Sanacija vlage u Crkvi Svetog Nikole na Školju, u Budvi, trajaće 15 dana, ako to dozvole vremenski uslovi, saopštila je Katarina Nikolić Krasan, izvršna direktorica „Projektora”, Društva za konzervaciju, projektovanje i konsalting iz Tivta.
– Izradili smo konzervatorski projekat i pribavili saglasnost Uprave za zaštitu kulturnih dobara za sanaciju vlage u Crkvi Sv. Nikole na Školju, u Budvi. Sredstva za radove obezbijeđena su putem javnog poziva Ministarstva kulture – obavijestila je Katarina Nikolić, konzervatorska savjetnica.
U Konzervatorskom projektu se navodi da se Crkva Sv. Nikole nalazi na istoimenom ostrvu u Budvanskom zalivu. Dosad nisu pronađeni pouzdani istorijski podaci o vremenu njene gradnje, ali prvo pominjanje u arhivskim izvorima je 1579. godine.
To je omanja, jednobrodna građevina dimenzija 4,35 sa 6,30 metara, zidana kamenom. Crkva ima zvonik „na preslicu” sa jednim zvonom na zapadnoj, i polukružnu apsidu na istočnoj strani.
Iako je Sv. Ivan zaštitnik Budve još od prve polovine 14. vijeka, kult Sv. Nikole, kao zaštitnika pomoraca, takođe je veoma poštovan, te se može pretpostaviti da je crkva nastala kao zavjetna crkva budvanskih pomoraca.
– Dosad nisu pronađeni pouzdani istorijski podaci o vremenu njene gradnje. Prvo pominjanje crkve na ostrvu u arhivskim izvorima je 1579. godine u vizitaciji biskupa Verone Augustusa Valiera. Iz nje se saznaje da je crkva zatečena u ruševnom stanju, i da je bila posvećena Bogorodici. Prvo pominjanje crkve na ostrvu posvećene Sv. Nikoli bilo je u analima don Krsta Ivanovića, oko 1650. godine, a zatim 1714. godine u popisu starih svečanosti u Budvi. Crkva Sv. Nikole pominje se 1808. zbog svog lošeg stanja, ali je obnovljena tek 1864. godine, dok su 1894. godine posađeni borovi i nabavljeno novo crkveno zvono – navodi se u konzervatorskom projektu.
Najstarija poznata gravira Budve na kojoj je prikazano i ostrvo sa crkvom i dvije kuće, izradio je Henry de Beauvau, i potiče iz 1615. godine, dok po načinu prikaza slična gravira Koronelija potiče iz druge polovine XVII vijeka.
Spomenik uz crkvu koji označava postojanje groblja podignut je 1888. godine. Istom prilikom izgrađena je i kamena ograda sa kapijom oko crkvenog dvorišta, prilogom cara Franje Josipa I. Od 1940. do 1997. godine u crkvi Sv. Nikole nije vršena vjerska služba. Godine 1949, uoči proslave 1. maja, crkva je devastirana. Tom prilikom, teško je oštećena prestona ikona Sv. Nikole, djelo nepoznatog majstora. Restaurisana je tek 2001. godine, od strane Zavoda za zaštitu spomenika kulture na Cetinju. Ikona se danas čuva u Katedrali Svetog Ivana u Starom gradu u Budvi.Ž.J.


Oštećena u zemljotresu

– Prva popravka crkve nakon ovog događaja izvedena je 1959. godine. U zemljotresu 1979. godine, crkva je ponovo teško stradala. Obnoviće je par godina kasnije Republički zavod za zaštitu spomenika kulture sa Cetinja. Zbog blizine mora i položaja na samom morskom žalu, crkva trpi veliku štetu od vlage – navodi se u konzervatorskom projektu.