Troškovi bruto plata i doprinosa u javnom sektoru veći su za 1,585 miliona u januaru u odnosu na isti period prošle godine, uprkos navodnom smanjivanju broja zaposlenih, pokazuju podaci konsultantske kuće Fideliti konsalting. Iako su nedavno iz Vlade poručili da su već vidljivi pozitivni trendovi primjene Plana optimizacije zaposlenih, zvanični podaci pokazuju da se iz državnog budžeta troši više novca za zarade i da je broj zaposlenih na centralnom nivou uvećan, a ne smanjen.

– Prema konkretnim i zvaničnim podacima kojima raspolažemo, a koji se dostavljaju nekim strancima, troškovi bruto plata i doprinosa u januaru su iznosili 38.898.745 eura i zapravo su veći za 1,585 miliona eura ili 4,2 odsto u odnosu na januar 2018. godine, kada su bili 37.313.745 eura. Kako plate zvanično nijesu povećane, ostaje samo jedan jedini razlog većeg izdatka za plate i doprinose – povećan broj zaposlenih koji se finansiraju iz budžeta – objavio je Fideliti konsalting.

Troškovi zarada u januaru ove godine, prema podacima ove konsultantske kuće, veći su za 24 odsto (odnosno za 7,7 miliona) u odnosu na januar 2016.

Predsjednik Upravnog odbora Instituta Alternativa Stevo Muk kazao je za „Dan” da Ministarstvo javne uprave (MJU), u želji da predstavi učinak sprovođenja Plana optimizacije u pozitivnom svjetlu, kaže da postoje efekti na javnu potrošnju, mjereno učešćem bruto zarada i doprinosa u strukturi BDP-a.

– Međutim, ukoliko koristimo daleko precizniju mjeru i posmatramo udio plata u ukupnom budžetu države, dolazimo do zaključka da ukupni troškovi za zarade stabilno rastu iz godine u godinu (2016 – 422 miliona, 2017 – 445 miliona, 2018 - 459,8 miliona, plan za 2019 – 472 miliona eura) – objasnio je Muk za „Dan”.

Ističe da izvještaji Vlade za MMF pokazuju da je za bruto zarade i doprinose na državnom nivou potrošeno 459,8 miliona u prošloj godini.

– Ako pogledamo dinamiku trošenja po mjesecima, vidimo da je u drugoj polovini 2018. godine, kada je počelo sprovođenje plana, potrošeno pet miliona eura više nego u prvoj polovini godine – istakao je on.

Muk kaže da situaciju čini još lošijom to što su Vojska Crne Gore, Centralna banka i javna preduzeća u državnom vlasništvu izuzeti iz plana optimizacije, što, kako je rekao, otvara mogućnost za nova zapošljavanja sa značajnim budžetskim posledicama, ali i da se u ove podsektore prelije jedan broj službenika koji formalno napuste državnu ili lokalnu upravu u okviru optimizacije.

Vesko Pejak iz nikšićke Alternative ocjenjuje da vladajuća stranka ne smije da smanji broj zaposlenih u javnoj upravi jer bi time značajno smanjili broj glasača. Kako smatra, drugi razlog je taj što bi se otuštanjima povećao pritisak na ulici.

– Alternativa se, takođe, ne zalaže za otpuštanje radnika, bez obzira što ti radnici glasaju DPS. Postoje mnogo bolji načini da se budžet stabilizuje, a da se zadrži broj zaposlenih. Vlada treba da naplati zaostale poreze i da se bori protiv utaje poreza – ocijenio je Pejak za „Dan”.

Ministarstvu javne uprave kažu da nije u njihovoj nadležnosti zbog čega je došlo do povećanja izdataka na ime zarada u javnom sektoru.

Odgovarajući na ptanje zbog čega je na centralnom nivou nije došlo do smanjenja broja zaposlenih, već do rasta, u ovom resoru kažu da je ključni razlog što je oglašavanje započeto prije Plana optimizacije, ali i slučajeva koji su izuzeti iz plana kao npr. privremene spriječenosti za rad.

– Takođe, zapošljavano je i u situacijama kada bi se bez dodatnog angažovanja moglo ugroziti normalno funkcionisanje sistema. Poseban izazov u implementaciji Plana predstavljaju prethodno započeti postupci javnog oglašavanja prije 1. jula, odnosno početka primjene Plana, koji su okončani u ovom izvještajnom periodu. Po toj osnovi je na centralnom nivou angažovano 298, dok je na lokalnom angažovano 118 lica, od čega najviše u privrednim društvima – piše u odgovorima ministarstva.

Govoreći o otpuštanjima, u ministarstvu kažu da su bili zastupljeni gotovo svi oblici prestanka radnog odnosa, od kojih najviše prestanak radnog odnosa na određeno vrijeme i zbog odlaska u penziju.

A.O.

---

Otpuštanja mogu dovesti do „stampedo efekta”
Pejak smatra da otpuštanje zaposlenih u javnoj upravi može da izazove „stampedo efekat” u našoj ekonomiji.

– Svaki otpušteni radnik gubi platu koju zarađuje, pa više ne može da troši. Tu platu ne gubi samo on, već i njegov piljar, frizer, automehaničar... Ljudi koji su zavisili od njega ne mogu više da računaju na njegovu platu – ukazao je on.

Poručuje da rješenje postoji i da Vlada mora početi da otvara nova radna mjesta.

– Novca ima, ali je pogrešno raspoređen – zaključuje on.


Bez preciznih podataka
Muk ukazuje da je sporno to što na nivou države nemamo precizan podatak koliko je lica zaposleno u javnoj upravi – podaci Ministarstva finansija s kraja 2018. godine kažu da je na centralnom nivou bilo zaposleno 40.400 lica, a Ministarstva javne uprave – 39.250 lica.

Kako je rekao, ako se kao cjelovitiji uzme podatak Ministarstva finansija koji govori o 40.400 zaposlenih u javnim institucijama na centralnom nivou i taj podatak uporedimo sa podatkom o 39.312 zaposlenih, s kraja decembra 2017. godine što je polazna vrijednost za proces optimizacije, dolazi se do zaključka da je ukupno 1.088 više zaposlenih na kraju 2018. godine.

– Drugim riječima, tokom 2018. godine porastao je broj zaposlenih na centralnom nivou za 1.088. Na opštinskom nivou je, prema podacima MJU, smanjen broj zaposlenih za 475, polazeći od broja od 12.174 iz decembra 2017, pa ih je u decembru 2018. bilo 11.699. Ukupno gledano u 2018. godini je broj zaposlenih povećan za 613 – objasnio je on.