Dvodnevni međunarodni naučni skup ,,Crna Gora i Osmansko carstvo – iskustvo međudržavnih odnosa” okupio je naučnike i istoričare iz Turske i Crne Gore.
– Bez poznavanja odnosa Crne Gore i Osmanskog carstva u periodu od 400 godina, nije moguće razumjeti način oblikovanja državnog i nacionalnog samorazumijevanja crnogorskog naroda. Od ovog skupa očekujemo da i naše i turske naučnike podstakne na saradnju, bez opterećenja dnevnom politikom – kazao je, između ostalog Dragan Radulović, predsjednik Matice crnogorske na otvaranju skupa. Prof. dr Jener Joruk, rektor Trakijskog univerziteta, navodi da njihov univerzitet ima i Balkanološki institut, te da su ovakvi skupovi značajni za međudržavnu saradnju.
– Vidjećemo kroz skup, koliko je naša zemlja davala na važnosti vašoj, geografski mnogo manjoj zemlji – kazao je Joruk.
Predsjednik Instituta ,,Junus Emre” prof. dr Hajati Deveri rezimirao je način života u Otomanskoj imperiji.
– Okupili smo se da pokušamo razumjeti i shvatiti samo jedan dio te velike zajedničke istorije – kazao je Deveri.
Dekan Filozofskog fakulteta u Nikšiću doc. dr Goran Barović istakao je da je velika čast, ali i obaveza baviti se istorijom, a posebno nacionalnom istorijom.
– Ovakvi skupovi su idealna prilika da rasvijetlimo teme iz naše bogate istorije. Potrudimo se da naša burna istorija bude most saradnje – kazao je Barović.
Predsjedavajući prvom jučerašnjom sjednicom bili su prof. dr Živko Andrijašević i prof. dr Salih Jilmaz, a izlaganja su imali: dr Radenko Šćekić na temu ,,Crna Gora na geopolitičkoj mapi Turske – interesi, saradnja, izazovi”, doc. dr Ugur Altug ,,Institucije osmanske vlasti u Crnoj Gori”, prof. dr Zafer Golen ,,Status Crne Gore u Osmanskom carstvu”, kao i dr Marijan Premović ,,Novi u osmanskom popisu iz 1585. godine”.
Drugom sjednicom, koja je takođe održana juče, predsjedavali su prof. dr Nada Tomović i prof. dr Zafer Golen. Izlagali su i doc. dr Ugur Ozđan ,,Odnos osmanske uprave prema hrišćanskim podanicima u Podgorici u 19. vijeku”, doc. dr Hatidže Oruć ,,Predstavljanje Crne Gore i Crnogoraca u djelu „Crna Gora i njena vojska” Mehmeda Subhija”, prof. dr Živko Andrijašević ,,Crnogorsko-osmanski odnosi između dva rata (1864–1874)”, doc. dr Bulent Akjaj ,,Dopis britanskog oficira o vojnoj poziciji na crnogorskoj granici tokom rusko-turskog rata 1877–1878”, i mr Ivan Jovović na temu ,,Barska nadbiskupija pod osmanskom vlašću”.
– Vjekovni uticaj Turske (Otomanskog carstva) na prostor Balkanskog poluostrva i Jugoistočne Evrope ogledao se kroz kompleksan odnos: od sukoba, osvajanja i ratova; pa do prožimanja i širenja kulture, umjetnosti, ekonomije. Tokom četiri vijeka apsolutne Otomanske dominacije ovim prostorom, širenje i uticaj kulture, običaja, umjetnosti, religije – prožimao je sve društvene pore, namećući se kao dominantan reper balkanskih društvenih standarda – smatra dr Radenko Šćekić. On je dodao i da su kraj Hladnog rata, ekonomsko snaženje Turske i njen uticaj i značaj za muslimane u Balkanskim državama – doveli do jačanja njenog političkog i geoekonomskog uticaja na ovom prostoru.
– Izbijanje u prvi plan značaja Turske, kao regionalne političko-ekonomske i vojne sile, osnažilo je i dalo podstreka idejama i projektima koje neki kritičari nazivaju svojevrsnim amalgamima – poput neoosmanizma i panturkizma. Značaj Balkana za Tursku zasnovan je u političkom i ekonomskom kontekstu i odnosu Turska–Evropa. Balkan (Rumeli) je za Tursku „vrata ka Evropi” sa saobraćajnog, ekonomskog, političkog aspekta. Crnu Goru sa nekadašnjom Otomanskom imperijom vežu vjekovi borbe za oslobođenje, a u savremenosti jake privredne i kulturne veze – smatra dr Šćekić. On se osvrnuo i na današnji uticaj Turske na Balkan, a samim tim i našu zemlju.
– Ne manje značajani za povratak uticaja Turske na Balkan, jesu i različiti oblici kulturno- obrazovnog djelovanja. Radi se o upotrebi difuzne i indirektne propagande i prikrivenih vidova propagandnog djelovanja koji koriste širok spektar nepolitičkih sadržaja u nepolitičkoj formi, ali sa određenim političkim ciljevima i zadacima. Obrazovni programi, stipendije, kursevi turskog jezika, televizijske serije, filmovi, u tom smislu treba da pozitivno djeluju na promjenu ustaljenih predrasuda i stavova i afirmišu novi pogled na Tursku – zaključio je dr Radenko Šćekić.
Organizatori skupa su Univerzitet Crne Gore – Filozofski fakultet, Matica crnogorska, Institut ,,Junus Emre” - Turski kulturni centar u Podgorici, kao i Trakija univerzitet - Institut za balkanološka istraživanja. A.Ć.


