- PRIREDIO: Miladin VELjKOVIĆ

Na reakciju makedonskih komunista se osvrnuo Centralni komitet Komunističke partije Albanije 4. septembra 1948. odbacujući optužbe da je svojim saopštenjem od 1. jula 1948. podstrekivao šovinističke elemente na Kosovu i Metohiji i Makedoniji. Istom prilikom su optuživali Josipa Broza Tita i vrh jugoslovenskih komunista da su željeli da pretvore Albaniju u sedmu jugoslovensku republiku, kao i za antisovjetsko djelovanje u Albaniji i represiju prema narodu Kosova i Metohije, podvlačeći da su Savo Zlatić i Josip Đerđa isticali da je došlo vrijeme da se konačno riješi pitanje Kosova i Metohije. Otvoreno pitanje o navodnom Zlatićevom i Đerđinom nuđenju Kosova i Metohije Albaniji nije moguće ni dokazati, ni opovrgnuti na dostupnim izvorima pošto nema izvornih potvrda o njihovom djelovanju u tom pravcu, ali neki sekundarni izvori otvaraju mogućnost da su u kontaktima sa albanskim partijskim funkcionerima spominjali takvu mogućnost. Nakon tog Hodžinog istupa uslijedio je čitav niz njegovih nastupa u albanskoj javnosti u različitim prilikama u kojima je otvoreno pozivao albansko stanovništvo u Jugoslaviji da u zajednici sa ostalim „zdravim snagama” sruši jugoslovenski režim indirektno pozivajući jugoslovenske Albance na pobunu, secesiju i priključenje Albaniji kao matičnoj državi albanskog naroda. Tu političku kartu Enver Hodža je uz manje prekide, kada je to bilo u interesu režima koji je oličavao, povlačio do kraja svog života i svoje vladavine. Slično makedonskom Centralnom komitetu, reagovao je i Šiptarski komitet Kosova i Metohije, kao član jedinstvenog Narodnog fronta Jugoslavije, koji je u saopštenju negirao navode albanske vlade kako neosnovane i krajnje tendenciozne. Slično je reagovalo i 35 albanskih učitelja angažovanih u školama širom Kosova i Metohije.
Tokom 1948. albanski partijski lideri su često u javnim istupima insistirali na pitanju statusa jugoslovenskih oblasti naseljenih albanskim stanovništvom. Kao rezultat agresivne albanske propagande, razvio se gotovo mali polemički rat. Jugoslavija i Josip Broz Tito su neprekidno u lavinama optužbi, napadani za vođenje revizionističke politike i politiku sistematske denacionalizacije albanske populacije na Kosovu i Metohiji i dijelom u zapadnoj Makedoniji i istočnoj Crnoj Gori. U sledećoj fazi je započela kampanja koja je imala za cilj da istakne navodnu sistematsku torturu nad albanskim narodom u Jugoslaviji i sistemsku represiju koju sprovode jugoslovenski organi bezbjednosti. Često je isticano da je jugoslovenska vlada pretvorila Kosovo u leglo špijuna i da albansku manjina zloupotrebljava u cilju djelovanja protiv Albanije, njene komunističke partije i neprikosnovenog lidera Envera Hodže.
U prvim momentima, jugoslovenska vlada nije energičnije reagovala na takvu albansku kampanju. Očigledno, brzo uvidjevši svu opasnost sistematskog albanskog isticanja problema položaja albanske manjine na jugoslovenskim prostorima, jugoslovensko ministarstvo inostranih poslova je reagovalo na napade, upustivši se u dugu i oštru polemiku sa albanskom vladom. Jugoslovenska strana je odgovorila skrećući pažnju ne samo albanskoj vladi, već i svjetskoj javnosti da je riječ o klasičnom albanskom iredentizmu, sračunatom na nasilnu secesiju znatnog dijela jugoslovenske teritorije. U početku tihi i dosta skriveni, zakamuflirani u poruke jugoslovenskim narodima da svrgnu režim Jospia Broza Tita, pozivi za oružanu pobunu jugoslovenskih Albanaca su od strane predstavnika jugoslovenske vlade smatrani najgrubljim miješanjem u unutrašnje stvari Jugoslavije. Od tog momenta, pa sve do sredine 1953, uz izvjesna manja odstupanja i sitnije korekcije političkog kursa, to je bila osnovna linija albanske politike prema pitanju položaja albanske nacionalne manjine u Jugoslaviji.
Snažna poluga albanske vlade i partije u pokretanju albanskog pitanja u Jugoslaviji, bili su partijski listovi „Zeri i Populit” i list Demokratskog fronta Albanije „Baškimi”. Na stranicama tih listova albanska vlada je sistematski širila propagandu o stradanjima albanskog naroda od strane „Rankovićevih i Brozovih dželata”. Na stranicama tih listova je gotovo svakodnevno pozivan albanski narod u Jugoslaviji, posebno Albanci s Kosova, da ustanu protiv režima Josipa Broza Tita i ostvare istorijski ideal ujedinjenja cjelokupnog albanskog naroda pod okriljem matice Albanije. Često su u tim listovima objavljivani i autorski članci Envera Hodže i ostalih albanskih partijskih lidera, u kojima su otvoreno i neskriveno iznošene teritorijalne pretenzije na djelove Srbije, Crne Gore i Makedonije. Jugoslovensko rukovodstvo je optuživano za ugnjetavanje albanskog stanovništva i fizičko istrebljenje albanske nacionalne manjine u Jugoslaviji. Više puta je na stranicama pomenutih listova Enver Hodža pozivao albanski narod da zajedno sa „zdravim jugoslovenskim snagama” oružjem zbaci „Titovu kliku”. Na takve pokliče iz Albanije, u Jugoslaviji je odgovoreno isticanjem bratstva sa albanskim narodom, uz naglašavanje pogodnosti koje albanska manjina uživa u Jugoslaviji i njenu navodnu integrisanost u jugoslovensko društvo.
(NASTAVIĆE SE)