-PIŠE:BORIVOJE ĆETKOVIĆ

O odluci Drezdenskog kogresa o „borba protiv velikosrpske hegemonije” mnogo je raspravljano među istoričarima, sociolozima, politikolozima, piscima, publicistima, novinarima, političarima. Bilo je, i dalje ima, dijametralno suprotnih gledišta o odnosu KPJ prema Jugoslaviji. O ovom složenom pitanju, o kojem postoji mnoštvo suprotstavljenih mišljenja, prihvatljivo je gledište dr Božidara Jakšića – odmjereno je, uravnoteženo i neopterećeno ideološkim opredjeljenjem. „Partija je”, po mišljenju ovog istaknutog jugoslovenskog sociologa, „pod uticajem Komunističke internacionale, insistirala na revolucionarnom potencijalu nesrpskih nacionalnih pokreta, na razbijanju velikosrpskog šovinizma i hegemonizma, ali je u izgradnji revolucionarne strategije prevalila ogroman put od stava da Jugoslaviju kao vještačku tvorevinu treba razbiti do stanovišta da razbijanje Jugoslavije znači pomaganje fašizma i njegovih ratnih priprema”. (Jakšić, „Vreme revolucije?”, 1989:205.)

Jakšić se poziva na Hosbauma i tvrdi da nema nacionalizma koji nije opasan, a što je i naše jugoslovensko iskustvo pokazalo da nacionalizam malih nacija nije ništa manji i bezopasniji od velikonacionalnog šovinizma.

Pravo nacije na samopredjeljenje istaknuto je u marksizmu II Interncionale i lenjinizmu, u funkciji je rušenja kapitalističkog poretka, razbijanja moći velikuh mnogonacionalnih imperijalističkih država, kakva je bila Austro-Ugarska, a ne isključivi cilj borbe proletarijata.

Po mišljenju Janka Pleterskog, poznatog slovenačkog i jugoslovenskog istoričara, ne možemo govoriti (istorijski nije tačno) o politici dezintegracije Jugoslavije „kao o politici KPJ u celoj deceniji 1924–1934 godine”. On, zapravo smatra, navodi dr Jakšić, da za KPJ rešenje nacionalnog pitanja nije vrijednost per se, nego je to revolucija, pa se nisu obazirali na državnopravne dimenzije buržoaske politike. Pleterski daje primat revoluciji nad rješenjem nacionalnog pitanja. Partijski vrh, naročito poslije 1948. godine, a i ranije, daje primat nacionalnom nad klasnim.

A, kako je Tito postao radnički vođa opisao je u svojoj autobiografiji iz 1935. godine, gdje je o svome životu i radu napisao sljedeće:

„Član KPJ postao sam 1920. god. Po dolasku u Jugoslaviju radio sam u jednom preduzeću metalne industrije u Zagrebu; bio sam član revolucionarnih sindikata i član legalne Komunističke partije, Kada je 1921. Partija bila zabranjena, otišao sam iz Zagreba i zaposlio se kao mašinist u jednom parnom mlinu u Bjelovaru. Tu sam radio do 1925. godine.”

Pošto je partija bila zabranjena, Tito je sa drugovima organizovao ilegalne partijske organizacije. Progone ga i hapse žandarmi, pa je bio primoran da mijenja mjesto boravka. Bio je u Kraljevici, Smederevskoj Palanci i Zagrebu. Od jula 1927. god. bio je sekretar mjesnog komiteta partije u Zagrebu. U 1927. bio je hapšen, tučen i osuđivan da bi 1928. bio opet uhapšen i osuđen na robiju.

Ovaj period Titovog politčkog angažovanje bio je na udaru sovjetskih obavještajnih službi u vrijeme sukoba sa IB-om.

Izašavši sa robije u martu 1934, nastavio je sa ilegalnim radom i stvaranjem partijskih oranizacija, da bi ga u julu iste godine CK KPJ pozvao iz zemlje i kooptirao u Politbiro CK KPJ, a na IV partijskoj konferenciji, održanoj u decembra 1934, bio je izbran za člana CK KPJ.

Šta se sve nalazi u mnogobrojnim dokumentima moskovskih arhiva koji se odnose na kraj tridesetih godina prošlog vijeka možemo samo da nagađamo, a i sam Tito, prema Dedijeru, o svojim boravcima u Moskvi i Kominterni u razdoblju od 1935, pa do kraja 1939. godine u svojoj autobiografiji iz 1945. daje veoma šture podatke.


(NASTAVIĆE SE)

---