Diplomatski odnosi

Naučni skup se završava danas. Prvom sjednicom predsjedavaće mr Ivan Jovović i doc. dr Ahmet Ozcan, a izlaganja će imati dr Vahit Džemil Urhan ,,Dešavanja koja su prouzrokovala tursko-srpsko-crnogorski rat 1876. godine”, mr Sait Šabotić ,,Muhadžiri u Bihoru nakon 1878. godine”, doc. dr Mudžize Unlu ,,Bjekstvo sa Kosova u Crnu Goru nakon rusko-turskog rata i traženje rješenja od strane Osmanskog carstva”, doc. dr Ajše Ozkan ,,Pitanje muslimanske nepokretne imovine u Crnoj Gori nakon Berlinskog sporazuma”, mr Ivan Tepavčević ,,Skadarski konzulat i crnogorsko-osmanski odnosi do 1912. godine”, mr Jadranka Selhanović ,,Predstave o Osmanskom carstvu i sultanu Abdul-hamidu u javnom životu Crne Gore 1878–1900. godine”, doc. dr Abidin Temizer ,,Diplomatski odnosi Osmanskog carstva i Crne Gore”.


Turci u Crnoj Gori

Predsjedavajući drugom današnjom sjednicom biće mr Jadranka Selhanović i prof. dr Husein Emiroglu, a izlagaće prof. dr Salih Jilmaz ,,Odnosi između Osmanskog carstva, Crne Gore i Rusije za vrijeme vladavine Abdulhamida”, prof. dr Nada Tomović ,,Crnogorsko-osmanski odnosi u vrijeme aneksione krize 1908/1909”, mr Milan Šćekić ,,Prilike na crnogorsko-osmanskoj granici (1908–1912)”, doc. dr Rahman Ademi ,,Odnos Osmanskog carstva i Crne Gore za vrijeme vladavine Abdulhamida”, doc. dr Fahri Turk ,,Turci u Crnoj Gori i turski jezik”, doc. dr Ahmet Ozđan ,,Pokušaj analize turskih tekstova o Crnoj Gori”, prof. dr Husein Emiroglu ,,Ključna zemlja u stvaranju i razbijanju Jugoslavije: Crna Gora od vremena osmanlija do danas”, dr Ivan Vuković: ,,Okvir za razumijevanje vanjske politike Turske prema Crnoj Gori”. Na kraju skupa govoriće prof. dr Živko Andrijašević, prof. dr Nada Tomović, mr Ivan Jovović, prof. dr Zafer Golen, prof. dr Salih Jilmaz i prof. dr Husein Emiroglu.