-PIŠE: DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ,FILMSKI I TV REDITELj

I najzad, da bi dodatno uzdigao i povećao produkciju, Musolini je namjeravao da osnuje sasvim zaštićenu filmsku industriju uvođenjem stroge uvozne kvote za strane filmove.

Kada je Italija 1940. stupila u rat, zabranio je sve američke filmove.Tokom prve ratne godine, italijanska produkcija je dostigla svoj vrhunac snimivši 86 filmova za godinu dana.

Film je, uz subvencije dobijene od Musolinija i fašističke države, bio nevjerovatno uspješan. Najistaknutiji pravac umjetničkog cjelovečernjeg filma ove kinematografije bio je u stilu koji je kritičar i reditelj, neorealista Đuzepe de Santis (1917–1997), označio kao kaligrafizam – što je vrsta dekorativnog formalizma koji se odlikuje brižljivo snimljenim adaptacijama proznih djela s kraja XIX i početka XX vijeka.

Na mnogo načina antiteza neorealizmu, kaligrafizam je ipak obezbijedio prostor za obuku scenarista, tehničara, izvođača i ostalog kreativnog personala povezanog s tom vrstom filma.To isto je, što je više nego ironično – činio i fašistički propagandni dokumentarni film tog perioda.

Frančesko de Robertis (1902–1959), kao šef Filmskog odsjeka Ministarstva mornarice, bio je odgovoran za nekoliko poludokumentarnih cjelovečernjih filmova, koji su anticipacija neorealizma po angažmanu neprofesionalnih glumaca, po snimanju na lokaciji i fotografskom stilu sličnom onovremenim filmskim novostima. U filmu „Ljudi na dnu” (Uomini sul fondo), koji je režirao 1941. kao svoj prvi film, De Robertis je dočarao podmorsko spasavanje pokvarene italijanske podmornice tako autentično da je to hvalila čitava domaća kritika. Iste godine je bio supervizor produkcije filma „Beli brod” (La nave bianca), koji realistički rekonstruiše život na italijanskom brodu-bolnici, i to kombinacijom konstruisane radnje i dokumentarnog filmskog materijala. On je tom prilikom Robertu Roseliniju (1906–1977) dao prvi posao – da režira film. Uticaj De Robertisa je bio uglavnom tehničke prirode. Međutim, pošto je on bio odani fašista njegov pogled na svijet se nikako nije slagao s liberalnim humanizmom koji je neorealizam prigrlio. U konceptualnom pogledu saglasnija s neorealizmom bila je komedija manira srednje klase, kakvu su praktikovali Alesandro Blazeti (1900–1987) u filmu „Četiri kraka u oblacima” (Quattro passi fra le nuvole, 1942) i Vitorio de Sika u filmu „Djeca nas gledaju” (I bambini ci guardano, 1942).

Mada su oba filma prerade jednog starijeg žanra koji je tridesetih godina usavršio Mario Kamerini (1895–1981), i mada su pomalo preplavljeni sentimentalizmom, oni su značajni zbog studiozne opservacije društva i realističkih scenarija – čiji je autor marksista Čezare Cavatini (1902–1985) koji će uskoro potom postati za neorealizam ono što je Karl Majer bio za Kammerspielfilm – glavni ideološki portparol i najveći scenarista.

Čezare Cavatini je osnivač neorealizma na teorijskom planu. On je 1942. pozvao stvaraoce na novu vrstu italijanskog filma – koja bi se odrekla izmišljenih zapleta i profesionalnih glumaca i izašla na ulice po materijal, da bi tako ostvarila direktnu vezu sa savremenom društvenom stvarnošću. Zaplet nije autentičan, po Cavatiniju, jer to „svakodnevnom životu“ nameće vještačku strukturu, a profesionalni glumci su, jednostavno, nešto lažno jer „željeti da jedna osoba igra drugu implicira proračunati zaplet“. Samo dostojanstvo i svetinja svakodnevnog života običnih Ijudi, tako daleki od fašističkog ideala heroizma, jesu ono što je Cavatini tražio od novog realizma kao sadržaj.


(NASTAVIĆE SE)

---