Na lokalitetu Savina voda na Sinjajevini, Ministarstvo odbrane (MO) i Vojska Crne Gore (VCG) planiraju izgradnju poligona za bojna gađanja i uništenje ubojnih sredstava, potvrdila je predsjednica kolašinske opštine Željka Vuksanović. Ona je ukazala da se u zahtjevu koji su toj lokalnoj samoupravi uputile vojne vlasti navodi da je zemljište na kojem je planirana izgradnja poligona u svojini države Crne Gore.
Kako su na tom području na teritorijama opština Mojkovac i Kolašin izgrađeni katuni, Vuksanovićeva je pojasnila da je pokrenuta inicijativa za pronalaženje dogovora oko načina korišćenja tog zemljišta. Poligon bi, prema planu Vojske i ministarstva, na osnovu zahtjeva koje su uputili Opštini Kolašin, obuhvatio zemljište površine oko 21 milion kvadratnih metara u katastarskim opštinama Lipovo i Lipovska Bistrica.
– Od Opštine Kolašin traženo je da se izjasni da li ima smetnji da se prostor na lokaciji Savina voda opredijeli za potrebe Vojske Crne Gore, na kojem bi se izgradio poligon za bojna gađanja i uništenje ubojnih sredstava. S obzirom na to da se na ovom prostoru nalaze katunska naselja, u kojima žive stočari, mještani kolašinskih, mojkovačkih i danilovgradskih sela, kao i pašnjaci na kojima ovi stočari napasaju stoku, radi odgovora na postavljeno pitanje odlučila sam da se konsultujem sa mještanima, neposrednim korisnicima tog prostora – precizirala je Vuksanovićeva.
Ona je navela da je zbor mještana već održan.
– Mještani su na zboru iskazali bojazan da će ih upotreba ovog prostora kao poligona za bojna gađanja i uništenje ubojnih sredstava znatno ograničiti u njegovom korišćenju. Pored ovoga, mještani su iskazali strah da bi moglo doći i do negativnog uticaja na vode, od akumulacije Savine vode, pa do podzemnih voda za koje je utvrđeno da potiču sa tog područja, a izviru u podnožju planine i koje oni koriste za piće i ostale potrebe u domaćinstvu – navela je predsjednica kolašinske opštine.
Zbog toga je, prema njenim riječima, odlučeno da se, nakon pripreme odgovora na sva njihova pitanja, zakaže novi zbor na koji će biti pozvani predstavnici Ministarstva odbrane i Vojske Crne Gore radi što neposrednijeg uvida mještana u njihove zahtjeve. Vuksanovićeva je ukazala da je za izgradnju planiranog poligona, pored zemljišta na teritoriji opštine Kolašin, potrebno i zemljište na teritoriji opština Mojkovac i Šavnik.
– Prema nezvaničnim saznanjima, te dvije opštine su već dale saglasnost – navela je Vuksanovićeva.
Iz NVO Grin houm pozvali su Opštinu Kolašin da ne podrži, odnosno Opštine Šavnik, Mojkovac i Žabljak da povuku saglasnost na predlog Ministarstva odbrane i Vojske Crne Gore, da se u potencijalnom zaštićenom području Sinjajevine dopusti izgradnja poligona za uništavanje viška naoružanja. Kako je upozorila izvršna direktorica Grin houma Nataša Kovačević, uništavanje municije, mina i eksploziva u ekološki nedovoljno ispitanim uslovima dovešće u visoki rizik opstanak ovog kraja i lokalnih stanovnika i dovesti do trajne degradacije zemljišta i infiltracija teških metala u podzemne vode.
– Čak i ako se da prioritet delaboraciji ili rastavljanju municije, postavlja se pitanje metode uništavanja najštetnijih komponenti kao što su čahure, upaljači i sl. Naučno je dokazano da se zemljište na lokaciji uništavanja viška naoružanja zagađuje teškim metalima i to niklom, bakrom, živom, arsenom dok voda na lokacijama skladištenja sadrži olovo, željezo i nikl. Pored ovoga, za potrebe operacija se nalaze motorna ulja i druge vrste opasnog otpada – upozorila je Kovačevićeva.
Ona je poručila da je neodgovorno tvrditi da do zagađenja, čak i uz primjenu preventivnih mjera, neće doći, s obzirom na to da za područje Sinjajevine nijesu ispitani kvalitet i tokovi podzemnih voda.
– Pristup pitkoj vodi je osnovno ljudsko pravo stanovnika Sinjajevine, koje u ovom slučaju zavisi od Savinog jezera kao jedinog izvorišta pitke vode za nekoliko katuna i ono ne smije biti ugroženo. Nevjerovatno je da se u ekološkoj državi biraju najljepše i najčistije prirodne cjeline, pa čak i područja koja su predviđena za zaštitu, kako bi se završili ekološki štetni i visokorizični poslovi, kakvo je uništavanje teškog naoružanja – kazala je Kovačevićeva.
Ona naglašava da, pored nacionalne zaštite, Sinjajevina pripada listi EMERALD područja Crne Gore pod Bernskom konvencijom za očuvanje evropske divlje flore i faune i njihovih prirodnih staništa.
– Područje pripada i potencijalnim NATURA 2000 Staništima, gdje se kroz državni projekat za uspostavljanje ekološke mreže NATURA 2000 poslednje dvije godine rade biodiverzitetska istraživanja – pojasnila je ona.
J.Š.– A.O.– M.S.


Ugrožen izvor Bistrice

Eventualno uništavanje oružja na Savinoj vodi na Sinjajevini moglo bi imati i posledice po glavni izvor za Lipovo. U pitanju je pećina Golubnjača ispod Lučke Gore, a ujedno i izvorište rijeke Bistrice sa koje mještani Lipova koriste vodu. Njeno glavno izvorište je ustvari Savina voda.
Samo korito Bistrice je kao iz bajke i može se iskoristiti kao turistička atrakcija iako se u poslednje vrijeme priča o gradnji mini-hidroelektrana na ovoj rijeci.