Podaci koje je dostavio „Danu“ doc. dr Sreten Simović, rukovodilac Centra za saobraćajno-mašinska vještačenja na Mašinskom fakultetu Univerziteta Crne Gore (UCG) pokazuju da je Crna Gora među zemljama sa gotovo najvećim brojem žrtava u saobraćaju. Upoređivanjem podataka o broju poginulih na 100.000 stanovnika sa podacima u drugim državama, vidi se da je Crna Gora lider u neslavnoj statistici. Najgore stanje zabilježeno je 2007. godine, kada je na 100.000 stanovnika konstatovano 18 poginulih u saobraćajnim nesrećama. Najmanje stradalih bilo je 2012. godine – sedam.
Statistika pokazuje da je u Crnoj Gori broj poginulih u 2016. godini u saobraćaju na 100.000 stanovnika bio 10, Srbiji devet, Hrvatskoj sedam, Sloveniji šest, Bugarskoj 10, Holandiji i Njemačkoj četiri, a Švedskoj i Velikoj Britaniji tri.
– Imajući u vidu podatke o broju poginulih u Crnoj Gori može se primijetiti značajno variranje broja žrtava po godinama. Ovi podaci nijesu ohrabrujući, a njihovo smanjenje se može postići samo preventivnim djelovanjem i uticajem na sve faktore koji su od značaja za bezbjednost saobraćaja. Svi mi pojedinačno, kao učesnici u saobraćaju, nadležne službe i organizacije treba i moramo da uložimo napor da se stanje svakog od činilaca bezbjednosti saobraćaja poboljša u domenu mogućnosti, obaveza i nadležnosti – poručio je on.
Profesor Simović je kazao da određene saobraćajnice u Crnoj Gori zaslužuju analizu i korekciju, a našim putevima se mogu konstatovati nedostaci signalizacije i to uglavnom u smislu neodgovarajućeg i nepravovremenog obavještavanja vozača o karakteristikama i stanju saobraćajnice na koju nailaze. On je ukazao da bi obezbjeđivanjem većeg stepena poštovanja saobraćajnih propisa došlo do poboljšavanja saobraćajne kulture, a time i do podizanja nivoa bezbjednosti saobraćaja, naglašavajući da u suprotnom nema osnova za vjerovanje da može doći do značajnijeg poboljšanja bezbjednosti saobraćaja.
Nakon nedavne pogibije dvojice mladića na Nikšićkom putu, našoj redakciji obratilo se više građana koji su upozorili na lošu signalizaciju, odnosno slabu označenost te saobraćajnice. Građani su nam se žalili i zbog neosvijetljenosti djelova tunela kroz kanjone Morače i Tare, zbog nedostatka zaštitnih betonskih greda na tim lokacijama, nedostatka signalizacije koja ukazuje na suženja puteva pored pojedinih mostova i dr.
Simović za „Dan“ kaže da na našim putevima postoje lokacije koje se, sa stanovišta karakteristika koje definišu bezbjednost njihovog korišćenja, mogu kvalifikovati kao lokacije sa povećanom opasnošću po bezbjednost saobraćaja. Smatra da ne bi trebalo licitirati o kojim se lokacijama radi, jer je za takve zaključke, kako je naglasio, potrebno izvršiti sveobuhvatnu analizu, između ostalog i na bazi statistike saobraćajnih nezgoda.
– Postojanje odgovarajuće i pravilne signalizacije je od izuzetnog značaja za bezbjednost saobraćaja, naročito kod tzv. „crnih tačaka“, odnosno lokacija sa izrazitom opasnosti. Na našim putevima mogu se konstatovati nedostaci signalizacije i to uglavnom u smislu neodgovarajućeg i nepravovremenog obavještavanja vozača o karakteristikama i/ili stanju saobraćajnice na koju nailaze. Činjenica je međutim da, pored „crnih tačaka“, postoje lokacije na saobraćajnicama na kojima je bezbjednost saobraćaja ugrožena i koje treba da budu prilagođene na način kojim će se, uz izbjegavanja rizika nastanka nezgode, umanjiti posledice u slučaju da do nezgode ipak dođe – objasnio je on.
Smatra da bi se bilo kakvo ukazivanje na stanje signalizacije na dionici puta Podgorica–Nikšić, moglo iskoristiti za analizu stanja saobraćajnice i eventualno pokretanje intervencija. Prema njegovim riječima, uvijek kada imamo nezadovoljavajuće stanje bilo kog od činilaca bezbjednosti saobraćaja – vozač, vozilo, put i okruženje – bezbjednost je ugrožena.
– Kada je bezbjednost ugrožena, za svaku situaciju, lokaciju ili stanje saobraćajnice koji nisu odgovarajući možemo i moramo naći uzrok i na osnovu toga pokrenuti mjere za njihovo eliminisanje ili smanjenje na zadovoljavajući nivo – rekao je Simović.
Rukovodilac Centra za saobraćajno-mašinska vještačenja na Mašinskom fakultetu ističe da „crne tačke“ predstavljaju problem, ali da se nerijetko dešava da do saobraćajnih nezgoda dolazi na lokacijama koje, kako je rekao, realno nemaju bilo kakvu značajnu karakteristiku kojom bi lokaciju kvalifikovali kao opasnu.
