Ustavni sud Crne Gore odbacio je inicijativu da poništi odredbe izbornog zakona po kojima jedan građanin može da podrži jednu izbornu listu. Podnosioci inicijative, predstavnici Građanske akcije iz Budve, smatraju da je ta odredba neustavna jer onemogućava građanima da podrže individualne kandidate, to jest da se pri sadašnjem stanju blokira otvaranje izbornih lista i direktno glasanje za kandidate, mimo ustavniih odredbi.
Kako je saopšteno nakon sjednice Ustavnog suda, ukida se odredba člana jedan Zakona o dopunama Zakona o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore i prestaje da važi danom objavljivanja te odluke u Službenom listu. S druge strane, ustavne sudije su odbile predlog za ocjenu ustavnosti odredbe člana dva istog zakona.
Odbijena je i inicijativa da se riješi pitanje korišćenja jezika u novoformiranoj opštini jer je u međuvremenu došlo do izmjene važećih propisa, kao i da se suspenduju zakoni kojima se omogućuje pristupanje NATO-u. Inicijativu za zakone o NATO-u podnio je Božidar Vujičić iz Građanske akcije.
Po članu 82 stav 1 sadašnjeg Zakona o izboru odbornika i poslanika, birač može glasati samo za jednu izbornu listu sa glasačkog listića. U članu 96 toga akta navodi se da se mandati koje je izborna lista dobila dodjeljuju kandidatima prema redosljedu na izbornoj listi.
Prethodno su predstavnici Građanske akcije iz Budve inicirali pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredbe člana člana 82 stav jedan izbornog zakona, ukazujući da je nesaglasna s odredbama člana 45 Ustava, da izbori nijesu neposredni.
– Iz odredaba člana 82 i 96 zakona proizilazi da birač može glasati samo za jednu izbornu listu i da se raspodjela mandata, u okviru ukupnog broja mandata koje je lista dobila, vrši na način da se polovina mandata dodjeljuje kandidatima sa izborne liste prema redosljedu sa liste, a da raspodjelu preostalih mandata na kandidate vrši podosilac liste – piše u inicijativi Građanske akcije iz Budve.
Po ocjeni Ustavnog suda Crne Gore, obilježja izbornog sistema koji je crnogorski zakonodavac propisao (srazmjerni izborni sistem sa zatvorenim kandidatskim listama), u normativnom smislu, u okviru je ustavnopravno prihvatljivih granica.
– To važi jer je građanima-biračima, kao nosiocima državnog suvereniteta, obezbijeđena jednakost, ravnopravnost, neposrednost i istovjetan pravni položaj u postupku izbora njihovih predstavnika u predstavnička tijela vlasti na nacionalnom i lokalnom nivou. Apstraktna kontrola ustavnosti zakona koji čine izborni sistem je objektivni ustavni spor u kojem se po prirodi stvari objektivnog spora ne ocjenjuje model izbornog sistema, niti negira postojanje drugačijih rješenja u uređivanju izbornog prava u Crnoj Gori. U ovom sporu se štiti objektivno pravo, što u odnosu na izborno pravo podrazumijeva ocjenu ostvarivanja tog prava kao jednakog i opšteg prava u kojem njegovi nosioci treba da budu jednaki i ravnopravni pred zakonom, kao što je slučaj u konkretnom predmetu. Ustavni sud je ocijenio da osporena odredba nije nesaglasna s odredbama člana 45 Ustava, kojim je utvrđen principi biračkog prava i prava na slobodne izbore – smatraju u Ustavnom sudu.M.V.

Ne vide problem

Kako su naveli iz Ustavnog suda, biračko pravo je jedno od osnovnih ljudskih prava koje Ustav konstituiše kao pravo državljanina Crne Gore koji je navršio 18 godina života i ima najmanje dvije godine prebivališta u Crnoj Gori da bira i da bude biran. Kako su ocijenili, Ustavom su utvrđeni principi biračkog prava koje državljanima Crne Gore obezbjeđuju jednakost, opštost, tajnost i neposrednost glasanja pri izboru organa vlasti.