Ustavni sud Crne Gore je pokrenuo postupak za ocjenu ustavnosti odredaba Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata, kojim su lokalne samouprave mogle same odlučivati kada će i zbog čega, mimo zakonski preciziranih uslova, investitore osloboditi komunalnih naknada. Postupak je pokrenut po inicijativi Mreže za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) iz 2016. godine, u kojoj je navedeno da smatraju da su takve odredbe ostavljale veliki prostor za korupciju.
Taj zakon više ne važi s obzirom na to da je u 2017. Skupština donijela novi Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekata. Ustavni sud je postupak ocjene ustavnosti tog zakona započeo godinu nakon što je on stupio na snagu.
– Ustavni sud je u predmetu U-I broj 13/16, donio rješenje kojim se pokreće postupak za ocjenu ustavnosti odredbe člana 66 stav 3 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata, koji je donijela Skupština Crne Gore i ne prihvata inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti odredaba člana 66 st. 2 i 5 istog zakona – saopšteno je nakon poslednje sjednice Ustavnog suda.
Pravni zastupnik MANS-a, advokat Veselin Radulović pojasnio je za „Dan“ da je odredbom člana 66 stav 3 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata bilo dato ovlašćenje lokalnoj samouopravi da, pored zakonom propisanih slučajeva, propiše i druge slučajeve u kojima bi oslobodila investitore plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta.
– Na taj način bila je omogućena proizvoljnost i arbitrarnost u postupanju od strane lokalne samouprave da podzakonskim aktima određena lica oslobađa ove obaveze, što je suprotno ustavnom principu jednakosti građana. Naime, ustavnim principom jednakosti jemči se zaštita od proizvoljnog odlučivanja državnih organa koji vrše javna ovlašćenja. Ta zaštita se zasniva na načelu da državni organi u istovjetnim slučajevima jednako odlučuju, odnosno da istovjetna činjenična i pravna stanja ne mogu imati bitno različit pravni ishod. Istovremeno, smatram da ovakve odredbe koje daju mogućnost proizvoljnog odlučivanja o pravima i interesima drugih ostavljaju i veoma veliki prostor za korupciju – kazao je Radulović za „Dan“.
Prema ovom zakonu, definisano je bilo da investitor ne plaća naknadu za objekte od opšteg interesa, rekonstrukciju objekata i postrojenja koji svojim sadržajem predstavljaju rizik za životnu sredinu i zdravlje ljudi, te za pomoćne objekate koji služe korišćenju stambenog i drugog objekta (podzemne i nadzemne garaže, bazeni, ostave, septičke jame, bunari, ograde i sl.), kao i pristupne rampe, liftove i slične objekte za pristup i kretanje lica smanjene pokretljivosti i lica sa invaliditetom. Zakonom je bilo dato pravo lokalnoj samoupravi da može, pored ovih slučajeva, propisati i druge slučajeve u kojima investitor ne plaća naknadu za komunalno opremanje građevinskog zemljišta.
Poslednji slučaj koji je izazvao buru u javnosti, zbog oslobađanja investitora da plati naknadu za komunalno opremanje zemljišta, jeste primjer Tivta i Porto Montenegra. Tivatska vlast, na čijem je čelu Siniša Kusovac, je kompaniju koja gazuje Porto Montenegrom oslobodila plaćanja 5,6 miliona eura za komunalne naknade, što je u javnosti vrlo problematizovano, ali tačku na cijelu priču stavilo je Specijalno državno tužilaštvo, koje je kazalo da u tome nije bilo krivičnih djela.
Jedan od drastičnijih primjera jeste i slučaj „Bazar“, gdje je investitor – kompanija biznismena Tomislava Čelebića, oslobođena komunalija za igradnju tržnog centra, a ovaj slučaj ispituju istražni organi zbog sumnje da je oštećen Glavni grad.
Crnogorskom fondu za solidarnu stambenu izgradnju (CFSSI) godinama se opraštaju naknade za komunalno opremanje zemljišta u opštinama gdje gradi solidarne stanove, uprkos kontroverzama koje prate podjelu stanova. Primjer za to je Opština Bar, gdje su iz opozicionih redova ukazivali da toj lokalnoj samoupravi nijesu data 72 stana, koliko je trebalo da ih dobije u zgradama solidarnosti, za koje je Fond bio oslobođen komunalija.
I stanovi koji se grade za potrebe Udruženja penzionera Crne Gore oslobođeni su komunalija. Primjer za to su Podgorica, Nikšić, Bijelo Polje...A.O.

Vlada: Proizvoljnost nije moguća

U izjašnjenju na inicijativu MANS-a, iz Vlade su kazali da propisivanjem ovlašćenja lokalnoj samoupravi, spornom odredbom, nije doveden u pitanje ustavni princip.
– Ova naknada je utvrđena zakonom, a lokalna samouprava ima javno ovlašćenje da, u zavisnosti od lokalnih prilika, proširi krug pravnih subjekata koji su oslobođeni plaćanja naknada. Proizvoljnost i arbitrarnost lokalne samouprave nije moguća u ovom procesu, budući da je članom 66, stav 4 Zakona propisano da uslove, način, rokove i postupak plaćanja naknade lokalnim samouprava propisuje u zavisnosti od stepena opremljenosti građevinskog zemljišta, učešća investitora u komunalnom opremanju i drugo, uz prethodnu saglasnost Vlade – navedeno je u mišljenju, koje je ispred Vlade 6. juna 2016. potpisao tadašnji ministar održivog razvoja Branimir Gvozdenović.