Cr­no na bi­je­lo, cr­ne, kri­vu­da­ve li­ni­je ko­je na pa­pi­ru uokvi­ru­ju bje­li­nu, tvoreći čud­ne lju­de, i još čud­ni­je ži­vo­ti­nje... Po­ne­kad dje­lu­ju usa­mlje­no, za­pi­ta­no, a ne­ki kao da is­pi­tu­ju po­sma­tra­ča... ili svog sadruga na bi­je­lom pa­pi­ru, na bi­je­lom zi­du ga­le­ri­je Per­ja­nič­ki dom. Iako tje­ra­ju po­sma­tra­ča da kre­ne da tra­ga što se na­la­zi „iza” nji­ho­vih plo­šnih pri­ka­za, dje­lu­ju i pri­lič­no kon­tem­pla­tiv­no. Ova­ko iz­gle­da ad hok uti­sak po­stav­ke sa­mo­stal­ne iz­lo­žbe li­kov­ne umjet­ni­ce Ma­ri­je To­ško­vić „Be­sti­ja­ri­jum” ko­ji se u ovoj ga­le­ri­ji Cen­tra sa­vre­me­ne umjet­no­sti Cr­ne Go­re mo­že po­gle­da­ti na­red­ne dvi­je sed­mi­ce.
Iz­lo­žbu je otvo­re­nom pro­gla­si­la isto­ri­čar­ka umjet­no­sti dr Ana­sta­zi­ja Mi­ra­no­vić, ko­ja ka­že da ra­do­ve ove li­kov­ne umjet­ni­ce do­ži­vlja­va kao umjet­nič­ku „po­le­mi­ku” sa svi­je­tom u po­ku­ša­ju nje­go­vog raz­ot­kri­va­nja, od­go­ne­ta­nja za­pre­ta­nih ko­do­va i ne­ras­ki­di­vih ni­ti ljud­sko-ži­vo­tinj­ske sim­bi­o­ze.
– Vje­ru­jem da di­je­li­mo is­ku­stvo po­gle­da ko­je re­zul­ti­ra či­ta­njem ži­vo­tinj­skog u ljud­skom li­ku, iz­ra­zu, gri­ma­si... kroz di­rekt­na po­re­đe­nja i do­dje­lji­va­nja ka­rak­ter­nih epi­te­ta... Taj kon­tem­pla­tiv­ni ot­klon u svi­jet be­sti­ja­ri­jum­skih, fluk­tu­i­ra­ju­ćih for­mi ko­je bes­te­žin­ski leb­de, ro­ne, plo­ve bes­kraj­nim pro­stran­stvi­ma ne­po­zna­tog Ma­ri­ja ko­ri­sti kao kon­tra­punkt za esen­ci­jal­na pi­ta­nja ko smo…što smo.. ku­da ide­mo... Pro­vo­ka­tiv­na igra iden­ti­te­ti­ma uka­zu­je na nji­ho­vu kon­zi­stent­nu pro­mjen­lji­vost, na po­pri­ma­nje že­lje­nih, na kon­stru­i­sa­nje la­žnih, na kon­stant­nu di­ho­to­mi­ju ljud­skog i ži­vo­tinj­skog u čo­vje­ku. Gdje se kri­je gra­ni­ca ko­ju ne smi­je­mo pre­ći, ko­ji li­mi­ti na­ših iza­zo­va ne do­zvo­lja­va­ju da pre­vla­da be­sti­jal­no, za­rad oču­va­nja ljud­skog... Ma­ri­ja nas la­ko­ćom svo­je kri­vu­da­ve, zmi­jo­li­ke li­ni­je pro­vla­či kroz ko­lo­ple­te vla­sti­tih pro­mi­šlja­nja be­sti­jal­nog svi­je­ta, ko­ji je, sa­svim iz­vje­sno, po­stao ne­si­gur­no, ne­iz­vje­sno tle, „mut­na vo­da” u ko­joj da bi­ste pli­va­li mo­ra­te ovla­da­ti po­seb­nom „fe­no­me­no­lo­gi­jom di­sa­nja” – ka­že Mi­ra­no­vić. Li­kov­na kri­ti­čar­ka is­ti­če i da To­ško­vi­će­va pri­ka­za­nim hu­ma­no­i­di­ma umje­sto li­ka - li­ca če­sto do­dje­lju­je ma­ske, ko­je ni­je­su uvi­jek u skla­du s ti­je­lom, po­ten­ci­ra­ju­ći ta­ko pro­blem otu­đe­no­sti.
– Umjet­ni­ca odva­ja li­ce-ma­sku od ti­je­la - ta po­tre­ba za dis­tan­com po­gle­da, za fi­zič­kim ot­klo­nom ne bi li se za­do­bi­la objek­tiv­na vi­zu­ra per­cep­tiv­nog po­i­ma­nja pro­du­ku­je mul­ti­pli­ci­ra­na li­ca, dvo­gla­ve spo­do­be, re­pe­ti­tiv­ne sli­ke ko­je ne že­li­mo da vi­di­mo…Ru­di­men­tar­ni or­ga­ni, udo­vi po­kre­ću is­pra­zne, ame­bo­id­ne struk­tu­re ko­je se ni­ot­ku­da po­ja­vlju­ju. Ipak, pri­sut­na je ne­ras­ki­di­va ko­re­la­ci­ja… ne mo­že­mo po­bje­ći od se­be ra­znih, dru­ga­či­jih, ani­mal­nih, vla­sti­tog ar­he­ti­pa. Za­vo­dlji­vo mi­go­lje­nje Ma­ri­ji­ne li­ni­je, ob­uj­ma i tvo­ri no­va li­ca – pro­to­ti­pe ka­rak­te­ra, sa­ku­plje­nih u svo­je­vr­san ka­ta­log mne­mo­graf­skih za­pi­sa, lu­cid­nih, iskri­ča­vih is­ko­ra­ka u ne­do­dir­lji­vi svi­jet ne­po­zna­tog… Ovaj kri­vu­da­vi, le­lu­ja­vi „oni­rič­ki de­li­ri­jum” za­pra­vo je opo­me­na… po­tre­ba da se za­pi­ta­mo, da oslu­šne­mo, osvi­je­sti­mo i po­ku­ša­mo sa­ču­va­ti je­di­ni mo­gu­ćim isti­ni­ti is­kaz-od­raz-iden­ti­tet – pri­ro­du u na­ma i oko nas – re­kla je Mi­ra­no­vić, pro­ga­ša­va­ju­ći iz­lo­žbu otvo­re­nom. Pri­sut­ni­ma se krat­ko obra­ti­la i umjet­ni­ca za­hva­lja­u­ju­ći se CSUCG na ustu­plje­nom pro­sto­ru i or­ga­ni­za­ci­ji iz­lo­žbe.Ž.J.