-Priredio: Miladin Veljković

U Proklamaciji mome ljubeznom narodu, od 14. marta 1867. godine, knez Mihailo je saopštio: „U prestolnoj besjedi na veliko-gospođinskoj narodnoj skupštini od godine 1864. napomenuo sam teško položenje, koje nam stvaraju gradovi u Srbiji sa turskom posadom, i izjavio sam nadanje, da će doći vrijeme, kada će se i ta teškoća sa naše zemlje ukloniti.

Od tog doba neprekidno je Moje staranje upravljeno bilo na to, da se od ovog teškog položaja oslobodimo, i naposlijetku sam se u toj celi obratio Blistatelnoj Porti pismom od 17. oktobra prošle godine, razloživši joj uzroke i pobuđenja za opravdanje naše želje da se gradovi u Srbiji napuste ili poruše. Neospornim dokazima, koje sam naveo, našla se Blistatelna Porta ubijeđena o koristima, koje proizilaze iz ispunjenja naše želje, i pod 3. marta tek. god. dobio sam odgovor od velikog vezira, da je Njegovo Veličestvo Sultan blagovolio riješiti, da Mi se povjeri zapovjedništvo nad gradovima u Srbiji i da se garnizoni turski zamijene srbskom vojskom, pod jednim uslovom, da se na zidovima gradskim vie pored srbske i carska zastava.

Ja smatram za dužnost, da za ovako znatnu dobit naše zemlje lično izjavim Njegovom Veličestvu Sultanu blagorodnost Moju i Mog naroda.

Riješivši se dakle preduzeti toga radi na kratko vrijeme put u Carigrad, obznanjujem to ovim Mom ljubeznom narodu.

U isto vrijeme naređujem, da za vrijeme Mog odsustva moj ministarski sovet može u slučaju potrebe knežesku vlast izvršivati po datim mu od mene uputstvima.

Preporučujem Moj ljubezni narod i ovom prilikom božjoj milosti i zaštiti.

S bogom! Do skorog viđenja! 14. marta 1867. godine, u Beogradu. M.M. Obrenović III, s.r.“ (Objavljeno u „Srbskim novinama“ broj 31. od utorka 14. marta 1867. godine).

Sada, kada je sve bilo obnarodovano, turski ministar spoljnih poslova Fuad-paša, obratio se nezvanično srpskom zastupniku u Carigradu dr Jovanu Ristiću: „Vi ste, reče, Srbi nepovjerljivi, i ja vam to ne zamjeravam, jer do sada mogli ste i pravo imati da to budete, nu od sada ne biste imali osnova za nepovjerenje. Beograd nema strategijske važnosti, ali ima veliko značenje moralno. Cio je svijet mislio, da mi nećemo biti kadri, da damo u stvari potpuno rešenje, i cio se svijet iznenadio, kad je to rešenje saznao. Svi su mislili, da ćemo vam mi uslove polagati, i svi se sad čude, kad vide, da uslova nema. Mi ćemo imati da se borimo sa tegobama zbog te koncesije; danas smo ugušili jedan turski list (Mušbir, prim.a.), što je osuđivao naš postupak, nu mi ćemo podnijeti sve, da vas zadovoljimo. Budite u drugom obliku, ono, što ste bili, kad smo se zajedno borili protiv Tamerlana (1402. godine u bici kod Angore mongolski osvajač Timur-Lenk Tamerlan porazio je tursku vojsku sultana Bajazita, prim. a.), pa ćete sve imati (Tour sera a vous)“.

Sjutradan po objavljivanju Proklamacije, Knez Mihailo je primio, u odvojenim posjetama, članove Državnog savjeta, predstavnike stranih država i delegaciju opštine beogradske.

Članovi Državnog savjeta izjavili su Knezu „svoje najtoplije želje, da put, koji Knjaz radi sreće svoga naroda preduzima u Carigrad, provede u punom zdravlju i zadovoljstvu, i da se srećno vrati u svoje otečestvo“.

Sa istim željama kod Kneza su se oprostili i predstavnici stranih država u Beogradu, dok je deputacija beogradske opštine „izjavila Svijetlom Gospodaru, svoju najdublju podaničku želju, da Ga na putu svaka sreća i blagoslov božiji prate, i da se u punom zdravlju vrati u prestonicu“.

Sa istim željama u Dvor je stigao i veliki broj telegrama iz unutrašnjosti – iz Loznice, Šapca, Požarevca, Kragujevca, Aleksinca, Paraćina, Valjeva, Smedereva, Jagodine, Užica, Kruševca. Knezu su pisali sveštenici, policijske i opštinske vlasti i građani.


(NASTAVIĆE SE)

---