-Piše: BORIVOJE ĆETKOVIĆ

Po direktivi Partije dr Milo Bošković je zakupio kuću na Banjičkom vencu broj 12 i u njenom podrumu smjestio je ilegalnu štampariju CK KPJ, u kojoj su radili Branko Đonović i Slobodan Jović, narodni heroji. Trebalo je imati i hrabrosti i sposobnosti da se u centru okupiranog Beograda, pred nosem Gestapoa i Specijalne policije (Jovanović, Vujković, Kosmajac), koja je odmah nakon kapitulacije zemlje ponudila svoje usluge nacistima. Mogli su to samo ljudi, kako se to nekada govorilo, posebnog kova, a takvi su bili dr Milo Bošković, Branko Đonović (1916–1944), grafički radnik, Slobodan Jović (1918–1944), grafički radnik – slovoslagač, Zagorka Zaga Jovanović, studentkinja medicine iz Kragujevca, Ljubica Đonović, radnica.
Da bi se zaštitio od Gestapoa i beogradske kvislinške policije dr Milo je u kući gdje je stanovao otvorio ljekarsku ordinaciju, formalno se vjenčao sa Zagorkom Jovanović, studentkinjom medicine iz Kragujevca, a Ljubicu Đonović, Brankovu sestru, takođe jednu od radnica u štampariji, predstavili su kao kućnu pomoćnicu.
Početkom januara 1942. dr Boškovića traži policija, sumnjali su da je „engleski špijun”. Uspio je da izbjegne hapšenje (sklonio se u podrum gdje je bila štamparija), ali je zbog lične i bezbjednosti štamparije ubrzo morao da bježi iz Beograda. U julu 1942. godine, po partijskom zadatku, sa lažnim ispravama na ime domobranskog satnika Vinka Tomaševića (uradio ih je Đorđe Andrejević Kun) došao je u Zagreb, gdje je i uhapšen. Njegova veza za odlazak u partizane bila je Ivanka Maučević Nikoliš (supruga Gojka Nikoliša), koju je na ulici dok je šetala sa dr Boškovićem, prepoznao jedan ustaški policajac (ranije je bio žandar Kraljevine Jugoslavije) i uhapsio ih. Ustaše su ga strahovito mučile, izbili su mu sve prednje zube i tako izmrcvarenog bacili ga sa drugog sprata policijske zgrade. Od dr Boškovića nijesu mogli ništa saznati ni o njegovoj djelatnosti, ni o ilegalnoj štampariji u Beogradu. Po njegovom držanju pretpostavljali su da je komunista – prebacili su ga u logor Stara Gradiška, a krajem decembra 1942. godine u Jasenovac.
Iz više izvora saznajemo o herojskoj smrti dr Boškovića, o njegovom držanju pred ustaškim zlikovcem Dinkom Šakićem, ratnim zločincem koji je 1999. godine u Zagrebu osuđen na 20 godina robije (suđeno mu je za zločine protiv čovječnosti, a ne za genocid), za progone i mučenja Srba, Jevreja, Roma, a takođe i za ubistvo četiri logoraša i za naredbu za vješanje 22.
U Vikipediji su navedeni podaci o doktorovom učešću u pripremanju bjekstva logoraša, ali si ih stražari otkrili, strašno ih mučili i ustaški prijeki sud osudio ih je na smrt vješanjem. Dr Bošković je na dan izvršenja kazne 21. septembra 1944. na stratištu istupio pred komandanta logora Dinka Šakića protestujući zbog načina izvršenja kazne: „Ja sam sin Crne Gore, i protestujem protiv ovakvog sramnog načina izvršenja smrtne presude. Kod nas se ljudi ubijaju iz puške”.
Josip Erlih, jedan od malobrojnih preživjelih zatvorenika logora Jasenovac govorio je o hrabrosti i ponosu dr Boškovića. Ustaše su došle do dokumenta koji im je otkrio organizovanu grupu od 21 logoraša – stahovito su ih mučili, palili let-lampama, kidali živo meso i jednog dana pred logorašima objesili dvadesetoricu. Dvadeset prvi doktor Milo Bošković zatražio je da ga strijeljaju kao Crnogorca. Šakić je tražio od njega da klekne, ali je ovaj to odbio, govoreći da Crnogorac nikad ne kleči.
Malo se, međutim, zna o Boškovićevoj neustrašivosti i njegovim nevjrovatnim organizatorskim sposobnostima – u jasenovačkom paklu uspio je da formira partijsku organizaciju. Vidimo to iz pisma OK KPH za Novu Gradišku upućeno 19. 9. 1944. Povjereništvu CK KPH za sjevernu Hrvatsku, u kome se, između ostalog, kaže da „u Jasenovcu postoji Mjesni komitet logora (tačan broj članova komiteta ne znamo) kao i partijska organizacija...
(NASTAVIĆE SE)

---