-Piše: dr Vukić Ilinčić

Slične ili istovjetne stavove o SSSR-u i Staljinu saopštavali su u različitim situacijama i drugi predstavnici državne i partijske vlasti u Crnoj Gori, kao Milovan Đilas, najuticajniji predstavnik Crne Gore u jugoslovenskom partijskom i državnom vrhu. Đilas je na jednom predizbornom mitingu u Podgorici, novembra 1945. godine, ukazao na „istorijski potvrđene bratske odnose koje je Crna Gora imala sa narodom Srbije i Rusije“. Kao šef jugoslovenskog Agitpropa, Đilas je sugerisao Pokrajinskom komitetu KPJ za Crnu Goru da praznici Sovjetskog Saveza budu dostojno obilježeni u crnogorskoj štampi, a u instrukcijama navodi se da treba organizovati predavanja i akademije povodom obilježavanja sovjetskih jubileja.
Onovremeni predsjednik Crnogorske narodne skupštine, Miloš Rašović, jednom prilikom je iznio stav da pod „mudrim vođstvom maršala Tita i moćnim okriljem vođe naprednog čovječanstva Velikog Staljina, Jugoslavija može spokojno očekivati ispunjenje svih svojih pravilnih težnji“, te da jugoslovenski narodi bez oslonca na Sovjetski Savez „ne mogu biti nezavisni, niti se mogu ekonomski razvijati“.
Slično je u svojim besjedama govorio i Niko Pavić, ministar u crnogorskoj komunističkoj vladi, kao i general Svetozar Vukmanović Tempo, koji je na jednom predizbornom skupu, oktobra 1945. godine, uvjeravao Crnogorce da je „Jugoslavija nepobjediva dok se nalazi u zajednici i prijateljstvu sa Sovjetskim Savezom, a bliskost nove Jugoslavije i prve zemlje socijalizma predstavlja ozbiljno upozorenje za sve neprijatelje“.
Odanost Crnogoraca bratskom ruskom narodu nadahnuto je iskazivao i Savo Fatić (potpredsjednik Podgoričke sklupštine 1918. godine i prvi predsjednik Vrhovnog suda Narodne Republike Crne Gore; umro 1948. godine. Primj. V. I.), a tadašnji predsjednik Društva za kulturnu saradnju Crne Gore sa Sovjetskim Savezom. Svoju priču o ljubavi prema Rusiji, Fatić je započeo starim vjerovanjem koje je nastalo u Vojvodini dok je bila pod Austrougarskom vlašću.“Svaki vjernik“, pričao je Fatić, „koji na Uskrs prikloni uho k zemlji, čuće brujanje uskršnjih zvona sa moskovskog Kremlja. Mnogo jača od legende, zaključio je Fatić, bila su osjećanja Crnogoraca prema Rusiji. „Ljubav prema Rusiji bila je usađena u crnogorsku dušu.“
Jedine službene novine u Crnoj Gori odmah nakon rata bio je list „Pobjeda“ koja se posebno isticala u komunističkoj agitaciji i propagandi. Pobjeda je pomno pratila skoro svaku manifestaciju takve vrste. Čak je prenijela i pozdrave sveštenstva „iako religija i staljinizam odavno nijesu živjeli u ljubavi“. Tako je prilikom svečanosti oslobođenja Crne Gore, održane u Cetinjskom manastiru, protojerej Jovo Radović održao „hvalospjev“ Sovjetskom Savezu, Crvenoj armiji i Staljinu. Takođe, sveštenik Radović je u ime crnogorskog i bokeljskog sveštenstva poslao čestitku novoizabranom patrijarhu Ruske pravoslavne crkve, Alekseju. Čestitka se završava usklicima: “Neka živi vaša Svetost! Neka živi ruski narod! Neka živi spasitelj, Crvena armija i njen vođa maršal Staljin! Naglašenih emocija prema Sovjetskom savezu i komunističkom vođi nije bio lišen ni don Niko Luković.“
Poseban način stvaranja i učvršćivanja sovjetskog i Staljinovog kulta u Crnoj Gori, predstavljali su jubileji kojima su obilježavani svi važniji datumi vezani za Sovjetski Savez: datum Lenjinove smrti, Dan Crvene armije, datum napada Njemačke na SSSR, Dan Oktobarske revolucije, Staljinov rođendan...u obilježavanju ovih datuma učestvovali su najviši predstavnici nove vlasti, što je podizalo nivo proslava i davalo im poseban značaj.
Rođendan Crvene armije, 22. februar 1945. godine, proslavljen je u cijeloj Crnoj Gori. Tog dan u Pobjedi je objavljen na naslovnoj strani portret generalisimusa Staljina u vojnoj uniformi i tekst predsjednika Skupštine Miloša Rašovića. Istim povodom održan je na Cetinju veliki miting koji je, takođe, propratila Pobjeda. Svaki put, objavljivanje Staljinove fotografije na naslovnoj strani tog glasila, najavljivalo je neki značajan sovjetski datum.
Rođendan Crvene armije, 29. po redu, proslavljen je u Crnoj Gori svečano i 1947. godine. U prigodnom tekstu u Pobjedi ukazano je na značaj Crvene armije i SSSR - a. O Crvenoj armiji pisao je tada i Omladinski pokret u kom se, između ostalog, ističe da je Crvena armija tokom Drugog svjetskog rata bila „spasiteljica evropske civilizacije“ i nastavlja da je „zato ljubav jugoslovenskih naroda i njene omladine prema SSSR-u i Crvenoj armiji bila neizmjerna, a dug prema njoj trajan. Crvenoj armiji i Staljinu, Crnogorci duguju zahvalnost za sve što imaju, pa i život koji žive“. (podvukao: V. I.).
Dan Crvene armije obilježen je i 1948. godine. Svečana akademija je upriličena na Cetinju u Narodnom pozorištu. Uz fotografiju Staljina sa parade sa Crvenog trga, u Pobjedi je bio prigodan tekst potpukovnika Jugoslovenske armije (JA) Veljka Milatovića. U kulturnom pregledu ovog lista bila je objavljena i pjesma Vukića Gošovića „Josif Staljin vođ Sovjeta“, a prva strofa glasi: “E sad mogu, e sad smijem/crven barjak da razvijem,/da prošetam Lenjingradom/sa crvenom avangardom/da posjetim grob Lenjina/i pozdravim drug Staljina.../.
(NASTAVIĆE SE)