Vje­ro­na­u­ka je iz cr­no­gor­skih dr­žav­nih ško­la pr­o­tje­ra­na 1946. go­di­ne. Ka­ko ta­da, ta­ko i sa­da, upr­kos svo­je­vre­me­noj ini­ci­ja­ti­vi Mi­tro­po­li­je cr­no­gor­sko – pri­mor­ske `90. go­di­na da se vje­ro­na­u­ka po­no­vo vra­ti u ško­le, kao i po­tre­be vjer­ni­ka za tim vi­dom obra­zo­va­nja. Je­di­ni iz­u­ze­tak, una­zad po­sljed­njih 25 go­di­na, bi­la je Pa­ro­hi­ja u Ko­to­ru, u ko­joj se na­sta­va vje­ro­na­u­ke odr­ža­va re­dov­no u ko­tor­skoj cr­kvi Sve­tog Ni­ko­le, ka­že pro­to­je­rej Mir­če­ta Šlji­van­ča­nin, ko­or­di­na­tor Ka­ti­het­skog od­bo­ra Mi­tro­po­li­je cr­no­gor­sko – pri­mor­ske.
Ipak, vje­ro­na­u­ka je sve pri­sut­ni­ja, a stva­ri su se po­če­le mi­je­nja­ti ka­da je u tron ce­tinj­skih vla­di­ka uve­den mi­tro­po­lit cr­no­gor­sko-pri­mor­ski Am­fi­lo­hi­je.
- Upo­re­do sa ve­li­kom du­hov­nom ob­no­vom na svim po­lji­ma cr­kve­nog ži­vo­ta mi­tro­po­lit Am­fi­lo­hi­je je po­seb­nu pa­žnju po­sve­tio ob­na­vlja­nju dr­ža­nja na­sta­ve vje­ro­na­u­ke. Mi­tro­po­li­to­vim do­la­skom na Ce­ti­nje or­ga­ni­zu­ju se ško­le vje­ro­na­u­ke, i sa­da, na­kon 25 go­di­na ima­mo oko 40 ško­la vje­ro­na­u­ke u Mi­tro­po­li­ji ko­je dje­lu­ju pri pa­ro­hij­skim hra­mo­vi­ma, ne­kim ma­na­sti­ri­ma, pa čak i grad­skim na­se­lji­ma u ko­ji­ma ne­ma cr­kve. Vje­ro­na­u­ku pre­da­ju kva­li­fi­ko­va­ni lju­di ko­ji ovu vr­stu obra­zo­va­nja, ali i vas­pi­ta­nja, do­no­se na iz­vor­ni, pra­vo­slav­ni, li­tur­gij­ski na­čin, i tru­de se da dje­cu obra­zu­ju na istin­skim osno­va­ma pra­vo­slav­ne vje­re i ži­vo­ta po vje­ri – ka­že pro­to­je­rej Šlji­van­ča­nin. Do­da­je da se vje­ro­na­u­ka pre­da­je po utvr­đe­nom na­stav­nom pla­nu i pro­gra­mu, a ko­ji je dik­ti­ran ži­vo­tom cr­kve. Sve to re­zul­tu­je broj­nim ak­tiv­no­sti­ma, u ko­ji­ma uče­stvu­je ve­li­ki broj dje­ce ko­ja po­ha­đa­ju vje­ro­na­u­ku. Do­kaz to­me su i ne­dav­ne broj­ne sve­to­sav­ske sve­ča­no­sti.
