-Piše: dr Vukić Ilinčić

Vladika Petar I Petrović Njegoš (1784–1830) je tokom svoje duge vladavine održavao intenzivne veze sa Rusijom, a takođe i njegov sinovac i naslednik na vladičanskom prestolu Petar II Petrović Njegoš (1830–1851), koji se revnosno držao stričevog amaneta, „postajući vremenom sve više svjestan da je ruska podrška životno važna za Crnu Goru. Stvarnost crnogorskog društvenog i političkog života, s kojim se svakog dana susretao, uvjeravala ga je u to“. I on je, kao i njegovi prethodnici, posjetio Petrograd, a u Rusiji je i hirotonisan za vladiku.
Takođe, i za vrijeme knjaza Danila (1851–1860) Rusija je „imala ogromnu ulogu u društvenom i političkom životu Crne Gore.“ Za njega je bilo od ogromnog značaja, kao i za Crnu Goru, rusko priznavanje Danila za knjaza, odnosno prelazak iz teokratske u svjetovnu vlast vladara iz kuće Petrovića.
Danilov naslednik, sinovac Nikola, knjaz i kasnije kralj „tokom najvećeg dijela svoje duge vladavine, imaće u Rusiji najvažniji spoljnopolitički oslonac“. Knjaz /kralj Nikola je bezbroj puta upućivao „riječi odanosti i zahvalnosti“ ruskom caru koje su „imale potpunog smisla“ jer je ruska pomoć Crnoj Gori „zaista bila dragocjena i značajna“.
Kult Rusije i ruskog cara u Crnoj Gori, odnosno taj društveni i istorijski fenomen, bio je izvrsna osnova za utemeljenje kulta Sovjetskog Saveza i Staljina poslije Drugog svjetskog rata.
Poslije Drugog svjetskog rata uspostavljeni su komunistički sistemi u istočnoj i dijelu jugoistočne Evrope, odnosno globalno stvorena je „nova društveno-politička mapa svijeta“. U Evropi režimi u državama u kojima je zavladao komunizam bili su direktno oslonjeni na Sovjetski Savez, a najvećim dijelom ti režimi su i uspostavljeni vojnom silom SSSR.
Komunistički režim u Jugoslaviji učvrstio se zahvaljujući najviše SSSR i konstelaciji međunarodnih odnosa. Komunističkoj Jugoslaviji SSSR je bio najvažniji spoljnopolitički saveznik. Savezništvo je potvrđeno i Ugovorom SSSR i Jugoslavije o prijateljstvu, uzajamnoj pomoći i poslijeratnoj saradnji, potpisan 11. aprila 1945. godine u Moskvi.
U novoj državi potpunu kontrolu vlasti imala je Komunistička partija Jugoslavije. „Direktiva je predstavljala uputstvo Partije, po kome je Komisija za agitaciju i propagandu (Agit-prop) trebalo da oblikuje svijest novog socijalističkog čovjeka. Zadaci ove komisije umnogome su podsjećali „na zadatke sadržane u Odluci partije Boljševika o preuzimanju rukovođenja cjelokupnom kulturom Sovjetskog Saveza, koju je dekretom objavila Glavna uprava za literaturu i umjetnost 1922. godine“.
Proces uspostavljanja novog socijalističkog sistema jugoslovenski komunisti su bazirali na sovjetskom iskustvu iz različitih sfera društvenog života sa većim ili manjim modifikacijama. Komunistička Jugoslavija je ustavno koncipirana kao federativna država od šest konstituenata, među kojima i Crna Gora.
Godinu dana poslije donošenja saveznog ustava doneseni su i ustavi federalnih jedinica. Poslije sprovedenih izbora 3. novembra 1946. godine, otpočelo je zasijedanje Ustavotvorne skupštine Narodne Republike Crne Gore. Ustavotvorna skupština je zasijedala od 20. do 31. novembra 1946. godine. Do donošenja Ustava održano je osam sjednica Ustavotvornog odbora. Iz diskusija o predlogu Ustava uočava se da su ustavna rješenja prvog crnogorskog poslijeratnog ustava objašnjavana i prihvatana upravo zbog toga što su bila bliska Ustavu prve komunističke zemlje, SSSR, čiji ustav je smatran neprevaziđenim u pravnoj nauci.
Na početku rasprave o nacrtu ustava, jedan od poslanika iz Andrijevačkog sreza ukazao je na obavezu poslanika da nacrt ustava usaglase, ne samo sa Ustavom FNRJ, već i sa sovjetskim. Prema mišljenju tadašnjeg ministra pravosuđa Radonje Golubovića, predložena ustavna rješenja pružaju mogućnosti za izgradnju najbolje organizacije državne vlasti „od koje je samo bolja sovjetska organizacija“. Poslanik Radivoje Vukićević je takođe utvrdio, da je od jugoslovenskog Ustava „jedino demokratičniji sovjetski“. Prema riječima Lidije Jovanović, pitanje ravnopravnosti žena u budućem ustavu treba da bude tretirano shodno sovjetskom Ustavu.
Predlog ustavne norme o nacionalnom pitanju u Crnoj Gori, prema tvrdnjama poslanika Vukomana Džakovića, treba da bude shodno principima Staljinove teorije o nacionalnom pitanju, koja je potvrđena kao ispravna na osnovu njene primjene u Sovjetskom Savezu.
Ustav Narodne Republike Crne Gore usvojen je poslednjeg dana decembra 1946. godine. Crna Gora je definisana kao „narodna država republikanskog oblika“ u kojoj vlast pripada narodu i proizilazi iz naroda, i koja svojom slobodnom voljom odlučuje, da se na osnovu načela ravnopravnosti ujedinjuje sa ostalim narodnim republikama u zajedničku državu Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju.(NASTAVIĆE SE)