-Piše: Borivoje Ćetković

I ovi predsjednički izbori, kao i prethodni parlamentarni, pokazali su svu nemoć opozicije, njenu nesposobnost da ujedini, motiviše i pokrene građane koji 27 godina tegle jaram diktatorskog režima gospodara Mila I. U rukovodstvima opozicionih partija moraju se zapitati zašto 195.137 građana s pravom glasa nije izašlo na izbore! Dakle, od ukupno 532. 599 birača skoro 200.000 apstinira, a opozicija nije uspjela da bar polovinu privoli da izađu na izbore. Realno je pretpostaviti da je riječ o biračima koji su žrtve dugogodišnje vladavine DPS- a, a koji su izgubili povjerenje u opoziciju i svaku nadu da će ona ozbiljnije ugroziti apsolutnu moć novog gospodara, njegove partije i njemu odanih koalicionih partnera.
U euforičnoj atmosferi, prije nego što su zvanično objavljeni rezultati glasanja, gospodar se zahvalio biračima na povjerenju, kao i izbornoj infrastrukturi DPS- a,,,moćnoj mašini koja je obavila dobar posao“ i „puno svog entuzijazma i energije ugradila u uspjeh“. Zahvalio je i „svim koalicionim partnerima koji su pokazali iskrenu privrženost Crnoj Gori.“
Evo najprije nekoliko napomena o špijunaži. Nazvana je drugim najstarijim zanatom na svijetu i doživljavana je kao nečasna djelatnost. Kada je Njegoš počeo da stvara crnogorsku državu i kad je uveo douškivanje (pod pritiskom Austrije i Rusije), naišao je na veliki otpor plemenskih Crnogoraca- špijanje su smatrali jednom od najnečasnijih rabota.
U Crnoj Gori špijunaža dođe kao neka „nasledna bolest“- neizlječiva je i srećemo je generacijama često u istim porodicama.
Za vrijeme vladavine Nikole I Petrovića, a naročito poslije 1909. godine kada je nakon Kolašinskog procesa potpuno slomljen otpor kraljevoj tiraniji, špijanje je toliko uzelo maha da su knjaževi ljudi budno motrili na sve pojedince koji su smatrani protivnicima vlasti.
I u vrijeme austrougarske okupacije bilo je špijuna koji su radili za okupatora, iako je u Crnoj Gori postojao moćan komitski pokret koji je najstrože kažnjavao svaku saradnju sa neprijateljem. Bez špijuna nijesmo bili ni u vrijeme fašističke okupacije Crne Gore. U izvještaju komandanta okupacionih trupa Alesandra Pircia Birolija, upućenom Vrhovnoj komandi u Rimu početkom avgusta 1941. godine, traži se pomoć za Crnu Goru, s napomenom da novac ne treba davati za vrbovanje špijuna –ima ih dosta i sami se nude. I u Kraljevini Jugoslaviji ova aktivnost bila je u punom procvatu-na udaru su bili članovi KPJ.
A šta reći o 1948. godini, kada su neljudi ubijali u čovjeku sve što je ljudsko? Koliko je osuđeno Crnogoraca po osnovu Rezolucije IB ne zna se tačno (prema zvaničnim podacima 5.007 građana), ali je nesporna činjenica da je taj broj procentualno mnogo veći nego u drugim jugoslovenskim republikama. Razloge treba tražiti, između ostalog, u uticaju sovjetskog, ruskog faktora i u našoj neiskorjenjivoj osobini da špijamo. Nakon Rezolucije IB, Udba je angažovala za špijune djecu koja su poticala iz četničkih porodica- pojedini od takvih,,aktivista“, kada su se dočepali značajnije partijske funkcije, vatreno su zastupali gledišta crnogorskih,,komunista“-zelenaša. I u novom višestranačkom, navodno demokratskom sistemu, uvedenom poslije rušenja Berlinskog zida, igrali su i te kako značajnu političku ulogu.
Novi vlastodršci, politički stasali u starom sistemu, preuzeli su iz njega kompletnu špijunsku infrastrukturu kojom je premrežena Crna Gora.U gradskim i prigradskim mjesnim zajednicama, kao i u najzabačenijim selima režim ima svoje,,aktiviste“(špijune) koji su stalno na vezi sa partijskim rukovodiocima ili sa,,inspektorima“ političke policije, koja promjenom imena nije promijenila suštinu svoga djelovanja i svrhu postojanja. Novi vlastodršci su pokazali svoju sposobnost za inovacije: naslijeđenu špijunsku mrežu usavršilisu i od nje napravili jedan od najznačajnijih potpornih stubova. U vrijeme izbora, mreža, koja inače ne prestaje s radom, stavlja se u pogon- kontrolišu se pristalice režima i pridobijaju novi glasači iz redova opozicije. Svi pripadnici špijunske mreže interesno su vezani za režim i prema novom gospodaru imaju idolopoklonički odnos. Širok je dijapazon nagrada za potkazivanje, odnosno špijanje koje režim daje svojim aktivistima. Baš zahvaljujući takvoj aktivnosti, mnogi su dobili posao, bolje plaćeno radno mjesto, kredite, stanove, stipendije i druge brojne privilegije. Naš gospodar, za razliku od lidera opozicije koji ne znaju da koriste iskustva drugih u rušenju diktature, naučio je mnogo toga i iz iskustva drugih diktatora-tijesno je povezao javnu i skrivenu vlast i to preko pojedinaca koji imaju višestruke uloge. Pored političke funkcije, oni obavljaju određene funkcije u privrednim, informativnim, kulturnim, naučnim, sportskim i drugim institucijama. Dakle, uzurpatorska vlast, koja kontroliše sudstvo, tužilaštvo, policiju, preko svojih,,jakih ljudi“ instaliranih u državnim institucijama i organizacijama i razgranate mreže špijuna koja pokriva svu Crnu Goru, drži stanovništvu,,šaku u perčin“.
Tako nam i treba. Nemamo lične, građanske kuraži- trpimo što drugi ne bi trpjeli.