-PIŠE: Dragiša Dožić

Decenijama traje satiranje opštine Kolašin, pa je ova opština i danas među najnerazvijenijima u Crnoj Gori. Odmah poslije Drugog svjetskog rata, Kolašin je „potapan” sve do 1964. godine. Dotad je trajao moratorijum na investiciona ulaganja u obnovu razrušene varoši na Tari. Naime, planom crnogorske i jugoslovenske elektroprivrede tada je bilo predviđeno prevođenje Tare u Moraču, gradanja brane u Bakovića klisuri, formiranje vještačkog jezera nad Kolašinom i gradanja hidroelektrane (HE) „Koštanica”. Tim planom opština Kolašin je ekonomski žrtvovana radi viših razvojnih društvenih interesa. Dok su druge opštine u Crnoj Gori u poslijeratnom periodu koristile sredstva za obnovu iz saveznih i republičkih fondova, u Kolašinu nije bila dozvoljena iole značajnija investiciona aktivnost. Stariji građani ove varoši svojevremeno su pričali da je bila zabranjena gradnja čak i individualnih objekata sa spratnom etažom.

Do realizacije ovog hidroenergetskog objekata nije došlo zbog neusaglašenosti tri tadašnje jugoslovenske republike. Srbija, Bosna i Hercegovina (BiH) i Crna Gora zastupale su svoje interese u korišćenju hidropontecijala Drine, koji bi znatno slabio prevođenjem Tare u Moraču. Za sve to vrijeme, koje je trajalo dvije decenije, opština Kolašin je stagnirala u svim oblastima društvenog života.

No, Kolašin će ipak biti potopljen, i to na suvom. Ne zbog HE, već zbog nemara i nebrige crnogorske vlasti, koja će ekonomskom politikom zaobilaziti ovu društveno-političku zajednicu, a nešto kasnije činiti i transformacione poteze ravne potopu.

Period od 1965. do 1990. godine je najdinamičniji u razvoju ove opštine, mjereno ekonomskim parametrima i bruto društvenim proizvodom po glavi stanovnika. U privredi je na području opštine Kolašin radilo i po 2.800 radnika, a broj stanovnika bio je 11.200. Danas u opštini radi 1.250 radnika, pretežno administrativno osoblje, a opština ima oko 7.000 stanovnika, sa bruto društvenim proizvodom po glavi stanovnika od oko 56 odsto od prosjeka u državi. Glavni nosioci razvoja opštine u tom periodu bile su radne organizacije Šumsko-industrijski kombinat (ŠIK) „Tara” i privredno preduzeće „Veletrgovina”, koje su, preko svojih organizacija udruženog rada (OUR), bile nosioci razvoja u oblasti šumarstva, hemijske zaštite drveta, transportnih usluga, turizma i ugostiteljstva, trgovine na malo i veliko i drugih uslužnih djelatnosti. Privrednu strukturu opštine poboljšavala su i druga preduzeća, prvenstveno Fabrika aluminijsko-čeličnih užadi (FAK), sa preko 200 uposlenih, i fabrika „Trikotaže”.

Do 1990. godine, uporedo sa privrednim, razvile su se i društvene djelatnosti. Mreža osnovnog i srednjoškolskog obrazovanja i zdravstvenih ustanova zadovoljavala je potrebe tadašnjeg stanovništva u opštini Kolašin. Svako selo imalo je osnovnu školu, a u većim mjesnim zajednicama, radile su osmogodišnje škole. U okviru Mješovite srednje škole, pored gimnazije, postojala su usmjerenja: drvoprerada, metaloprerada, ugostiteljstvo i kuvarstvo. Zdravstvena zaštita se uspješno odvijala preko Doma zdravlja, koji je imao interno, ginekološko i zubno odjeljenje, sa ambulantama u Manastiru Morača, Dragovića Polju i Barama Kraljskim. U tom periodu, najveći dio kolašinskim sela bio je elektrificiran i povezan putnom infrastrukturom.

Tako je izgledala privredna razglednica i demografska slika opštine Kolašin do `90-ih godina prošlog vijeka. Postojala je jasno utvrđena projekcija i šansa za iskorak iz kruga manje razvijenih crnogorskih opština. Za to su postojali i drugi povoljni prirodni i geoistorijski uslovi: povoljan geografski položaj, prirodni resursi, infrastrukturna povezanost sa drugim regionima, izuzetne prirodne ljepote i značajno kulturno-istorijsko naselđe.


Nastaviće se

---