Tokom jeseni pčelinja društva nastavljaju intenzivnu pripremu za zimovanje i na njima vidno se osjeća približavanje perioda mirovanja. Stare pčele nestaju u većem broju, sužava se prostor u košnici koji pokrivaju, a počinju obimnije formirati mednu kapu. Septembar je poslednji mjesec pred zimu gdje se može obezbijediti hrana za prezimljavanje jer se kasnije pčele sve više uznemiravaju. Jesenji pregled pčelinjih društava završava se za što kraće vrijeme.
- Nepažnjom se može oštetiti matica, dezorganizovati društvo i izazvati grabež. Pri otvaranju košnice nije potrebno pregledati sve okvire, dovoljno je doći do legla i vidjeti pravo stanje pčelinjeg društva. Obavezna je njega rojeva i slabijih društava iz kojih je obavljeno izrojavanje. Ukoliko je napravljen propust tokom avgusta, sada se provjerava količina i raspored hrane. Za zimsku hranu ostavlja se med koji je tečan i zatvoren tankim voštanim poklopčićima. Jednom prosječnom pčelinjem društvu potrebno je oko 20 kilograma meda za prezimljavanje. Veće količine hrane u košnici tokom zime poboljšavaju toplotni režim i mikroklimu - kaže mr Nebojša Veličković iz Savjetodavne služba u biljnoj proizvodnji u Bijelom Polju.
U blizini legla ostavljaju se dva rama sa kvalitetnim cvijetnim prahom. Osim toga u skladištu za svako društvo u prosjeku se drži po dva rama ispunjena medom i jedan ram s cvijetnim prahom. Pri zazimljavanju nikada se ne ostavljaju ramovi s cijelim polenovim prahom jer ga pčele ne mogu najbolje pokriti. U tom slučaju on se ubuđa i postaje štetan za pčele.
Nestajanje pčelinje paše, skraćivanje dana i snižavanje temperature odražava se na rad pčelinjih društava u polju i košnicama. Pojačava se broj stražarica na letima gdje je uvedena stroga kontrola. U normalnim pčelinjim društvima nema trutova i trutovskog legla.
- Propolisom se učvršćuju satonoše, poklopne i pregradne daske a sužavaju široko otvorena leta. U zavisnosti od tipa košnice, ispod vijenaca meda na satovima gdje se nalazi poslednje leglo, treba da ima dovoljno prostora za formiranje zimskog klubeta. Za vrijeme zimovanja i ranog prolećnog razvoja klube će se kretati na gore i trošiti hranu – posjeća on.
Pčele u ovom mjesecu sakupljaju i slatke sokove od šljiva i drugog jesenjeg voća i grožđa, prerađujući ih u med. Takav med nije dobar za zimovanje pčela. U primorskom dijelu let pčela je još uvijek intenzivan. Pčele još posjećuju cvjetove baštenskog cvijeća, troskota, jesenjeg mrazovca, čičoke, mrtve koprive, djeteline, tikve, od kojih se unosi nektar i polen. Na leta se postavljaju češljevi ili letvice za regulisanje otvora na zimski položaj. Agresivne zolje odstranjuju se na najbolji način postavljanjem flaša s malo piva ispred košnice. Zolje se uvlače u flašu i više neće moći izaći napolje. Poželjno je da košnice tokom zime budu izložene što jačoj sunčevoj svetlosti i da su u zavetrini. Ispod krova se postavlja utopljavajući materijal, za koji se koristi novinska hartija, stiropor i drugo. Prostor na pčelinjaku se uređuje, pokosi trava i ukloni sve ono što može poslužiti kao stanište za glodare.
- Provjeravaju se postolja košnica, da nijesu nagnuta, da nema pukotina na košnicama i dr. Najbolje je da su košnice nagnute malo naprijed i na visini od 25 do 30 santimetara. Za zimovanje i uspješan prolećni razvoj spremno je društvo koje se mirno ponaša kada se košnica otvori, kada pčele ne bruje i krilima ne podrhtavaju, a imaju dosta hrane i pčela-savjetuje Veličković i dodaje da zimovanje pčela može više da ometa vjetar nego niska temperatura.
Pčelama je zimi potreban potpuni mir i neophodno ih je zaštititi od raznih životinja i živine.M.N.