestano, još od njihovih, čini se pogubnih i tragičnih vremena, traje, i dobija gotovo tragične dimenzije rata za srpski jezik i ćirilicu, kako u njihovo, tako još i više u sadašnjem vremenu – smatra Živaljević.
Dodaje da smo svjedoci neprirodnog stanja u jeziku u Crnoj Gori, koje je izazvano preporukama jednopartijskih, instruiranih „naučnika”, koji su, usvajanjem Zakona o upotrebi službenog jezika i jezika u službenoj upotrebi, ozvaničili završnu fazu „neodgovorne maternjizacije”...
– Sada već i arhaizacije srpskog jezika, koja ponovo otvara identitetska, nacionalna pitanja srpskog, i svih ostalih naroda u Crnoj Gori, tj.pitanje srpskog jezika u nastavi, u crnogorskim, tzv. „re(de)formisanim školama”. Sva je prilika da se prosvjetne vlasti ponašaju onako kako su se ponašali prethodni autoritarni režimi, ili režimi sa predznakom okupatorske sile, kada po prirodi stvari nisu vladali redovni, već zakoni zloupotreba i nasilja nad naučnim činjenicama – kazao je Živaljević. A.Ć.


Čitali stihove

Poeziju su čitali Radojica Rajo Bulatović, Milenko Blečić, Rajko Vuković, Milan Rajović, Slobodan Bećo Došljak, Garo Brajković, Momo Milikić Konjević, Ljubisav Bjelić Morački i Tripko Draganić.