-PIŠE: DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ

Međutim, on je ipak sjajno cvjetao tokom dvije decenije i za to vrijeme, ali i za buduća vremena, uspio da korjenito izmijeni jezik filma. Od 1990. godine filmska industrija ujedinjene Njemačke nastavila je svoju, uglavnom bezuspješnu, borbu protiv američkih i drugih evropskih distributera. Tokom 1991. domaći filmovi su osvojili samo 10 odsto tržišta, dok je Holivud prisvojio lavovski dio od 70 odsto. Preuzimanje zastarelih studija DEFA u Nojbabelzbergu bivše Njemačke Demokratske Republike (Istočna Njemačka) nije osjetno pomoglo domaćoj kinematografiji. Čini se da njemačka kinematografija ne može da preživi bez državnih subvencija, ali isto tako i da postojeći sistem FFA više nije djelotvoran. Čak i s visokim koprodukcionim ulaganjima dvije javne televizijske mreže, ARD i ZDF, njemački filmovi nisu u stanju da osvoje 25 odsto tržišta, što je, prema mišljenju analitičara, neophodan minimum za preživljavanje. Istina, veliki uspjeh kod domaće publike antiratnog filma „Staljingrad” (1993) Jozefa Filsmajera, koji je koštao dvanaest i po miliona dolara, pokazuje da se njemačko gledalište još može okupiti oko ozbiljnih domaćih filmova koji pogode pravu žicu. Zapravo, tržišni udio Njemačke se do 1997. popeo na 17,3 odsto, uglavnom zahvaljujući podršci odbora za subvencije pet saveznih država koji su, zajedno s javnom i privatnom televizijom i Ministarstvom privrede u Bonu, godišnje izdvajali po 170 miliona dolara za finansiranje domaće produkcije. „Trči, Lola, trči” (Lola rennt, 1998) Toma Tikvera izuzetno je hvaljen film zbog svoje tehnički zapanjujuće strukture, u kojoj se isti napeti slijed događaja, tokom kojih mlada žena pokušava da za dvadeset minuta nabavi dvadeset hiljada maraka da bi spasla svog momka, triput ponavlja s manjim varijacijama, tako da se svaki put dobije drugačiji ishod. Tikver (r. 1965) je istraživao temu preklapanja-alternativnih vremenskih putanja još od filma „Winterschlafer” (1997). Veliki domaći hit 2000. godine bio je horor Stefana Ruzovickog „Anatomija”, u kojem se priča o Frankenštajnu ukršta s neonacizmom u savremenom okruženju medicinske škole. Film je bio izvanredno popularan kod domaće publike, što je navelo reditelja da 2002. snimi i nastavak „Anatomija 2”. Baš kao Tikver, i Ruzovicki sam piše scenarije za svoje filmove.

Njemački scenarista i reditelj koji je na kraju XX vijeka takođe ostvario uspjeh kod kritike i publike jeste Mihael Haneke (r. 1942). Rodom je iz Minhena, a radi u Austriji i u drugim zemljama širom Evropske unije. Njegovi su filmovi predstavljali samokritiku zbog medijskog srozavanja ljudskih vrijednosti. U filmovima „Zabavne igre” (1997), „Code inconnu” (2000) i „Profesorka klavira” (2001), dobitnik tri najveća priznanja u Kanu, Haneke se odrekao formalne krutosti svojih ranijih ostvarenja da bi stvorio uznemirujuće eksplicitan film o postmodernim problemima, baveći se konkretno sadomazohističkim saučesništvom gledaoca u predstavljanju nekog čina. Hanekeova „Bijela traka” (2009), koja istražuje korijene fašizma u malom njemačkom gradu uoči Prvog svjetskog rata, osvojila je Zlatnu palmu u Kanu. Film „Ljubav” (2012), bespoštedno razmišljanje o starenju i smrti, nagrađen je i Zlatnom palmom i Oskarom za najbolji strani film. S tim dičnim izuzecima, njemačkom kinematografijom danas dominiraju laka komedija i drugi eskapistički žanrovi, čiji je glavni producent i distributer kuća Neue Constantin Film. Tom reinkarnacijom Constantin Filma, koji je osnovan 1949. i otišao u stečaj 1977, upravlja Bernd Ajhinger, čija je politika da se bezrezervno nadmeće s holivudskim proizvodom u svim žanrovima, od akcione avanture „Podmornica” (1981) do tinejdžerske seks-komedije „Moj prvi orgazam!” (2001). U takvoj klimi, nekako je razumljivo da je producent najpopularnijeg njemačkog filma novog vijeka, „Anatomije” Stefana Ruzovickog, bila novoosnovana podružnica korporacije Columbia, Deutsche Columbia Pictures Film Produktion, koja je preko njemačkih banaka u Frankfurtu veći dio zarade filma usmjerila nazad u SAD.


(Kraj)

---