Cen­tral­no na­la­ga­nje bad­nja­ka za Mi­tro­po­li­ju cr­no­gor­sko-pri­mor­sku is­pred pod­go­rič­kog Sa­bor­nog hra­ma Hri­sto­vog vas­kr­se­nja i ove go­di­ne oku­pi­lo je ve­li­ki broj vjer­ni­ka. Sve­tost i svje­tlost pred­sto­je­ćeg Bo­ži­ća, oče­ki­va­nje pra­zni­ka – ro­đe­nja Bo­go­mla­den­ca Isu­sa Hri­sta, do­dat­no je obo­ga­će­no sve­ča­nom aka­de­mi­jom. Ujed­no, njo­me je obi­lje­že­na i 100. go­di­šnji­ca od po­čet­ka Ve­li­kog ra­ta i cr­no­gor­skog uče­šća u nje­mu. Aka­de­mi­ja je odr­ža­na uoči obi­lje­ža­va­nja Moj­ko­vač­ke bit­ke, jed­ne od naj­te­žih i naj­kr­va­vi­jih cr­no­gor­skih bi­ta­ka, ko­ja se od­i­gra­la na Bo­žić. Ta­da je cr­no­gor­ska voj­ska, ko­jom je ko­man­do­vao ser­dar Jan­ko Vu­ko­tić, omo­gu­ći­la pro­laz srp­skim voj­ni­ci­ma ka Ja­dran­skom mo­ru, od­no­sno pro­laz pre­ko Al­ba­ni­je. Cen­tral­ni mo­me­nat sve­ča­ne aka­de­mi­je u ko­joj su uče­stvo­va­la i dje­ca ko­ja po­ha­đa­ju vje­ro­na­u­ku, bi­lo je iz­vo­đe­nje mu­zič­ko-scen­skog spek­ta­kla „Stoj­te ga­li­je car­ske”. Autor­ka ovog spek­ta­kla, ko­ji ne­ki na­zi­va­ju i mju­zi­klom, je dram­ska umjet­ni­ca Iva­na Ži­gon. Ovaj spek­takl bla­go­slo­vi­li su pa­tri­jarh srp­ski Iri­nej i mi­tro­po­lit cr­no­gor­sko-pri­mor­ski Am­fi­lo­hi­je, a po­mo­gli „Sve­ti­go­ra” i Dru­štvo srp­sko – ru­skog pri­ja­telj­stva.
Na sce­ni su po­red Ži­go­no­ve, ko­ja tu­ma­či Mi­lun­ku Sa­vić, i Je­le­na Ži­gon (maj­ka Mi­lun­ke Sa­vić), Le­po­mir Iv­ko­vić (ser­dar Jan­ko Vu­ko­tić), Ti­ho­mir Ar­sić (vla­di­ka Ni­ko­laj Ve­li­mi­ro­vić), Bo­ja­na Pe­ko­vić (Maj­ka Sr­bi­ja), Mi­lo­rad Bo­ško­vić (naj­mla­đi ka­plar Mom­či­lo Ga­rić), Ste­fan Di­mi­tri­je­vić (Ga­vri­lo Prin­cip)... Svo­jim igra­njem pod­go­rič­ko iz­vo­đe­nje uljep­ša­li su i fol­klo­ra­ši an­sam­bla „Đur­đev­dan­sko ko­lo”. A, iako ni­je­su bi­li sa na­ma, na ve­li­kom ekra­nu su pri­ka­za­ni i Mi­ša Jan­ke­tić, Ma­ri­ja­na Šo­vran, Vje­ra Mu­jo­vić, Ne­boj­ša Kun­da­či­na, Mr­gud Ra­do­va­no­vić.... a uz mu­zi­ku Ni­no­sla­va Ade­mo­vi­ća.
Nad­ljud­ski, he­roj­ski pod­vi­zi srp­skog voj­ni­ka, ko­ji su za­di­vi­li ci­je­li svi­jet, Ži­go­no­va je pre­to­či­la u sna­žnu pri­ču kom­bi­nu­ju­ći ele­men­te svih scen­skih umjet­no­sti. Go­vor, mi­mi­ka, ples, ope­ra i gu­sle, ba­let i ko­lo, brejk dens, vi­deo rad, svje­tlo­sni efek­ti... sve je to na sce­ni. Ali, ne sa­mo na sce­ni. Emo­ci­ja ko­ja se na­la­zi u osno­vi sva­ke od pri­ča, bi­lo da je ri­ječ o Ga­vri­lu Prin­ci­pu, Mi­lun­ki Sa­vić, naj­mla­đem ka­pla­ru na svi­je­tu, pre­la­sku pre­ko Al­ba­ni­je, obra­ća­nju vla­di­ka i ser­da­ra, jed­no­stav­no se pre­ta­če i na pu­bli­ku. Jer, to ni­je sa­mo isto­ri­ja, to je ne­što što je po­sta­lo dio ge­net­skog ko­da, kao i gu­sle i epi­ka. Ka­ko dru­ga­či­je pri­ka­za­ti u sat vre­me­na bre­me­ni­tu isto­ri­ju, ne sa­mo ko­lek­tiv­no, već i u po­je­di­nač­nim ka­rak­te­ri­ma, a da svi shva­te. Mo­žda se upra­vo u to­me i ogle­da uspje­šnost ovog pro­jek­ta, ko­ji na­gla­še­no ko­ri­sti vi­zu­e­li­za­ci­ju, po­či­nju­ći, kao i sve pri­če na­še isto­ri­je na Ko­so­vu. Za­vr­ša­va se pri­ča na Zej­tin­li­ku, gdje iz svi­je­tlih gro­bo­va vas­kr­sa­va­ju li­ko­vi svi­je­tlih voj­ni­ka igra­ju­ći ko­lo. Ko­lo u ko­me su i mr­tvi i ži­vi, u ko­me su i pre­ci i po­tom­ci, za­jed­no, ve­za­ni ne­vi­dlji­vim, ali ne­ras­ki­di­vi­ma svi­je­tlim ni­ti­ma.
Ž.J.


Mi­hal­kov kao ru­ski car

Pri­ka­za­nje srp­ske i cr­no­gor­ske gol­go­te to­kom Pr­vog svjet­skog ra­ta, na­slo­vlje­no „Stoj­te ga­li­je car­ske” pre­mi­jer­no je iz­ve­de­no u Be­o­gra­du. Ne­dav­no, umjet­ni­ca je za re­ži­ju ovog pro­jek­ta u Mo­skvi na­gra­đe­na „Zlat­nim vi­te­zom”. Ova na­gra­da joj je na isto­i­me­nom fe­sti­va­lu uru­če­na čak pe­ti put, a sva­ki put u raz­li­či­toj ka­te­go­ri­ji. Ina­če, „Zlat­nog vi­te­za” pet pu­ta do­sad je do­bio sa­mo ču­ve­ni ru­ski film­ski stva­ra­lac Ni­ki­ta Mi­hal­kov. Za­ni­mlji­vo, ali i on ima ro­lu u spek­ta­klu Ži­go­no­ve, gdje se po­ja­vlju­je u ulo­zi, ko­ga dru­gog, do ru­skog ca­ra.