Najteža krivična djela počinjena u Crnoj Gori, poput ubistva i silovanja djece, sankcionišu se kaznom zatvora. Maksimalna kazna u Krivičnom zakoniku je 40 godina. Ipak, mnogo veće i bolje uređene zemlje imaju smrtnu kaznu u svom pravnom sistemu. Smrtna kazna bila je dio pravnog sistema Crne Gore do 2002. godine. Od 2007. godine ona je ukinuta, shodno protokolu 6 Savjeta Evrope uz Konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Time je izvršena humanizacija krivičnog prava.
Nakon nedavnog ubistva policajca Milutina Lekovića, u javnost su se pojavili komentari da osumnjičeni za taj zločin zaslužuje smrtnu kaznu. Još oštrije reakcije javnosti izazvalo je ubistva petnaestomjesečnog Pavla 5. februara 2018. godine, za čiju smrt su okrivljeni njegova majka Jelena Jovović i njen partner Nermin Šišić.
Kriminolog Velimir Rakočević kazao je u razgovoru za „Dan“ da nema povratka na smrtnu kaznu za Crnu Goru ukolio država želi da se integriše u EU. Ali, kako je istakao, veliki broj država, uključujući i one najveće kao što su SAD i Kina, zadržao je smrtnu kaznu.
– Praksa pokazuje da je za brojne najteže zločine jedina adekvatna kazne smrtna kazna. Ukoliko uzmemo u obzir samo neke od poslednjih teških zločina koji su izvršeni na našoj teritoriji, kao što su ubistvo policajca ili petnaestomjesečnog djeteta, onda nema sumnje da za takve učinioce jedini adekvatan odgovor države jeste oduzimanje života – rekao je Rakočević.
Smrtna kazna sa sobom nosi pozitivne i negativne strane. Postavlja se pitanje koja strana je za većinu javnost prihvatljiva.
– Pozitivno je što trajno eliminiše šansu kriminalcima da ponove krivično djelo. To je jedini način da se društvo zaštiti od najtežih zločina. Kriminološki posmatrano, osoba koja izvrši najokrutniji zločin protiv života zaslužuje smrt, a veliki broj lica koja imaju saznanje da ukoliko izvrše zločin mogu biti osuđeni na smrt uzdržaće se od njegovog izvršenja – kazao je Rakočević.
Kriminološka istraživanja pokazuju i da postojanje smrtne kazne smanjuje strah od zločina. Treba istaći i da osuda na smrt zločinca donosi određenu satisfakciju porodicama žrtve.
– Negativna strana smrtne kazne je u tome što negira pravo čovjeka na život. Protivnici smrtne kazne smatraju da se ni najsvirepijim ubicama ne može uskratiti pravo na život. Njima je smrtna kazna problematična sa moralnog stanovišta. U slučaju izvršenja smrtne kazne, nije moguće ispraviti propuste koji su mogli nastupiti usled pogrešno ili nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja – istakao je Rakočević.
Kako je dodao, ovaj prigovor je sve manje relevantan zbog toga što je nauka o otkrivanju zločina – kriminalistika napredovala.
– Dugotrajne kazne zatvora imaju brojne negativne posledice na ličnost osuđenika, koje ga onesposobljavaju za povratak u društvenu zajednicu – ukazao je Rakočević.
Ž.B.

Poslednji crnogorski osuđenik na smrt
Prema dostupnim podacima, Dragiša Ristić je poslednji izvršilac krivičnog djela u Crnoj Gori nad kojim je, 1981. godine, izvršena smrtna kazna. On je 15. marta 1977. godine, u alkoholisanom stanju, pokušao da obljubi četvorogodišnju djevojčicu a potom ju je u podrumu G zgrade u Podgorici, u Ulici Marksa i Engelsa, današnja Moskovska, brutalno tukao, davio i na kraju je zapalio. Uhapšen je nakon par sati, a na saslušanju je priznao zločin, opisavši ga do detalja. Ristić je pokušao da izbjegne smrt bjekstom iz bjelopoljskog zatvora.