-Činjenica je da je ono što se desilo u slivu Tare pogrešno po svim tačkama i nesporno je da se tako nešto ne radi u nečemu što predstavlja dragulj zemlje. Da li su tu bila dva metra tamo ili ovamo nije važno, ali napraviti gradilište usred rijeke, bila ona u parku ili ne, napraviti gradilište u koritu Tare je primjer nedomaćinskog odnosa, ocijenio je šef regionalne kancelarije Svjetskog fonda za prirodu (WWF) Deni Porej.
Porej je naveo da slučaj Tare predstavlja eklatantan primjer nebrige.
– To je pogrešno po svakoj tački i po svakom principu. Ipak, ono što je pozitivno u svemu tome je dijalog, poput dijaloga koji se vodi zbog najavljene izgradnje mini-hidroelektrana u kanjonu rijeke Cijevne, kao i dijaloga koji treba da se vodi i u vezi sa situacijom sa Tarom. Možda dolazi vrijeme kada će taj široki dijalog biti moguć i potreban – kazao je Peri za Radio Slobodna Evropa.
Šta sve izvođač radova na autoputu, kineski CRBC (China Road and Bridge Corporation) radi u koritu Tare kod Mateševa otkrila je Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) koji je javnosti dostavio snimke i slike radova na tom lokalitetu. Na snimcima se vide bageri u koritu rijeke, a satelitski snimci jasno pokazuju da je korito Tare promijenjeno.
Iz kineske kompanije CRBC su kazali da je na mjestu petlje Mateševo izmješteno korito rijeke Tare, što je predvidio glavni projekat i trasa puta, dok u Vladi to negiraju, navodeći da se nije izmještalo, već da je samo regulisano. Iz CRCB su objasnili da kompanija kao glavni izvođač radova na autoputu, sve betonske radove, uključujući i stubove na mostovima Tara 1 i Tara 2, izvodi u skladu sa glavnim projektom i građevinskim dozvolama izdatim od Ministarstva održivog razvoja i turizma.
– U konkretnom slučaju, na mjestu petlje Mateševo izmješteno je korito rijeke Tare, što je predviđeno glavnim projektom i trasom autoputa – navedeno je u odgovoru CRBC.
Zbog svega što se radi u koritu Tare, šest nevladinih organizacija predvođenih MANS-om podnijele su krivičnu prijavu protiv odgovornih lica u Ministarstvu saobraćaja i Ministarstvu održivog razvoja, te ekološke i inspekcije za vode, članova komisije za nadzor radova na autoputu i samog izvođača kompanije CRBC. Krivična prijava je podnijeta zbog osnovane sumnje da su zloupotrijebili službeni položaj, nesavjesno vršili službenu dužnost nadzora i izazvali zagađenje životne sredine, što je u konačnom rezultiralo devastacijom rijeke Tare.
Snimci su pokazali da je korito rijeke Tare na dionici dužoj od pet kilometara, u dijelu između Mateševa i Jabuke, neprepoznatljivo i degradirano, sa izmještenim rječnim koritom, promijenjene strukture dna i obale sa desetkovanim biodiverzitetom i pejzažom..
Redovni profesor na PMF-u Vladimir Pešić koji je bio dio istraživačke ekipe koja je radila monitoring biodiverziteta rijeke Tare, ranije je za „Dan” kazao da su istraživanja na tom lokalitetu pokazala da je živi svijet pred uništenjem zbog radova na tom projektu. Ukazao je i da se mostovi ne grade u koritu rijeke, te da je oko 80 miliona eura trebalo da bude utrošeno na zaštitu životne sredine. Taj iznos je deset odsto ukupne sume koja će se platiti za autoput.
Iz podgoričke kompanije Winsoft, koja je jedan od autora procjene, za Radio Slobodna Evropa su saopštili da je pomenuti dokument usvojen 2008. godine i odnosi se na plan, a ne na projekat autoputa, te da su u tom tekstu navedene analize i upozorenja na opštem, strateškom nivou.
Direktor istraživačkog centra MANS-a Dejan Milovac kazao je da je Tari nanesena nemjerljiva šteta, ali da bi posledice mogle biti još drastičnije po kompletan basen te rijeke koji je pod zaštitom Uneska.
– Veliko je pitanje šta je sa štetom koja sada već postoji na kompletnom slivu rijeke Tare i u kojoj mjeri je ugrožen biodiverzitet ne samo te lokacije nego cijelog toka sve do kanjona Tare, koji je pod najstrožom zaštitom Uneska. Međutim, ono što je za nas najveći problem jeste zatvorenost Vlade i nadležnih inspekcija zbog čega javnost ima vrlo malo informacija šta se tamo dešava – naglasio je Milovac za Radio Slobodna Evropa.
Iz nevladine organizacije Ozon Aleksandar Perović kazao za Radio Slobodna Evropa da nema dileme da je zbog radova na dionici autoputa korito Tare u blizini Mateševa izmješteno i da je i golim okom vidljiva ljudska intervencija u slivu rijeke koja je dio svjetskog programa – Čovjek i biosfera.
Situacija koja se događa u slivu rijeke Tare biće analizirana i od strane delegacije Uneska, koja boravi u Crnoj Gori.
A.Đ.