- Ono što je pri­mjet­no u svim ško­la­ma vje­ro­na­u­ke je­ste rast bro­ja uče­ni­ka. To po­ka­zu­je da dje­ca i nji­ho­vi ro­di­te­lji u Cr­noj Go­ri že­le da se obra­zu­ju i na ovaj na­čin, što je im­pli­ci­te do­kaz da bi bi­lo do­bro da vje­ro­na­u­ka po­sto­ji i u dr­žav­nim ško­la­ma. Uvo­đe­nje vje­ro­na­u­ke u ško­le ne bi is­cr­pi­lo uče­nje o vje­ri. Jer, vje­ro­na­u­ka ne pod­ra­zu­mi­je­va sa­mo je­dan, dva ča­sa ne­djelj­no, ne­go se ovaj vid obra­zo­va­nja kon­ti­nu­i­ra­no od­vi­ja ci­je­li ži­vot na re­la­ci­ji uče­nik, po­ro­di­ca, ško­la, cr­kva – ka­že pro­to­je­rej Šlji­van­ča­nin. O za­in­te­re­so­va­no­sti dje­ce i nji­ho­vih ro­di­te­lja za ovaj vid obra­zo­va­nja go­vo­ri i po­da­tak da je pro­te­kle, 2015. go­di­ne, na tra­di­ci­o­nal­nom Dječ­jem sa­bo­ru na Ce­ti­nju uče­stvo­va­lo oko 1.500 po­la­zni­ka vje­ro­na­u­ke. Za­ni­mlji­vo je i da je broj gra­đa­na Cr­ne Go­re ko­ji su se na po­sljed­njem po­pi­su iz­ja­sni­li kao vjer­ni­ci po­ve­ćao za de­set od­sto u od­no­su na pret­hod­ni. Ipak, kor­pus vjer­skih pra­va se ne po­ve­ća­va, već sma­nju­je, ka­že pro­to­je­rej Šlji­van­ča­nin. Ta­ko se gla­so­vi onih ko­ji su pro­tiv uvo­đe­nja vje­ro­na­u­ke u ško­lu još uvi­jek ja­či u od­no­su na one ko­ji se za­la­žu da to po­no­vo po­sta­ne škol­ski pred­met, iz­bor­ni ili re­dov­ni. Kao je­dan od ar­gu­me­na­ta pro­tiv uvo­đe­nja vje­ro­na­u­ke u ško­lu na­vo­di se mo­guć­nost po­dje­le dje­ce.
- Vje­ro­na­u­ka se ne uči ne sa­mo zbog pu­kog sti­ca­nja in­for­ma­ci­ja iz mo­je vje­re. Ka­da bi to bi­lo ta­ko on­da bi si­gur­no do­šlo do ne­kih po­dje­la. Me­đu­tim, pra­vo­slav­na vje­ro­na­u­ka pod­ra­zu­mi­je­va da čo­vjek (s)po­zna Bo­ga i da kroz to po­zna­nje ima pra­vi­lan od­nos, a to je lju­bav i pre­ma Bo­gu, i pre­ma svi­je­tu i pre­ma sva­kom čo­vje­ku. Istin­ski vje­ro­u­či­telj mo­že sa­mo na pra­vim osno­va­ma da po­sta­vi od­nos, a to je od­nos lju­bav, i to je je­di­no što Cr­kva ima u svo­joj bi­ti i iz­no­si pred svo­je vjer­ni­ke. Od­no­sno, istin­sko zbli­ža­va­nje lju­di, a ne kon­fron­ta­ci­ja. Pri­ču o po­dje­li mo­gu da po­dr­ža­va­ju sa­mo oni ko­ji ne po­zna­ju su­šti­nu vje­ro­na­u­ke. Je­di­na i naj­va­žni­ja me­to­da vje­ro­na­u­ke je lju­bav i svje­do­če­nje, da po­svje­do­čiš lju­ba­vlju da vo­liš Bo­ga i da ta­ko vas­pi­ta­vaš dje­cu – is­ti­če pro­to­je­rej Šlji­van­ča­nin.
Ko­or­di­na­tor Ka­ti­het­skog od­bo­ra MCP Šlji­van­ča­nin is­ti­če i da ni­je­su oprav­da­ni ni raz­lo­zi onih ko­ji na­vo­de da je do­volj­no što u ško­la­ma po­sto­ji gra­đan­sko obra­zo­va­nje. Ka­ko ka­že sve­šte­nik, uop­šte ne­ma po­tre­be da se pra­vi iz­bor iz­me­đu vje­ro­na­u­ke i gra­đan­skog obra­zo­va­nja. Jer, vje­ro­na­u­ka ne is­klju­ču­je taj vid obra­zo­va­nja.
- Ka­da bi se vje­ro­na­u­ka uve­la po­no­vo u ško­le, ne bi is­klju­či­va­la gra­đan­sko obra­zo­va­nje, kao što ni gra­đan­sko ne mo­že da po­pu­ni oblast ko­ja se ti­če vje­ro­na­u­ke. Ni­ko ne spo­ri po­tre­bu da po­sto­ji gra­đan­sko obra­zo­va­nje, ko­je po­ma­že mla­dim lju­di­ma u sa­vla­da­va­nju te­ma iz sa­vre­me­nog ži­vo­ta, ali, vje­ro­na­u­ka to na­di­la­zi. Vje­ro­na­u­ka u se­bi sa­dr­ži sve te te­me, ali ih i na­di­la­zi. Ni u kom slu­ča­ju ne mo­že gra­đan­sko obra­zo­va­nje da za­do­vo­lji du­hov­ne po­tre­be čo­vje­ka kao bo­go­li­kog bi­ća, ko­je svoj smi­sao i cilj na­la­zi u Bo­gu – na­gla­ša­va pro­to­je­rej Šlji­van­ča­nin. Ž.J.


