-PIŠE: PROF. DR VESELIN JOVOVIĆ

Moderni sport u današnjem obliku pojavio se u Engleskoj. Kao osnova za njegovu pojavu poslužile su seoske narodne igre, sačuvane i prenošene kao narodna tradicija. Ove igre su se upražnjavale i prelaskom stanovništva u gradove.

Pored postojećih oblika narodnih nadmetanja, krajem XVII i početkom XVIII vijeka, javljaju se nove savremene forme takmičenja, iz kojih vrlo brzo nastaju moderne sportske discipline.

Razvoj modernog sporta u Engleskoj uslovio je da ona postane prva sportska nacija. Ideja o primjeni sporta u vaspitanju učenika i načinu zabave svojih građana, brzo je prihvaćena i u ostalim zemljama svijeta.

Narodni sport u Crnoj Gori imao je takav kult i tradiciju kao malo gdje drugo, tako da je modernom sportu bilo veoma teško da nađe svoje pravo mjesto i da stekne pravo građanstva. Međutim, zahvaljujući, prije svega studentima koji su se školovali na strani i brojnom diplomatskom koru na Cetinju, stanovništvo upoznava i nove sportove koje djelimično i prihvata. Djelimično iz razloga što su, na jednoj strani, građani bliski crnogorskom dvoru, imućniji mlađi ljudi, oficiri i drugi brzo prihvatali nove forme tjelesnih aktivnosti, koje su postale njihov svakodnevni oblik zanimanja, bar na Cetinju. S druge strane, široki narodni slojevi, posebno omladina i dalje je uglavnom upražnjavala narodna nadmetanja u trčanju, bacanju kamena s ramena, skakanju, rvanju, streljaštvu, konjičkim trkama itd.

Iako sporo, moderni sport stiže u Crnu Goru i uvodi se prvo u škole i građanska gimnastička društva, a kasnije i u posebne sportske klubove, koji počinju da se osnivaju krajem XIX i početkom XX vijeka. Studenti i bogati građani iz inostranstva donose prve fudbalske lopte, bicikla i druge sportske rekvizite, koji su u početku bili prava senzacija za ovu sredinu. Vremenom, a posebno poneseni olimpijskim pokretom, sve više građana prihvata ove nove sportove. Razvoju modernog sporta u velikoj mjeri doprinosi i otvaranje diplomatskih predstavništava na Cetinju, čime se unose i nove navike i ponašanja građana prestonice Crne Gore.

Streljaštvo, mačevanje i konjička takmičenja su bili omiljeni tradicionalni oblici narodnog nadmetanja, jer su se zasnivali na osposobljenosti u ovim vještinama, neophodnim za ratnički način života u vječitoj borbi protiv neprijatelja. Zato su ove vještine, koje su iz Evrope stizale kao moderni sportovi, jednostavnije i lakše prihvatane od strane najširih društvenih slojeva.

Streljaštvo je u Crnoj Gori bila omiljena disciplina, sa dugom tradicijom, pa nije ni čudo što su Crnogorci bili poznati kao izvanredni strijelci. Ta vještina čudila je svakog stranca koji je posjećivao „sinove crnih brda”, pa su o tome sa divljenjem pisali u svojim putopisima. Gađanje u biljeg, ili gađanje u nišan, oduvijek je bio narodni sport „vječitih ratnika”. Oni su svakodnevno vježbali pogađanje meta nekog omanjeg predmeta ili, pak, grančice, udaljenih na 100 do 200 koraka.

Interesantno, u to vrijeme u Crnoj Gori nijesu osnivana streljačka društva, prije svega zbog toga što je svaki odrastao čovjek posjedovao oružje koje je kao „svetinju” nosio sa sobom, što se vidi i na mnogobrojnim slikama iz tog vremena. Zato je skoro svakodnevno vježbao gađajući određene ciljeve. Ovu svoju vještinu vrlo je često mogao oprobati na seoskim skupovima i prigodnim narodnim takmičenjima.


(NASTAVIĆE SE)

---