Istraživanje NVO Juventas pokazalo je da čak 16,8 odsto mladih, učenika od prvog do trećeg razreda srednje škole, koristi ljekove za snižavanje stresa, opuštanje mišića, napetosti ili za liječenje nesanice. U pitanju su medikamenti iz kućne apoteke bensedin, ksalol i diazepam, koji najčešće nijesu prepisani njima, već starijim ukućanima.
Ljekari ukazuju da maloljetnici ne bi smjeli da uzimaju ljekove na svoju ruku, posebno ne one koji su za smirenje jer se uglavnom radi o vrstama psihoaktivnih supstanci koje mogu lako dovesti do zavisnosti.
Prema podacima iz istraživanja Juventasa, u kojem je učestvovao 2.371 učenik od prvog do trećeg razreda srednje škole, čak 38,1 odsto ispitanika kazalo je da osjećaju da su pod stresom svakodnevno ili više puta nedjeljno. Najčešći uzroci stresa kod mladih su obaveze u školi, a tu vrstu pritiska osjeća 61,1 odsto učenika. Njih 23 odsto kazalo je da stres osjećaju usled emotivnih problema, a 11 procenata zbog porodičnih odnosa.
Psihijatar Marina Roganović u izjavi za „Dan” kaže da je prosto nevjerovatno da 17 odsto učenika uzima ljekove za smirenje.
– Ne radim sa djecom, već sa odraslima, i nijesam upućena u istraživanje. Ipak, nevjerovatno je da toliko djece kaže da koristi ljekove za smirenje. Kao ljekar imam obavezu da naglasim da djeca od 15 ili 16 godina koja su u fazi razvoja ne treba da uzimaju psihoaktivne supstance, jer usled konzumiranja tih supstanci mogu intelektualno stagnirati. Svaka tableta je psihoaktivna supstanca, kao i alkohol ili droga – navodi ona.
Ona ističe da je potpuno druga stvar ako dijete uzima tablete po preporuci ljekara i u kontrolisanim uslovima.
– Terapija je nešto drugo, ali uzimanje ljekova na svoju ruku nije dobro. Sve te tablete izazivaju zavisnost, ali ih ne možemo zabraniti jer su one nekom zaista potrebne i način su da mu se pomogne. Te tablete se mogu uzimati, ali samo pod kontrolom ljekara. Ljekovi koje su naveli da piju nijesu dobri ni za odrasle ako se uzimaju nekontrolisano, a da ne govorimo o djeci – upozorava Roganovićeva.
Ona ističe da je velika opasnost i ukoliko djeca kombinuju tablete.
– To može imati katastrofalne posledice, zato savjetujem da se tablete uzimaju samo pod kontrolom ljekara, nikako na svoju ruku – ističe Roganovićeva.
Pedijatar prim. dr Miroslav Femić je u autorskom tekstu u medicinskom časopisu „Medikal” objasnio da mnoga djeca u predškolskom, a naročito školskom uzrastu, konkurišu svojim psihogenim reakcijama da u adolescenciji i odrasloj dobi imaju neku od psihosomatskih, odnosno bolesti adaptacije, tj. bolesti prilagođavanja. On kaže da se često djeca, kada treba da pođu u vrtić ili školu, žale na bolove u trbuhu, koji se ponavljaju, bez organskog uzroka, a koji nastaju zbog spazma (grčeva) tankog i debelog crijeva i spazama (sužavanja) krvnih sudova crijeva. Ovo što se dešava u crijevima ekvivalent je migreni i epilepsiji.
– U pubertetu, koji predstavlja vulnerabilni period, zbog značajnih tjelesnih (somatskih) i psihoseksualnih transformacija, često se pedijatru jave djevojke koje dobiju histerični atak kao reakciju na neku situaciju u porodici, školi, društvu, ljubavi itd. Kada nastane histerični atak, djevojke počnu da hiperventilišu i dobiju grčeve u mišićima i trzaje (zbog respiratorne alkaloze – pada ugljen-dioksida u krvi i pada kalcijuma). Osim loših strana, povišena osjetljivost (senzibilitet) ima i dobrih strana, jer ta djeca u odraslom dobu postaju dobri naučnici i umjetnici – kaže on.
On navodi da je u ovakvim stanjima najvažnija psihoterapija.
– Treba liječiti bolesnu ličnost djeteta koja je u toj dobi plastična i može se transformisati. Veliki značaj ima i promjena sredine. Važno je i milovanje „malog” djeteta. Sa djetetom treba boraviti na čistom vazduhu. Dobro je navesti ga na druženje sa djecom „jačeg” nervnog sistema. Rana socijalizacija (smještaj u vrtiće) bitna je iz razloga što će dijete da se oslobodi egocentrizma (sebičnosti) i da se razvija u psihosomatski zdravu ličnost, sposobnu da prebrodi bilo koju vrstu krize u budućem životu, a takođe će znati da vaspitava svoje potomstvo u pravilnom smjeru. Time će se preduprijediti – prevenirati, mnoge bolesti adaptacije, koje će u aktuelnom vremenu, a u budućem vremenu sigurno i više, predstavljati veliki socijalno-medicinski i ekonomski problem svakog društva, bilo ono siromašno, ili bogato – zaključuje Femić.
M.S.

---