Državne institucije potrošile su tokom protekle godine 8.737.203 eura na ime isplata zarada po osnovu ugovora o djelu, koji predstavljaju radni odnos koji nije prepoznat Zakonom o radu. Ugovori o djelu su privremeni ugovori kojima poslodavac angažuje radnu snagu za konkretan, naručeni posao, obično dodatan, koji se ne može završiti sa postojećim brojem zaposlenih. Međutim, u Crnoj Gori, pa i u državnim institucijama, radnici po tom osnovu rade godinama i to na mjestima koja su sistematizovana kao stalna, što je suprotno Zakonu o radu.

​U Predlogu zakona o završnom budžetu za 2019, koji je predat Skupštini, navodi se da je lani za redovne plate u javnom sektoru potrošeno čak 472.853.876 eura. Državna revizorska institucija (DRI) je u reviziji završnog budžeta evidentirala nekoliko problema, odnosno kršenja propisa prilikom isplate i to u Ministarstvu saobraćaja i pomorstva i Upravi za saobraćaj.

– Ministarstvo saobraćaja i pomorstva je sa četiri lica zaključilo ugovore do prestanka potrebe za angažovanjem izvršioca odnosno do pismenog raskida ugovora, što nije u skladu sa članom 58 Zakona o radu koji propisuje da ugovor prestaje da važi nakon ugovorenog roka ili otkazom ugovora jedne od ugovorenih strana. Ministarstvo je izdatke za ugovore o dopunskom radu u iznosu od 41.270,54 eura evidentiralo na poziciji 4191 – izdaci po osnovu isplate ugovora o djelu, što nije u skladu sa Pravilnikom o jedinstvenoj klasifikaciji računa za budžet Crne Gore i budžete opština – navodi se u izvještaju revizije.

Za Upravu za saobraćaj je kod ostalih izdataka utvrđeno da su dva lica sa kojima su zaključeni ugovori o djelu isplaćeni na dan zaključivanja ugovora, što nije u skladu sa tačkom 25 Uputstva o radu Državnog trezora.

DRI je ranije utvrdila da su državni organi od 2016. do 2019. godine na ugovore o djelu potrošili 31,5 miliona eura, a da su planirana sredstva Zakonom o budžetu za te ugovore bila 22,9 miliona u istom periodu, što znači da su planirani iznos sredstava premašili za 8,5 miliona. DRI je utvrdila da su državni organi isplaćivali izdatke po osnovu ugovora o djelu i ugovora o privremenim i povremenim poslovima sa stavki – ostale naknade, izrada i održavanje sistema, ostale usluge, konsultantske usluge.

​S obzirom na to da zakon ne prepoznaje radni odnos na osnovu ugovora o djelu na taj način se radnici uskraćuju za osnovna prava kao što je uplata poreza i doprinosa, a pored toga su u stalnom strahu od otkaza jer su mehanizmi njihove zaštite minimalni. Zakon je precizirao da poslodavac za obavljanje određenih poslova koji ne zahtijevaju posebna znanja i stručnost, za privremene i povremene poslove, sa određenim licem može zaključiti poseban ugovor o radu i to najviše do tri mjeseca u kalendarskoj godini. Ugovore o djelu najčešće koriste u državnoj upravi.

​M.S.

---

Hiljade zaposlenih bez potrebne saglasnosti
​Revizijom je utvrđeno da izvještaji o realizaciji plana optimizacije javne uprave 2018–2020, koje je prezentovalo Ministarstvo javne uprave, ukazuju da organi državne uprave zaključuju ugovore o djelu i ugovore o privremenim i povremenim poslovima i bez prethodne saglasnosti užeg kabineta Vlade. Podaci u izvještaju DRI pokazuju da su od septembra 2018. do juna prošle godine potpisana 4.844 ugovora o djelu, od čega 1.260 ugovora bez saglasnosti. U istom periodu je potpisano 839 ugovora o privremenim i povremenim poslovima, od čega 246 bez saglasnosti užeg kabineta Vlade.