Tribina „Riječ” Udruženja književnika Crne Gore u okviru rubrike „Znameniti književnici u Prvom svjetskom ratu”, u Duhovnom centru „Simeon Mirotočivi”, organizovala je veče posvećeno srpskom književniku Stevanu Jakovljeviću i Gijomu Apolineru, francuskom pjesniku, autorima čiji književni opus predstavlja veliki doprinos nacionalnoj i evropskoj književnosti.
– Roman „Srpska trilogija” Stevana Jakovljevića priča je o premučenom srpskom narodu kome je od pamtivijeka istorija namijenila ulogu stradalnika, ulogu gubitnika, a on je uprkos olovnom tegobnom nametu, uz ogromne i sve do dana današnjeg neizbrojene žrtve, uspio da stekne oreol pobjednika. „Srpska trilogija” vazdašnja je priča o silnicima i moći, o geopolitičkom preoblikovanju postojećeg svijeta i postojećim granicama, o zatiranju i satiranju naroda srpskog. Roman „Srpska trilogija” djelo koje je bilo najčitanije između dva svjetska rata, djelo koje je doživjelo više izdanja i prevedeno na nekoliko svjetskih jezika, a poslije Drugog svjetskog rata skrajnuto iz ideoloških razloga i skoro zaboravljeno. „Srpska trilogija” bila je jedno vrijeme i lektira za studente slavistike na Moskovskom univerzitetu – kazala je pjesnikinja Milica Kralj, urednica Tribine „Riječ”.
Niko se više od Stevana Jakovljevća nije odužio junačkoj Srbiji, niko nije bolje od njega opjevao njene neizmjerne žrtve, niti osjetio njena stradanja i ušao u njene slomove, niko od njega u tom pogledu nije ljepše vidio.
Gijom Apoliner, jedan od najvećih pjesnika XX vijeka, preteča kubizma i nadrealizma kao dobrovoljac u Prvom svjetskom ratu, teško je ranjen u glavu i umro je 1918. godine. Njegove zbirke „Kaligrami” i „Alkoholi”, kao i drama „Tiresijine dojke” izvršile su nemjerljiv uticaj na modernu evropsku liriku i avangardnu evropsku dramu.
Književnik Bećir Vuković kazao je da Apoliner nije bio samo učesnik, ili posmatrač, nego pokretač.
– Po svojim osnovnim odlikama, poezija Apolinerova, zaista predstavlja vrhunski izraz vremena u kojem je pjesnik živio: ona je spona, dakle, Apolinerova poezija, poetskih svjetova 19. i 20. vijeka, sasvim vjerna brojnim mnogim klasičnim i tradicionalnim vrijednostima, ali i okrenuta budućnosti (iako ovo zvuči frazerski), prije svega – avangarda, i po formalnom izrazu i po duhu kojim je prožeta. Zato je Apoliner i s pravom nazvan posljednjim pjesnikom stare i istovremeno prvim pjesnikom moderne epohe. Dakle, potonji, i prvi. Kakav luk. Takav luk oko glave malo koji pjesnik nosi – kazao je, između ostalog, Bećir Vuković, zaključujući da je pjesnik „Alkohola” i „Kaligrama” ostao veliko ime francuske, a samim tim i svjetske poezije.
O Apolinerovom stvaralaštvu govorio je i književnik Budimir Dubak.
– Prvi svjetski rat preokrenuo je svu književnu scenu u Evropi, pa i u Srbiji. Miloš Crnjanski je potpuno unio „zabunu” u poredak srpske književnosti. On je unio ono što je Apoliner uradio sa francuskom književnošću. On poziva one koji su za staru umjetnost da oproste onima koji pripadaju plemenu pustolova koji dolaze. Apoliner je imao strašno veliki uticaj na futurizam – kazao je, između ostalog, Budimir Dubak, ističući da se Apoliner prvo javio kao prozni pisac, a nakon 11 godina i kao pjesnik.
– Apoliner je pravio slike od riječi, od tekstova. Taj njegov postupak uticao je na evropsku i svjetsku poeziju. Pikaso ga je portretisao i ilustrovao je sve njegove knjige. Bili su veliki prijatelji. Drama „Tiresijine dojke” je čudesna. Ona je otvorila put modernoj, avangardnoj, drami. Apoliner je predodredio i brutalni teatar, ali i avangardnu dramu Joneska i Beketa. On je nedovoljno poznat kao prozni pisac iako je jedan od gurua moderne evropske književnosti – kazao je, između ostalog, književnik Budimir Dubak.A.Ć.
)){kind=small}
