Zagađenje nastalo radom Termoelektrane (TE) Pljevlja dovelo je do 133 preuranjene smrti, kako u Crnoj Gori, tako i u regionu Zapadnog Balkana i Evropske Unije (EU), navodi se u izvještaju „Hronično zagađenje ugljem“, prema kojem je samo u Crnoj Gori zbog posledica emisija zagađenog vazduha iz TE Pljevlja umrlo 35 osoba.

Izvještaj koji su radile međunarodnih organizacija „HEAL“, „Sandbag“, „Greenpeace“, „Climate Action Network – CAN Europe“, „CEE Bankwatch Network“ i „Agora Energiewende“, objavljen je u Briselu početkom ove godine.

Konkretno u Crnoj Gori, procjene su da su 64 mališana oboljela od bronhitisa zbog emisija zagađenog vazduha iz TE Pljevlja, dok je 15 odraslih zadobilo hronični bronhitis. Astmatična djeca u Crnoj Gori bolovala su 548 dana sa simptomima astme, a procjena je da je od posledica zagađenja radno sposobno stanovništvo izgubilo 9.160 radnih dana. Zdravstveni troškovi zbog posledica zagađenja u Crnoj Gori kreću se između 53,7 i 102,7 miliona eura.

Podaci ovih organizacija, zasnovani na emisijama zagađenog vazduha iz 2016. godine, pokazuju da je zagađenje izazvano radom TE Pljevlja uticalo na obolijevanje 285 djece od bronhitisa (u Crnoj Gori, regionu i zemljama EU), dok je 68 odraslih zadobilo hronični bronhitis. Zbog respiratornih ili kardiovaskularnih simptoma hospitalizovano je 106 osoba, a usled uticaja štetnih emisija, sposobno radno stanovništvo svih regiona izgubilo je 39.686 radnih dana.

– Modeliranje pokazuje da se više od polovine broja preuranjenih smrtnih slučajeva u 2016. godini prouzrokovanih emisijama iz termoelektrana na ugalj sa Zapadnog Balkana dogodi u EU: 2.013 od ukupno 3.906 preuranjenih smrtnih slučajeva pogodilo je stanovništvo EU, dok se 1.239 smrtnih slučajeva dogodilo na Zapadnom Balkanu, a 654 na drugim lokacijama – navodi se u izvještaju.

U analizi međunarodnih organizacija konstatuje se da 16 zastarjelih termoelektrana na ugalj u Zapadnom Balkanu ugrožava javno zdravlje ogromnim zagađenjem vazduha koje utiče na ljude u regionu, u EU i šire.

– Termolektrane na ugalj u zemljama Zapadnog Balkana – Bosni i Hercegovini, Sjevernoj Makedoniji, Crnoj Gori, Kosovu i Srbiji – iako nijesu članice Evropske unije, zagađuju vazduh u zemljama Unije emitujući zabrinjavajuće visoke nivoe zagađujućih materija – upozoreno je u izvještaju.

Najveći uticaj aerozagađenja od TE sa Zapadnog Balkana je na Rumuniju, Italiju, Mađarsku, Bugarsku, Grčku i Hrvatsku, ali i na udaljenije zemlje kao što su Poljska, Njemačka, Češka i Austrija.

Konstatovano je da je jedan od ključnih razloga za nedostatak napretka odlučnost kreatora politike u regionu da stara postrojenja na ugalj zamijene novim termoelektranama. Analize pokazuju da prosječna termoelektrana na ugalj na Zapadnom Balkanu emituje 20 puta više sumpor dioksida (SO2) i 16 puta više čestica (PM) od prosječne evropske termoelektrane.

A.O.

---

Ugalj nema budućnost u energetskoj politici
Na nedavno održanom Beogradskom bezbjednosnom forumu, direktor Sekretarijata Energetske zajednice Janez Kopač istakao je da klimatske promene najviše utiču na energetsku politiku, prije svega kada je riječ o rezervama uglja, poručujući da ugalj nema budućnost u energetskoj politici. U TE Pljevlja, prema poslednjim najavama, u narednoj godini biće uloženo preko 60 miliona eura u rekonstrukciju postojećeg termo bloka i rekultivaciju deponije šljake i pepela. Iz Elektroprivrede Crne Gore (EPCG) ranije su najavili da će ekološkom rekonstrukcijom, sve emisije i produkti sagorijevanja uglja i hemijskih procesa koji se odvijaju prilikom proizvodnje električne energije, biti svedeni na granice ispod dozvoljenih. Iz NVO Grin houm ranije su upozorili da aktuelna ekološka rekonstrukcija TE Pljevlja nesumnjivo baca sjenku na proces pravedne tranzicije ka dekarbonizaciji koja se uveliko dešava u zemljama Evrope.