Do­go­vor­ni čas za no­ve đa­ke vje­ro­na­u­ke u ne­dje­lju

U pod­go­rič­koj pa­ro­hi­ji po­sto­ji čak se­dam ško­la vje­ro­na­u­ke. Jed­na od njih je i ško­la vje­ro­na­u­ke pri pod­go­rič­kom Sa­bor­nom hra­mu Hri­sto­vog vas­kr­se­nja ko­ju vo­de vje­ro­u­či­te­lji Pa­vle Bo­žo­vić (di­plo­mi­ra­ni prav­nik i stu­dent te­o­lo­gi­je) i Ana Ne­na­dić (pro­fe­sor mu­zi­ke). Pri ovoj ško­li dje­lu­ju tri gru­pe po­la­zni­ka, ko­ji su po­di­je­lje­ni pre­ma uz­ra­stu. Naj­mla­đu gru­pu či­ne dje­ca do osam go­di­na, za­tim je tu gru­pa u ko­joj su dje­ca od 8 do 14 go­di­na, a u tre­ćoj su mla­di od 14 do 18 go­di­na. Po­red ovih for­mi­ra­na je i gru­pa ko­ju či­ne stu­den­ti, a ko­ja, na­rav­no, pod­ra­zu­mi­je­va mno­go ozbilj­ni­je raz­go­vo­re o vje­ri. Sva dje­ca čla­no­vi su i dva ho­ra ko­ji dje­lu­ju u okvi­ru ove ško­le vje­ro­na­u­ke, „Vas­kr­sen­ka“ - za naj­mla­đe i „Sv. Ko­zma Etol­ski“ - za sta­ri­ji uz­rast.
Bo­žo­vić do­da­je da će ove ne­dje­lje (7. fe­bru­a­ra), u 15 ča­so­va u pro­sto­ri­ja­ma Sa­bor­nog hra­ma bi­ti odr­žan do­go­vor­ni čas za upis dje­ce ko­ja do­sad ni­su bi­la po­la­zni­ci ško­le vje­ro­na­u­ke. Na­rav­no, ako ne­ko ni­je u mo­guć­no­sti da do­đe ove ne­dje­lje, mo­že se u ve­zi ško­le vje­ro­na­u­ke ras­pi­ta­ti kod ne­kog od sve­šte­ni­ka pod­go­rič­kog Sa­bor­nog hra­ma ko­ji će im da­ti po­treb­ne in­for­ma­ci­je.
Ka­ko ka­že Bo­žo­vić, iz­u­ča­va­nje vje­ro­na­u­ke do­no­si vi­še­stru­ke ko­ri­sti dje­ci. Jer, i svi dru­gi škol­ski pred­me­ti do­bi­ja­ju svo­ju pu­no­ću ako su osvi­je­tlje­na svje­tlom ko­je sa­mo vje­ro­na­u­ka mo­že pru­ži­ti i ta­ko ih osmi­sli­ti, is­ti­če Bo­žo­vić. - Na­rav­no, vje­ro­na­u­ka je zna­čaj­na za spa­se­nje na­ših du­ša i za naš ži­vot u cr­kvi, a to je pred­u­slov za naš vječ­ni ži­vot u ko­ji kao hri­šća­ni vje­ru­je­mo – ka­že Bo­žo­vić.
Na­sta­va funk­ci­o­ni­še po pla­nu i pro­gra­mu, a škol­ska go­di­na je po­di­je­lje­na na dva se­me­stra.
- Dje­ca se si­ste­mat­ski upo­zna­ju sa isti­na­ma pra­vo­slav­ne vje­re, sa ži­vo­tom u cr­kvi, a po­či­nje­mo uvi­jek sa tim dog­mat­skim di­je­lom ko­ji na­ša vje­ra pod­ra­zu­mi­je­va i onog di­je­la na ko­jem se uči­mo ka­ko se po­na­ša u cr­kvi, na slu­žbi, u op­ho­đe­nju jed­nih sa dru­gi­ma, li­je­pom po­na­ša­nju, od­no­su pre­ma sta­ri­ji­ma. Ta­ko se mla­đa dje­ca uče osnov­nim stva­ri­ma, ka­ko se pre­kr­sti­ti, na­u­či­ti Oče­naš, Sim­vol vje­re, dok sta­ri­ji uče sta­ro­za­vjet­ne i no­vo­za­vjet­ne isti­ne, o cr­kve­nim pra­zni­ci­ma – ka­že Bo­žo­vić. Cilj je, do­da­je on, da se dje­ca pri­pre­me, da po­sta­nu ak­tiv­ni uče­sni­ci cr­kve­nog ži­vo­ta.