– Određeni projekti, odnosno postojeće saobraćajnice, svakako zaslužuju analizu i korekciju. U tom smislu je primarna uloga saobraćajne policije koja bi, prikupljanjem podataka o nezgodama, omogućila iniciranje daljih aktivnosti u pravcu podizanja nivoa bezbjednosti na putevima, odnosno obezbijedila podatke stručnjacima određenih kvalifikacija ili organima za iniciranje aktivnosti na poboljšanju bezbjednosti saobraćaja. Takođe, svi mi, koji na bilo koji način učestvujemo u saobraćaju, moramo biti svjesni značaja ukazivanja na probleme koje uočavamo, pa je u tom smislu potrebno osmisliti jednostavan i pristupačan način za prikupljanje i obradu takvih informacija – naglašava on.
Simović je kazao da je sama dostupnost drumskog saobraćaja uslovila njegovu masovnost što, kako upozorava, neminovno vodi neželjenim situacijama.
Profesor Simović smatra da je veliki problem i u nivou saobraćajne kulture, odnosno nekulture, a rješenje problema vidi u promovisanju preventive u saobraćaju i u podizanju nivoa svijesti o opasnostima u saobraćaju. To, kako je rekao, podrazumijeva i obrazovanje u smislu sticanja osnovnih znanja o saobraćaju u najranijem uzrastu.
– Činjenica je, međutim, da samo na osnovu obrazovanja djece o saobraćaju teško možemo očekivati značajna poboljšanja. Propuste činimo kao vozači, kao pješaci ili na neki drugi način, a time svjesno ili nesvjesno ugrožavamo i sebe i tu istu djecu koju obrazujemo o saobraćaju. Činjenica je da se u saobraćaju ponašamo tako da radimo ono što znamo ili očekujemo da nećemo biti sankcionisani u bilo kom smislu. Ovdje se ne misli samo na one najopasnije radnje, npr. prekoračenje brzine, prolazak kroz crveno svjetlo na semaforu, kretanje po neisprekidanoj liniji ili prelazak preko nje, već i na sve one „male“ prekršaje koje činimo, a koji mogu generisati uslove u kojima će stvorena situacija rezultirati pogoršanjem bezbjednosti – naglasio je on.
Simović kaže da se treba zapitati šta je smisao obrazovanja djece o saobraćaju u kome bi djeca učila da za kretanje koriste trotoar, da kolovoz prelaze na pješačkom prelazu, kada su u prilici da trotoarom ili pješačkim prelazom često ne mogu proći jer se na njemu nalazi vozilo.
– Ovdje, u prvom redu, stoji odgovornost policijskih službenika da upozore nesavjesnog vozača, da to evidentiraju i u krajnjem iskoriste i mogućnost sankcionisanja. Ne bih procjenjivao da li je nivo kazni odgovarajući u bilo kom smislu, ali je jasno da zakonska regulativa postoji i ona precizno definiše ponašanje u saobraćaju, pa je u tom smislu striktno poštovanje zakonske regulative korak bliže cilju koji želimo postići. Jasno je takođe da su normativi tehničkog stanja vozila minimum uslova koje ono mora ispunjavati, a uspostavljeni su isključivo u cilju podizanja nivoa bezbjednosti saobraćaja u odnosu na vozilo kao činilac bezbjednosti saobraćaja – naveo je Simović.
Prema njegovim riječima, stanje saobraćajnica jeste poboljšano u proteklom periodu, ali poručuje da na poboljšavanjima treba istrajati, intenzivirati ih i proširiti planskim aktivnostima u što je moguće većoj mjeri.
A.O.


Parača: Nije bilo razloga za pokretanje odgovornosti

Direktor Direkcije za saobraćaj Savo Parača kazao je za „Dan“ da su svi projekti na osnovu kojih se grade i rekonstruišu magistralni i regionalni putevi urađeni prema propisima koji uređuju tu oblast, dodajući da nije bilo potrebe za pokretanjem odgovornosti zbog loše urađenog projekta signalizacije ili bezbjednosti. On je dodao da na mnogim mjestima gdje projektom nije predviđeno postavljanje odbojne (zaštitne) ograde, da su one postavljene zbog učestalih nezgoda koje su se dešavale na ovim putevima.
– Primjer je mjesto Dromira na putu Podgorica–Kolašin, gdje je odbojna ograda postavljena na cijeloj dužini od 4,5 kilometara upravo zbog velikog broja saobraćajnih nezgoda – rekao je Parača.
Govoreći o problemu neosvijetljenih tunela, Parača je kazao da je propisima predviđeno da se osvjetljavaju samo oni koji su duži od 500 metara. Dodaje da su tuneli koji se grade poslednjih godina projektovani i izgrađeni sa rasvjetom bez obzira na dužinu.
– U kanjonu Morače jedini kritični neosvijetljeni tunel je tunel označen kao „7,8 i 9“, čija je dužina preko 500m i koji je kao takav nastao prije 15 godina zbog zatrpavanja puta, tako da su se novim probojem tri tunela povezala u jedan. U taj tunel, u postojećem stanju, nije moguće uvesti rasvjetu, pa je u toku izrada projekta koji podrazumijeva izradu izolacije, betonskih obloga i rasvjete – najavio je Parača.
Pojasnio je da svaki projekat izgradnje i rekonstrukcije magistralnih i regionalnih puteva sadrži i projekat saobraćajne signalizacije kojom je obuhvaćeno postavljanje zaštitnih ograda na mjestima gdje to propisi zahtijevaju. Parača dodaje da se svake godine postavlja i mijenja oštećena vertikalna signalizacija i zamjenjuju uništene zaštitne ograde, da se iscrtava bijela središnja i ivične linije, ukazujući na problem otuđenja saobraćajnih znakova.