-PIŠE: DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ, FILMSKI I TV REDITELj

Uz melodične kompozicije Stivena Sondhajma, ovaj film je snimao Saša Vjerni rekonstruišući tehnikolor proces iz ranih tridesetih. Ovaj film je i dalje najpopularnije Reneovo djelo. Često optuživan za hladnoću i apstraktnost, Rene je zapravo ozbiljan, predan filmski stvaralac kome je tehničko majstorstvo u tom mediju omogućilo da stvori nekoliko filmova velike vizuelne ljepote i intelektualne dubine, svrstanih među majstorska djela francuske kinematografije. Kada su ga u jednom intervjuu pitali koji su filmski stvaraoci najviše uticali na njega, Rene je pomenuo Grifita, Pudovkina i Ejzenštejna. Takođe je govorio i o britanskom reditelju, rođenom u Češkoj, Karelu Rajsu kao o svom „pravom učitelju” zahvaljujući njegovoj knjizi „Tehnika filmske montaže”. Drugim riječima, Rene svoj rad vidi kao plod tradicije klasične montaže. Opsjednut manipulacijom kontinuuma prostor-vrijeme, Rene nas podsjeća da su estetičari montaže još živi i veoma prisutni u filmskoj kulturi koja mizanscen smatra nekom vrstom filmskog imperativa. Klod Šabrol (1930–2010), bio je prinuđen da snimi seriju komercijalnih trilera poslije finansijske propasti svog filma „Dobre žene” (1960), vratio se u punom sjaju filmom „Košute” (1968), suptilnom, vizuelno izuzetnom studijom lezbijske seksualne opsesije i dominacije, čija se radnja događa tokom zime u Sen Tropeu. Film „Košute” označava početak njegove duge saradnje sa snimateljem Žanom Rabijeom, bivšim kamermanom Anrija Dekeja, koji je snimao rane Šabrolove filmove. Kao i Rene, Šabrol smatra da je film kolektivno djelo, pa je poslije filma „Košute” okupio grupu saradnika koja je s njim radila na svakom filmu. To su sem Rabijea, koscenarista Pol Žegof, umjetnički direktor Gi Litej, montažer Žak Gaja i njegova glavna glumica (i supruga) Stefani Odran.
Šabrol je postigao apsolutno majstorstvo filmom „Nevjerna žena” (1968) – istraživanjem o nasilju kao posljedici brakolomstva u tipičnoj francuskoj buržoaskoj porodici, koje u tehničkom pogledu mnogo duguje Hičkoku. Kao i Trifo, Šabrol je (zajedno sa Erikom Romerom) napisao knjigu o Hičkoku; zapravo je Šabrol bio pod većim stilskim uticajem ovog američkog reditelja nego ijedan redtelj generacije novog talasa. Jedan kritičar je ocijenio čitav korpus Šabrolovog rada kao produženi omaž Hičkoku. Iako Šabrol često primjenjuje hičkokovske strukture i metafore (kao što je simultano praćenje i zumiranje kakvo nalazimo pri kraju filma „Vrtoglavica”, 1958, i u završnom kadru filma „Nevjerna žena”), njegove teme su samo njegove – uticaj zločina iz strasti na intimno tkanje odnosa među ljudima, kakvi su oni u porodici građanske srednje klase, u ljubavnom trouglu ili čak u nekoj maloj zajednici. Šabrol klinički precizno secira psihološku složenost tih odnosa; ipak u njegovim zrelijim filmovima taj ironični otklon od teme nikada nije ravnodušan ili hladan, a što je najbolje, može da izazove osjećanje saučešća, lišeno sentimentalnosti. Možda je Fric Lang svojim deterministički zamišljenim filmom o sudbini („Ubica M”, 1931; „Zakon linča” 1936; „Velika vrelina”, 1953), prije nego Hičkok, zapravo reditelj iz prošlosti na koga Šabrol najviše liči u tom pogledu.
„Neka zvijer krepa” (1969) ironična je tragedija o osveti - priča o čovjeku koji nemilosrdno prati vozača automobila koji je ubio njegovog malog sina u saobraćajnoj nesreći i pobjegao, i pritom postepeno zavoli ubičinog sina. Šabrol je nastavio da istražuje temu nasilja i bestijalnosti, tik ispod površine svakodnevnog života, i u filmu „Kasapin” (1969), koji je jedan pariski kritičar pozdravio kao najbolji francuski film poslije oslobođenja i koji je svrstan među najbolja dva ili tri ostvarenja nastala na samom početku postnovotalasnog perioda. Ispričana izvanredno suzdržanim jezikom i čistim kinematografskim stilom,film „Kasapin” je ljubavna priča iz malog francuskog sela u kojoj je jedan od ljubavnika seksualni psihopata koji ubija žene i kasapi njihova tijela. Taj „kasapin”, međutim, najsaosjećajniji je lik u čitavom filmu, a saosjećajna psihološka studija njegovog odnosa prema mladoj učiteljici, koja ga voli iako postepeno uviđa njegovu krivicu, predstavlja visoki domet savremenog francuskog filma.
Poslije filma „Kasapin”, Šabrol je režirao otprilike jedan film godišnje sve do smrti 2010. godine. Kao i Trifo, Godar i Rene, Šabrol je vodeća ličnost savremenog francuskog filma, mada su njegovi filmovi iz osamdesetih neujednačenog kvaliteta.
(NASTAVIĆE SE)