Iz­da­vač­ka ku­ća „Obod­sko slo­vo” ne­dav­no je post­hum­no ob­ja­vi­la knji­gu Jo­va­na Du­jo­vi­ća „Slav­ni cr­no­gor­ski pu­sto­lo­vi”. Knji­ga se od utor­ka, 19. apri­la, mo­že ku­pi­ti uz „Dan” po ci­je­ni od 3,99 eura. Ovo je sa­mo dje­lić iz bo­ga­tog Du­jo­vi­će­vog opu­sa, ko­ji se oku­šao i kao no­vi­nar, ese­ji­sta, sa­ti­ri­čar, pro­za­i­sta, pje­snik...
Za­ni­mlji­vo je ka­ko o Du­jo­vi­ću pi­še knji­žev­nik Bu­di­mir Du­bak, tač­ni­je o nje­go­voj po­e­zi­ji. Jer, iz ovog krat­kog Du­ba­ko­vog sa­žet­ka, mo­že se do­ne­kle ste­ći i uvid u ži­vot­nu pu­sto­lo­vi­nu Jo­va­na Du­jo­vi­ća. Pu­sto­lo­vi­ne do­stoj­ne bi­o­gra­fi­ja ve­li­kih svjet­skih knji­žev­nih kla­si­ka, slič­ne i onoj Odi­se­je­voj, ko­ji ni­ka­da ne za­bo­ra­vlja Ita­ku, kao što ni Du­jo­vić upr­kos svim bu­ra­ma ne za­bo­ra­vlja ma­tič­nu lu­ku – ro­da i na­ro­da ko­me pri­pa­da.
- Sud­ba Jo­va­na Du­jo­vi­ća pred­o­dre­di­la je nje­go­vu po­e­zi­ju. Ostao je u naj­ra­ni­jem dje­tinj­stvu bez oba ro­di­te­lja i oba za­vi­ča­ja – Me­to­hi­je i Va­so­je­vi­ća. Su­de­ći po ma­tič­nim knji­ga­ma, tri­put se ra­đao. Pr­vi put 28. av­gu­sta 1937, u Pre­ko­br­đu, Do­nja Mo­ra­ča; dru­gi put ne­i­me­no­va­nog da­tu­ma 1938. u De­ča­ni­ma, Me­to­hi­ja; tre­ći put 7. apri­la 1939. u Li­je­voj Ri­je­ci, u Va­so­je­vi­ći­ma. Ni­je­dan od ovih da­tu­ma, ni­ti ijed­no od ovih mje­sta Jo­van ni­je po­ri­cao. Zbjeg je bio Jo­va­no­vo pr­vo pu­to­va­nje, kao bjek­stvo od smr­ti. Ma­glo­vi­te uspo­me­ne na stra­šno do­ba, ko­jim je go­spo­da­ri­lo ne­po­jam­no zlo, obi­lje­ži­le su, ne sa­mo dje­tinj­stvo, već i ci­je­lu po­e­zi­ju Jo­va­na Du­jo­vi­ća. Sa­da, kad je smrt sta­vi­la neo­po­zi­vu tač­ku na knji­žev­no dje­lo, či­ta­mo Jo­va­no­ve pje­sme, u klju­ču nje­go­vog ot­po­ra zlo­či­nu bez ka­zne – pi­še Du­bak, i od­cje­nju­je: „Isto­ri­ja u Du­jo­vi­će­voj po­e­zi­ji li­či na „su­ro­vo po­zo­ri­šte“, gdje je ne­pre­kid­no na sce­ni srp­ski na­rod, nad ko­jim se vr­še zlo­či­ni. Sa­mo se smje­nju­ju eg­ze­ku­to­ri”.
U ra­noj po­e­zi­ji, do­da­je Du­bak, pje­snik ko­ri­sti ring (ka­ko je i na­slo­vlje­na jed­na nje­go­va knji­ga), kao me­ta­fo­ru za ži­vot. Ka­že: „Kao u ži­vo­tu / Su­di­je u rin­gu / Su­di­je oko­lo“.
- Ne­ma zbje­ga u ko­jem se mo­gu­će spa­si­ti od tog kaf­ki­jan­skog pro­ce­sa, što se od­vi­ja i u rin­gu i van nje­ga. Una­pri­jed smo osu­đe­ni na ka­znu, ma ko­li­ko na­ša bor­ba bi­la vi­te­ška i pra­ved­na. Jo­van Du­jo­vić svje­do­či o zlu, kao da iz­vje­šta­va iz pa­kla. Nje­go­vi sti­ho­vi iz­vi­ru iz lič­nog i ko­lek­tiv­nog ožilj­ka, ko­ji ne­pre­kid­no kr­va­ri. Jed­na nje­go­va knji­ga je i na­slo­vlje­na „Otvo­re­ne ra­ne“. Te ne­za­ci­je­lje­ne ra­ne su rod­no mje­sto Jo­va­no­ve po­e­zi­je, ko­je mo­že­mo da od­re­di­mo s pot­pu­nom si­gur­no­šću, za raz­li­ku od nje­go­vog rod­nog mje­sta, ko­je je u pje­smi „Mo­rač­ko sve­to ko­lo“ vi­dio „po­sled­nji put / Pri­je hi­lja­du go­di­na ka­da su me u De­ča­ni­ma pri­če­sti­li“. Vra­ti­će se pje­snik svo­jim De­ča­ni­ma i mno­go go­di­na po­tom, da bi svje­do­čio o no­vom zbje­gu srp­skog na­ro­da. U pje­smi „Mi­tro­po­lit, de­čan­ske knji­ge“, vi­di­mo mi­tro­po­li­ta Am­fi­lo­hi­ja ka­ko je sa­brao oko se­be tu­žni zbjeg Sr­ba iz Vra­ke, u apri­lu 1993. go­di­ne, i po­ka­zu­je „Iz­bje­glim iz Vra­ke ka­ko se va­de / Sta­ri pa­nje­vi a sa­de mla­de sta­blji­ke“ – pi­še Du­bak o Du­jo­vi­će­voj po­e­zi­ji.
Ž.J.