Knjiga „Manastir Podmalinsko” Tomaša Ćorovića, nevelika obimom, obiluje malo poznatim podacima o isto tako nedovoljno poznatom manastiru, ali istorijski važnom za drobnjački i uskočki kraj.
O knjizi, koja nalikuje monografskoj publikaciji, u knjižari Matice srpske – Društva prijatelja u Crnoj Gori govorili su sveštenik mr Predrag Šćepanović, doc. dr Drago Perović i mr Milorad Durutović. Kako je istakao Šćepanović, po predanju, Manastir Podmalinsko osnovan je i sagrađen u isto vrijeme kada i Manastir Morača, a ovom knjigom je Ćorović „iz tame vjekova mnoga imena izvukao i sačuvao od zaborava”. Podsjetio je Šćepanović i na noviju istoriju kraja i manastira, dodajući da se tokom duge istorije nažalost, zbog uništenja pisanih materijalnih izvora, moramo oslanjati na predanje. Objavljujući knjigu, kaže Šćepanović, Ćorović prikazuje ne samo ljepotu svetinje i kraja, već i ljudi, čuvenih drobnjačkih junaka.
– Ne moraju samo istoričari da pišu ovakve istorijske studije, već ljudi koji vole zavičaj, prošlost, i koji žele budućim naraštajima da predaju istoriju onakvu kakvu su naši preci nama ostavili. Jer, vrijeme brzo prolazi i pokriva zaboravom ono što se ne bi smjelo zaboraviti, imena i djela onih koji su učinili sve da ovo naše tle sačuva sjaj, prkos i dostojanstvo, a koji se danas nažalost zaboravljaju. No, ova knjiga vaskrsava njihova imena – rekao je Šćepanović. Durutović dodaje da je knjiga kroki istorija duhovnog i fizičkog kontinuiteta jednog srpskog manastira, uprkos stradanjima. No, isto tako, ovom knjigom Ćorović ozbiljno unosi u naše duhovno i kulturno pamćenje ono što ne smijemo da zaboravimo.
– Nas je dopalo vrijeme u kojem se više ništa ne podrazumijeva. Vrijeme u kojem se naše nacionalno i duhovno pamćenje perfidno i brutalno prekraja i briše. Jer, kako se zna postaviti pitanje – čiji je Njegoš? - uprkos Njegošu i svemu što je rekao i napisao, tako se može i postavljaju se slična pitanja čiji je manastir Podmalinsko? Ova knjiga daje svaki odgovor i svu argumentaciju – navodi Durutović. Pozitivno je o knjizi govorio i dr Perović, koji kaže da sadržaj knjige treba sagledavati iz ugla sveopšteg zbivanja, a kome ni danas ne možemo pobjeći, i koje nas je uvijek sustizalo u istoriji. Po njemu, zanimljivo je i kako knjiga počinje odrednicom da je manastir podignut u bespuću..., a, to je oznaka puta koji naša Crkva kroz čitavu istoriju gradi i širi, iako su brojne stranputice. Našim stranputicama, dodaje Perović, uveliko je doprinio i takozvani Karlovački mir, koji je srpskom narodu u osmanskoj imperiji donio niz nevolja naredna dva vijeka, a koje, posredno i danas utiču. Prvenstveno na duh i slobodoljubivost naroda.
– Knjiga nam daje presjek opšte i ovdašnje srpske istorije, iako prvenstvena namjera nije bila da se da pregled istorije Srpske pravoslavne crkve ili crkava uopšte. Ne, nego se iz jedne tačke, iz Podmalinska, posmatra ono što se zbilo Podmalinsku, iz dokumenata kojih ima. Mi jasno vidimo kako se prelomila naša unutrašnja potreba da budemo slobodni ka potrebi da tu slobodu pretvorimo u opštu tehniku vladanja. Čim smo pomislili da smo ovladali slobodom kao tehnikom vladanja, desilo nam se da moramo da angažujemo vojsku ili šavničku komunalnu službu da opravlja Manastir Podmalinsko – rekao je Perović. Dodaje da u knjizi nema suvišnih mjesta, i da se tako daje jasna slika dešavanja naroda vezanog za Manastir Podmalinsko. Publici se obratio i autor, Ćorović, prisjećajući se najnovije obnove manastira po blagoslovu mitropolita Amfilohija, a koju je počeo, tada monah, sada vladika Joanikije. O ovom, sada ženskom manastiru, kako dodaje Ćorović, pisao je jer želi ukazati na njegov značaj, i zbog činjenice što je njegova istorija malo poznata.
Ž.J.