Broj­ni su po­da­ci ko­ji uka­zu­ju da na sje­ve­ru Cr­ne Go­re još uvi­jek ni­je­su stvo­re­ne po­treb­ne po­god­no­sti za raz­voj sto­čar­stva. U to uvje­ra­va­ju i sto­ča­ri iz be­ran­skih se­la ko­ji to­kom lje­ta bo­ra­ve na ka­tu­ni­ma Cmi­lje­vi­ce, Bje­la­si­ce i Mo­kre. Na­vo­de da na pla­ni­na­ma sa sto­kom po­sle­njih go­di­na iz­di­žu sa­mo oni naj­u­por­ni­ji jer, ka­ko is­ti­ču, mla­di lju­di oči­gled­no ne že­le da se ba­ve tra­di­ci­o­nal­nim dje­lat­no­sti­ma. Sto­ča­ri na­gla­ša­va­ju da se pu­te­vi ko­ji vo­de do nji­ho­vih ko­li­ba na­la­ze u iz­u­zet­no lo­šem sta­nju i da to pred­sta­vlja ogra­ni­ča­va­ju­ći fak­tor za uspje­šno ba­vlje­nje sto­čar­stvom.
- Pro­te­klih de­ce­ni­ja na ob­ron­ci­ma Cmi­lje­vi­ce i Dža­ko­vi­ce to­kom lje­ta bo­ra­vio je ve­li­ki broj sto­ča­ra. Me­đu nji­ma bi­lo je i mla­dih lju­di ko­ji su na­sto­ja­li da, dr­že­ći sto­ku, ži­ve od svog ra­da. Me­đu­tim, lju­di iz go­di­ne u go­di­nu gu­be vo­lju jer su pu­te­vi ko­ji od Lo­ka­va i iz dru­gih pra­va­ca vo­de do ka­tu­na to­li­ko lo­ši da je to te­ško ri­je­či­ma opi­sa­ti. As­falt ko­ji je na po­sta­vljen još pri­je tri­de­se­tak go­di­na pot­pu­no je pro­pao, a nad­le­žni ni­je­su ni po­ku­ša­li da po­sta­ve no­vi. Za­to im upu­ću­je­mo apel, pri­je sve­ga Mi­ni­star­stvu po­ljo­pri­vre­de, da pri­stu­pe sa­na­ci­ji put­ne mre­že na ovom pod­ruč­ju uko­li­ko iskre­no že­le da se odr­ži i ovo ma­lo stoč­nog fon­da – po­ru­ču­je Ra­doj­ko Lu­to­vac sto­čar iz se­la Za­gor­je.
Sto­ča­ri is­ti­ču da su pu­te­vi ošte­će­ni usled obil­nih pa­da­vi­na, ali i da su ih kon­ce­si­o­na­ri ko­ji eks­plo­a­ti­šu šu­mu sa ovog pod­ruč­ja u do­broj mje­ru uni­šti­li. Na­gla­ša­va­ju da nadlže­ni u op­šti­ni dr­ža­vi ovaj pro­stor ne smi­ju po­sma­tra­ti sa­mo kao pod­ruč­je ko­je slu­ži za eks­plo­a­ta­ci­ju pri­rod­nog bo­gat­stva.
-Ne­kad je u ka­tu­nu Bi­je­ljež bi­lo pre­ko 20 ko­li­ba. Da­nas ih ima sve­ga ne­ko­li­ko, jer dr­ža­va i dru­štvo u cje­li­ni ne po­kla­nja­ju do­volj­no pa­žnje lju­di­ma ko­ji se ba­ve sto­čar­stvom. Sto­ga i oni naj­u­por­ni­ji iz go­di­ne u go­di­nu gu­be vo­lju, što zna­či da će, ako se na­sta­vi ova­kvim tem­pom, ove pla­ni­ne ubr­zo po­sta­ti pu­ste. Naj­ve­ći prob­lrem pred­sta­vlja­ju lo­ši pu­te­vi, jer ako do ne­kog mje­sta u 21 vi­je­ku ne mo­že nor­mal­no da se do­đe mo­tor­nim vo­zi­lom on­da tu ne­ma ži­vo­ta – na­gla­ša­va Slo­bo­Ćo­rac.
Slič­nog mi­šlje­nja je i predsjdnik Mje­sne za­jed­ni­ce Še­ku­lar Ve­sko Da­vi­do­vić ko­ji sma­tra da se raz­voj po­ljo­pri­vre­de i sto­čar­stva ne sti­mu­li­še na pra­vi na­čin i da to po­tvr­đu­je stoč­ni fond ko­ji je de­set­ko­van u od­no­su na pro­šla vre­me­na.
- Sve na­še pla­ni­ne u mi­nu­lim vje­ko­vi­ma bi­le su stje­ci­šte uzor­nih sto­ča­ra ko­ji su, ba­ve­ći se po­ljo­pri­vre­dom i sto­čar­stvom, uspi­je­va­li da iz­dr­ža­va­ju broj­ne po­ro­di­ce. Pla­nin­ski ka­tu­ni su to­kom lje­ta bi­li pu­ni na­ro­da, a na pro­stra­nim pa­šnja­ci­ma mo­gli su se uoči­ti bu­lju­ci sto­ke. Da­nas je to pot­pu­no dru­ga­či­ja sli­ka. To­ro­vi su pra­zni, a na­ro­da ne­ma, jer dr­ža­va ni­je po­tru­di­la na to­me da mo­der­ni­zu­je put­nu mre­žu. Umje­sto to­ga omo­gi­ći­la je pri­vi­le­go­va­nim kon­ce­si­o­na­ri­ma da tran­spor­tu­ju­ći šum­sko bo­gat­stvo uni­šta­va­ju po­sto­je­će pu­te­ve – is­ti­če Da­vi­do­vić.
I mje­šta­ni Ka­lu­dre na­vo­de da im lo­ši pu­te­vi do pla­nin­skih ka­tu­na za­da­ju ozbilj­ne pro­ble­me. Oni pod­sje­ća­ju da su još pri­je ne­ko­li­ko mje­se­ci za­tra­ži­li da se pod hit­no pri­stu­pi sa­na­ci­ji pu­ta ko­ji od Be­ra­na vo­di ka pla­nin­skom ma­si­vu Cmi­lje­vi­ce, ali da nji­ho­vim za­htje­vi­ma još ni­je udo­vo­lje­no.
- Te­ški ka­mi­o­ni na­to­va­re­ni bal­va­ni­ma pot­pu­no su uni­šti­li put ko­ji vo­di do na­ših ka­tu­na. Za­to smo tra­ži­li da kon­ce­si­o­na­ri po­pra­ve put, ona­ko ka­ko je to pre­ci­zi­ra­no kon­ce­si­o­nim ugo­vo­ri­ma ko­je su sklo­pi­li sa dr­ža­vom. Me­đu­tim, od to­ga ni­je bi­lo ni­šta. Prak­tič­no na na­še za­htje­ve ni­ko ni­je okre­nuo gla­vu. Sto­ga su sto­ča­ri ko­ji to­kom lje­ta bo­ra­ve na ka­tu­ni­ma Mur­ga­ša i Ka­lu­dar­ska ka­pa, pri­nu­đe­ni da ras­pro­da­ju sto­ku i na­pu­ste ka­tu­ne –tvr­di pre­sjed­nik mje­sne za­jed­ni­ce Ka­lu­dra Ra­do­van An­đić.
D.J.


Umje­so to­ro­va ni­ču vi­ken­di­ce

Sta­nov­ni­ci Dap­si­ća is­ti­ču da je na Cmi­lje­vi­ci sve ma­nje sto­ča­ra, a sve vi­še onih ko­ji gra­de vi­ken­di­ce.
- To­ro­vi na Cmi­lje­vi­ci su iz go­di­ne u go­di­nu sve pra­zni­ji, ali za­to ima sve vi­še onih ko­ji pra­ve mo­der­ne vi­ken­di­ce, ta­mo gdje su nji­ho­vi dje­do­vi na­pa­sa­li sto­ku. Vri­je­me će po­ka­za­ti ko­li­ko je to do­bro, ali po ono­me što se da pri­mi­je­ti­ti ta­kva prak­sa ne ide uz pri­ču na ko­joj se te­me­lji ade­kvat­na va­lo­ri­za­ci­ja pla­nin­skih po­ten­ci­ja­la- ka­žu se­lja­ni Dap­si­ća.


Te­tra­pak za­mi­je­nio va­re­ni­ku

Mje­šta­ni Lub­ni­ca na­gla­ša­va­ju da je stoč­ni fond i u di­je­lu Gor­njih se­la de­set­ko­van i da se vi­še va­re­ni­ke pro­da u se­o­skoj pro­dav­ni­ci ne­go što se po­mu­ze na tom pod­ruč­ju .
- Ve­ći­na­sta­nov­ni­štva Gor­njih se­la u se­o­skoj pro­dav­ni­ci ku­pu­je mli­je­ko u te­tra­pa­ku. To ja­sno po­svje­do­ča­va da je te­tra­pak za­mi­je­nio do­ma­ću va­re­ni­ku i da je sve ma­nje onih ko­ji po­ka­zu­ju že­lju da dr­že sto­ku ona­ko ka­ko su to ra­di­li nji­ho­vi pre­ci. Sma­tra­mo da bi dr­ža­va mo­ra­la da do­ne­se po­seb­ne sti­mu­la­tiv­ne mje­re uko­li­ko mi­sli da po­mog­ne se­la na sje­ve­ru e. To zna­či da se umje­sto de­kla­ra­tiv­nog za­la­ga­nja mo­ra ra­di­ti na po­prav­ci po­sto­je­će in­fra­struk­tu­re i ula­ga­ti u po­je­din­ce ko­ji že­le da se ba­ve po­ljo­pri­vre­dom i sto­čar­stvom –sma­tra­ju mje­šta­ni Lub­ni­ca.